Бағдарламасын іске асыратын білім беру мекемелерінің оқыту үрдісінде оқу құралы ретінде қолдануға ұсынылады

124 
 
 
 
 3.6-сурет. Бағдарламаның каскадты мәзірі  
Бірінші  каскад  операциялық  жүйенің  құрамына  кіретін  бағдарламалар 
орналасқан  Стандартты  тобын  әрқашан  қамтиды.  Олардың  құрамын 
пайдаланушымен 
өзгертуге 
ұсынылмайды. 
Автожүктеу 
тобында 
автоматты  түрде  жүктелетін  және  операциялық  жүйені  жүктеуден  кейін 
белсенді  болатын  бағдарламалар  орналасады.  Компьютерге  жаңа 
бағдарлама  орнатылатын  жағдайда,  әдетте  мәзірде  оны  тез  жүктеу  үшін 
жаңа тармақ пайда болады. Бір өндірушінің бағдарламалары жиі топтарға 
біріктіріледі.  Осылай,  Microsoft  корпорациясының  барлық  кеңселік 
қосымшалары кейде MS Office тобына біріктіріледі. 
Құжаттар.  Бұл  мәзір  пайдаланушы  жұмыс  істеген  соңғы  15  құжатқа, 
оның  ішінде  ағымдағы  сеансқа  сілтемелерді  қамтиды  (3.7-сурет). 
Сілтемелерді бір-біреуден жоюға немесе осы мәзірді толығымен тазалауға 
болады.  
Баптау.  Баптау  басқару  панеліне,  Принтерлер
1 
папкасына,  сонымен 
қатар Тапсырмалар панелінің қасиеттеріне қолжетімділікті ашады. Басқару 
панелі  баптаудың  құралдары  мен  Windows  әртүрлі  компоненттері 
сипаттамаларының  өзгерістерін  қамтиды.  Осылай,  жүйенің  кескіндемесі 
және компьютерге қосылған құрылғылар мен олардың драйверлері туралы 
толық  ақпаратты  Жүйе  тарауында  алуға  болады.  Сонымен  қатар 
жабдықтың  әртүрлі  профильдерін  қалыптастыруға,  құрылғылардың 
баптауларын өзгертуге немесе жаңаларын орнатуға болады. Мысал ретінде 
толығырақ ДК экранын баптау процедурасын қарастырамыз.  

125 
 
 
Айта  кету  керек,  мүлдем  өзгеше  құралдармен  бапталатын  монитордың 
физикалық 
параметрлері 
туралы 
емес, 
операциялық 
жүйенің 
бағдарламалық 
баптаулары 
туралы 
айтылады 
(ДК 
аппараттық 
қамсыздандыруына арналған тарауда қарастырылған). 
Экранды  баптау  үшін  «Экран»  пунктін  таңдау  қажет  (3.8-сурет).  Фон 
кірістіруін  шертіп,  Windows  папкасында  орналасқан  шағын  кітапханадан 
фондық  өрнек  немесе  суретті  таңдауға  болады.  Қаласаңыз,  суреттің 
құрамын  өзгертуге  болады,  мысалы,  кітапханаға  *.bmp  немесе  *.jpg 
форматында  сканерленген  өзіңіздің  жеке  суретіңізді  қосуға  болады, 
фондық  суретті  экранның  ортасында,  не  болмаса  оны  барлық  экран 
бойынша созып орналастыруға болады.  
Экранның  экраны  кірістіруінде  экранның  экраны  түрін  таңдайды. 
Параметрлер батырмасына басып, экранның экранын өзгертуге, сонымен 
қатар  оған  құпия  сөз  және  қосылу  интервалын  орнатуға  болады.  Фондық 
сурет және экранның экранының ешқандай функционалдық жүктемесі жоқ 
және  әзірлеу  элементтері  болып  қызмет  атқаратынын  айтып  өту  қажет. 
Негізінде,  олар  тіпті  қол  жетімді  жедел  жадының  көлемін  біршама 
азайтады,  сондықтан  қатты  үнемдеу  режимінде  олардан  бас  тартуға 
болады.  Осы  жерде  монитордың  энергияны  үнемдейтін  функциясы 
орнатады.  Осы  функциялардың  барлығын  белсендіру  маңызды.  Бұл 
компьютердің  іркілісін  үнемдеп  қана  қоймайды,  сонымен  қатар 
монитордың  қызмет  ету  мерзімін  едәуір  ұзартады  (3.9-сурет). 
Орнатулардың ұсынылатын мәндері: 
Күту режимі әрбір — 5... 10 мин; 
Өшіру әрбір — 10....20 мин; 
3.7.-сурет. Құжаттар мәзірі 
 
 

126 
 
 
 
3.8.-сурет. Экранның баптауы 
 
 
3.9.-сурет. Қоректенуді басқару
 
  

