65
19. Төсек арқылы да АҚТҚ ауруы жұғады, егер ол төсекке АҚТҚ мен ауыратын адам жатса.
20. АҚТҚ мен ауыратын адам сау адамды құшақтаса жұғады.
21. АҚТҚ мен ауыратын адамның бірге тұратын аға немесе қарындасы АҚТҚ ауруын
жұқтыруы мүмкін.
22. Бала АҚТҚ пен ауыратын анасының сүтін ему арқылы өзіне АҚТҚ ауруын жұқтырады.
23. Қажетті құралдарсыз ауру адамның қанын тоқтатқанда да АҚТҚ ауруы жұғады.
24. АҚТҚ қан құю арқылы да жұғады.
25. АҚТҚ наркотикті еріткендегі ыдысты, инені, шприцті бірге қолданғанда да жұғады.
26. Есірткі қабылдайтын және еркектер арасындағы жыныстық қатынаста болатындардың
арасында да жұғады.
27. АҚТҚ мен ауыратын адамдарға дәрігерлік көмек көрсететін дәрігерлер мен аяжандар
қауіпсіздік ережелерін қатаң сақтамаса, өздері де АҚТҚ мен ауырып қалулары мүмкін.
28. Қол алысқанда АҚТҚ ның жұғу қаупі бар.
29. АҚТҚ мен ауыратын, бірақ сау адамға ұқсайтын адамдар жыныстық қатынаста басқа
адамға АҚТҚ инфекциясын жұқтырады.
30. Бір рет тексерілген адамнан АҚТҚ инфекциясы байқалмауы да мүмкін.
31. АҚТҚ ны жұқтырған адам ағзасынан АҚТҚ-ға қарсы дәлелдерді табуға болады.
32. АҚТҚ мен ауырған адам, АҚТҚ инфекциясын жұқтырған қаупінен кейін, үш айдан кейін
тексерілуі керек.
33. Мүшеқаптың да АҚТҚ инфекциясы енетін жерлері бар.
34. Бір-біріне киілген екі мүшеқап АҚТҚ дан сақтайды.
35. Өз еркімен АҚТҚ ға қарсы ақысыз тесттен өтуіне болады.
“3.2. жаттығуының кілті”
1. Аңыз
14. Аңыз
27. Шындық
2.Аңыз
15. Шындық
28. Аңыз
3. Шындық
16. Шындық
29. Аңыз
4. Шындық
17. Аңыз
30. Аңыз
5. Аңыз
18. Аңыз
31. Аңыз
6. Аңыз
19. Аңыз
32. Шындық
7. Шындық
20. Аңыз
33. Аңыз
8. Аңыз
21. Аңыз
34. Аңыз
9. Аңыз
22. Шындық
35. Аңыз
10. Аңыз
23. Шындық
36. Аңыз
11. Аңыз
24. Шындық
37. Аңыз
12. Аңыз
25. Шындық
38. Шындық
13. Шындық
26. Аңыз
39. Шындық
АҚТҚ мен ауыратын адамды көп жылдар бойы білмейсің, оны микроскоппен қарағанда
да байқалмайды. Сонда да ол сау адамға жұқтырып жүре береді. Адам бұл инфекцияны жұқ-
тырғанда өзін-өзі сақтай алмай қалады.
АҚТҚ иммундық жүйенің жасушасына ең алдымен лимфоцит көмекшілері енеді: Т-лим-
фоциттерінің жоғарғы бөлігіндегі ақуыз рецепторларына вирус ақуызы келіп қосылады. Жасу-
шаға еніп, АҚТҚ оны өзі басқа вирус жасайтындай етіп өзгертеді. Нәтижесінде АҚТҚ көбейеді,
ал жасуша өледі. АҚТҚ әсіресе ағзада көп жылдар бойы өзін көрсетпей өмір сүруімен қауіпті.
Қосалқы аурулар - “Оппортунистік инфекция” иммундық жүйенің әлсіреуінен дамиды.
Олар әртүрлі инфекциялар, тұмау аурулары, ісік т.б. болуы мүмкін.
