22
Дерекқордың әр өрісі бірқатар параметрлермен сипатталады:
өрістің атауы, түрі және
ұзындығы, ондық таңбалар саны.
ДБ құрылымын сипаттау үшін жоғарыда сипатталған
сипаттамалардың барлығын өрістен өріске дейін көрсету керек. Сіз
кестені сыза алатындықтан, кестелердің енін және олардың
тақырыптарын анықтайсыз. Дерекқордың ықтимал құрылымын
талдағанда, өрістер бойынша ақпарат тарату мәселесі мен осы
өрістердің түрлерінің анықтамасын мұқият қарастыру қажет.
ДББЖ-да деректердің келесі түрлерін өңдей аласыз: таңба
(Character); сандық
(Numeric); күнтізбелік күн
(Date); логикалық
(Logical).
Сіз «Информатика» пәні бойынша орта мектепте деректердің
түрлерін оқып үйрендіңіз.
Таңба түріндегі деректер таңбалардың кезектілігі болып
табылады. Оның ұзындығы 254 таңбадан аспауы керек.
Сандық деректер сандар мен нақты сандарға бөлінеді. Нөмір
өрісінің ұзындығы санның, бүтін бөліктің, нүктенің (ондық) және
бөлшек бөліктің белгісіне сәйкес келу үшін жеткілікті болуы керек.
Әдепкі күн мәндері америкалық пішімдемеде көрсетіледі АА /
КК/ ЖЖ (АА- ай, КК - күні, ЖЖ - жылы). Бұл өрістің ұзындығы
автоматты түрде орнатылады және 8 таңбадан тұрады. Логикалық
түрдегі деректерде Иә (YES) және Жоқ (NO) мәндеріне ие.
Математикалық логикада олар «шын» (True) және «жалған» (False)
деп аталады. ДБ-ның логикалық өрістерінде Y, T, N, F латын
сөздерінің бірінші әріптері пайдаланылады. Логикалық өрістің
ұзындығы 1-ге тең. Жазба өрісі мәтінге қосымша фрагменттің
тіркелгеніне нұсқайды.
Деректер қоймасы (ДҚ, data warehouse) ұйымда шешім
қабылдауды қолдау үшін есептер мен бизнес-талдауды жасауға
арналған арнайы жобаланған және жобаланған пәндік-бағдарланған
ақпараттық дерекқор болып табылады.
ДҚ дерекқорды басқару жүйелері мен шешімдерді қолдау
жүйелерінің негізінде құрылған. Деректер қоймасына келген
деректер әдетте тек оқуға арналған.
ДҚ тұжырымдамасы екі негізгі идеяға негізделеді - бірыңғай
бөлшектеліген және операциялық өңдеу үшін қолданылатын
деректер жиынтығының және қосымшалардың бөлінуі туралы
толық
емес
деректерді
(белгілі
бір
нақты
фактілерді,
сипаттамаларды, оқиғаларды және т.б. сипаттайды) және талдау
мәселелерін шешу үшін.
23
ДҚ көптеген аналитикалық мәселелерді шешу үшін маңызды.
ДҚ нысандарының формалары әртүрлі болғанымен (басқалармен
қатар, деректерді және ағымдағы деректерді қамтитын деректерді
сақтау қоймалары да бар), олардың әрқайсысы аналитикалық
мақсаттарда пайдалануға болатын деректер алаңын жасай алады.
Бірнеше
операциялық
жүйелерде
қамтылатын
деректерді
біріктіретін, стандарттау және көптеген жағдайларда біріктіретін
ұйым ұйымның бұл жиындарды ең объективті суретке ие болу үшін
талдай алады.
ДҚ-да жедел деректерді біріктіру бірнеше артықшылықтарға ие.
ДҚ келесі мақсаттар үшін құрылуы мүмкін:
■
ағымдағы және тарихи деректер құндылықтарын
біріктіру;
■
түрлі көздерден
деректерді біріктіру;
■
аналитикалық мақсаттар үшін
сенімді деректер алаңын құру;
■
ұйымдағы деректердің
біркелкілігін қамтамасыз ету;
■
қолданыстағы операциялық жүйелерді өзгертпестен
корпоративтік деректер стандарттарын
енгізуді жеңілдету;
■
тенденцияларды талдау үшін
кең тарихи көріністі және
мүмкіндіктерді ұсыну.
Операциялық ДҚ келесі мақсаттар үшін құрылады:
■
клиенттер
туралы толық ақпарат алу;
■
міндетті есеп беру және заңды талаптарға сәйкестігі үшін
қолданыстағы қаржылық деректерді біріктіру;
■
бірнеше дереккөзден ағымдағы ақпаратты біріктіру.
Бұлтты деректер қоймасы (бұлтты ДҚ, cloud data warehouse) -
деректерді
желіде
таратылатын
көптеген
компьютерлерде
(серверлерде) сақталатын интернет-сақтау үлгісі, олар негізінен
үшінші тараптармен тұтынушылар үшін пайдаланылады [34].
Бұл үлгі деректерді сақтау үлгісінен өз мақсаттарына арнайы
сатып алынған немесе жалға алынған өздерінің арнайы серверлері
бойынша ерекшеленеді. Бұлтты ДҚ жүйесінде клиентке
серверлердің саны мен ішкі құрылымы әдетте көрінбейді. Деректер
клиенттің көзқарасынан үлкен виртуалды сервер болып табылатын
бұлтта сақталады және өңделеді. Физикалық түрде мұндай
серверлер әртүрлі континенттердегі орналасу орнына дейін бір-
бірінен алыс орналасуы мүмкін.
Бұлтты ДҚ-ның артықшылықтары:
■
клиент серверді жалдау үшін емес, тек шын мәнінде
пайдаланатын қорының жері үшін төлейді, себебі ол барлық
ресурстарды
пайдалана алмайды;