127 
 
 
Дисктердің өшіру — 1 сағ. 
Рәсімдеу  кірістіруі  экранды  рәсімдеудің  түрлі-түсті  сұлбасын  таңдау 
арналған,  ол  толығымен  пайдаланушының  қалауына  тәуелді.  Оның 
ешқандай принципиалды мәні жоқ. 
Бірақ  түс  тереңдігі  мен  айыру  қабілетінің  орнатқышы  монитордың 
экранына  суреттерді  дұрыс  орнату  үшін  өте  маңызды.  Осы  баптауларға 
қолжетімділік Параметрлер қосымша бетін басумен ашылады (3.10-сурет). 
Түс бояғышы, немесе түстің тереңдігі – бұл монитор іске қоса алатын 
түрлі-түсті реңктердің максималдық саны. Windows ОЖ түсті бейнелеудің 
төрт  режимін  қолдайды:  16  түс,  256  түс,  High  Color  (65  535  түрлі-түстер 
реңктері),  True  Color  (16,7  млн  түрлі-түстер  реңктері).  Қалыпты  жұмыс 
үшін сізге High Color немесе True Color режимін орнату қажет.  
Келесі  маңызды  параметр  экранның  кеңейтілуі  болып  табылады. 
Мониторға  арналған  құжаттамада  ол  есептелген  кеңейтілу  мәні  әрқашан 
көрсетіледі.  Бұл  мәнді  жүгірткі  реттегішті  жылжытып,  шығаруға  болады. 
Мониторды  анағұрлым  дәл  баптауы  аппараттық  қамсыздандыруға 
арналған  тарауда  сипатталған.  Экранның  баптаулары  операциялық 
жүйенің нұсқасы және қосымша орнатылған бағдарламаларға байланысты 
басқа кірістірулерді қамтуы мүмкін.  
 
 
3.10-сурет. Мониторды баптау 

128 
 
 
 
3.11-сурет. Файлдарды іздеу 
Көптеген  түрлі  баптаулар  мен  орнатқыштар  бар,  бірақ  қажет  болған 
жағдайда,  оларды  өз  бетімен  меңгеру  керек,  себебі  оқулық  көлемі  оларға 
толық сипаттама беруге мүмкіндік бермейді.  
Іздеу. Бұл файлдар мен папкаларды іздеу жүйесі. Құжаттармен ұқыпты 
жұмыс  істеу  кезінде  уақыт  өте  келе  жоғалған  файлдар  мен  папкаларды 
іздеу  қажеттілігі  туындайды.  Мәселен,  компьютерде  (нақтырақ,  оның 
қатты 
дискісінде) 
мыңдаған 
файлдар 
сақталуы 
мүмкін 
және 
пайдаланушының  дұрыс  емес  әрекеттері  кезінде  қажетті  файл  жоғалып 
кетуі мүмкін. (Әдеттегі қағаз жүзіндегі кеңсемен толық ұқсастық  – дұрыс 
емес папкаға кездейсоқ орналастырылған құжат табу өте қиын.) 
Іздеу  жүйесіне  кіру  үшін  Іске  қосу  батырмасын  басыңыз,  содан  Іздеу 
және  Файлдар  мен  папкалар.  Пайда  болған  терезеде  (3.11-сурет) 
пернетақтадан  қажетті  атауды  немесе  оның  бөлігін  енгізіңіз,  іздеу 
жүргізілетін  дискіні  таңдаңыз,  сосын  Іздеу  батырмасын  басыңыз.  Іздеу 
нәтижесі  атауында  көрсетілген  әріптер  тіркесімі  кездесетін  барлық 
файлдардың тізімі болады; қажетті файлды жүктеу үшін оның атауына екі 
рет шертіңіз.  
Егер  файлдың  атауы  белгісіз  болған  жағдайда,  оны  басқа 
деректемелері  (атап  айтқанда,  оны  құру  күні  бойынша)  бойынша  іздеуге 
тырысуға  болады.  Келісімшартта  оның  қол  қою  күні  тұрғандықтан, 
мысалы 23.07.97 ж., күнді іздеу аралығын оған қол қойылған күнге дейінгі  
бірнеше  күннен  бастап,  қол  қойылған  күнге  дейін  орнатамыз.  Енді  бізде 
қажетті құжатты табу ықтималдығы үлкен.  
Егер  біз  не  құжаттың  атауын,  не  оны  жасау  күнін  білмесек?  Ол  үшін 
іздеу  терезесінің  үшінші  кірістіруін  пайдаланамыз.  Егер  Мәтінді  іздеу 
кішкене  терезесінде  осы  құжатқа  тән  ерекше  сөзді  терсе,  мысалы  шарт 
жасалған фирманың атауы, яғни іздеудің сәтті аяқталу  ықтималдығы  бар. 
Бұл  үрдістің  айтарлықтай  ұзақ  жалғасуы  мүмкін  екендігін  ескеру  қажет: 
өйткені  бағдарламаға  қатты  дискіде  сақталып  тұрған  барлық  құжаттарды 
қарап шығуы және әрбір сөзді маңызды сөзбен салыстыруы қажет.