ЖҚТБ АҚТҚ -ның ең соңғы кезеңі.
ЖҚТБ адамда иммунодефицит вирусы иммундық жүйені жойғанда дамиды, бұл кезде
ағза иммундық және басқа ауруларға қарсы тұра алмайды.
Жаңадан дамып келе жатқан инфекциялық аурулар өлімге себеп болуы мүмкін.
ЖҚТБ-ны жұқтырған ересек адамдардың 50%-і диагноз қойылғаннан кейін 18 айдан
АҚТҚ/ЖҚТБ
ТУРАЛЫ
ЖАЛПЫ
МАҒЛҰМАТТАР
кейін келеді. Балаларға бұл кезең әлдеқайда қысқа.
АҚТҚ-ға-қа қарсы тұратын егу жоқ, дегенмен егу мен дәрілік препараттар әлі де тесттен
өткізілуде.
“Серологиялық терезе кезеңі” деген не?
Бұл АҚТҚ-ны жұқтырғаннан кейінгі кезең, ағзада АҚТҚ-ға қарсы тұратын денелер түзіледі,
бірақ олардың мөлшері ағзаға енген АҚТҚ инфекциясын табу үшін жеткіліксіз. АҚТҚ инфек-
циясы үшін бұл кезең 2-12 аптаға дейін созылады, кейбір жағдайларда ол ұзаққа созылады.
Егер АҚТҚ-ға қарсы тестілеу “серологиялық терезе” кезеңінде жүргізілсе, тест жауабы қате
болады, бірақ бұл кезең уақытында адам инфекцияның жұқтырушысы болуы мүмкін.
Орта есеппен жұқтырғаннан 25 күннен кейін ғана АҚТҚ-ға жүргізілген тест жауабы дұрыс
болады. Инфекция қабылдаған адамның 99%-і АҚТҚ ға қарсы тест жүргізілгенде 3 айдан кейін
дұрыс нәтиже береді.
АҚТҚ және қан кеткендегі алғашқы көмек.
Жарақаттанбаған тері қабаты адамды көптеген инфекциядан, соның ішінде АҚТҚ-дан
қорғайды. Қан кеткенде АҚТҚ-ны жұқтырып алу қаупі болады, егер қан жарақаттанған теріге
түссе адам қан кеткенде алғашқы көмекті қажет етеді. Сондықтан жарақаттанған адам қанын
жұқтырмас үшін латексті қолғапты киюі керек. Қалың мата, пластикті пакет қолданылуы мүмкін.
Егер кесіп алған немесе ашық жаралар болған жағдайда, олардың бетін дәкемен жабуы керек.
Алғашқы көмек көрсетпес бұрын ауру адамды емдегенде қолғапты шешкенде қолды сабындап
жуу керек. Аққан қанды тоқтату үшін залалсыздандырылған заттар қолдану керек.
Маса неге АҚТҚ-ны таратушы болып есептелмейді?
Масалар және қансорғыш жәндіктер ЖҚТБ-ны таратушы болып есептелмейді. Молярлы
зиянкестер үшін анықталған маса түрлері өмірлік айналымның соңғы кезеңі. Зиянкестер маса
ағзасына аурудың қанымен енеді, дамиды, сол жерде көбейеді және маса шаққанда сау адамға
енеді. АҚТҚ адамның иммундық жүйесінің жасушасында көбейеді және индукцияландыру адам
ағзасындағы анықтайтын белгілі бір сұйықтық арқылы жүреді.
АҚТҚ ның берілу жолдары.
Қан арқылы
АҚТҚ-ны донорлық қан тапсыруда және тестілеуден өткізілген ауру
адамнан жұқтыруға болады.
Шприц, ине сонымен қатар есірткіні қанға құю арқылы
Қайнатылмаған заттарды қолдану арқылы жұқтыруға болады.
Жыныстық жұғу
Әлемдегі адамдардың көпшілігі АҚТҚ-ны жыныстық қатынас арқылы
жолдары
жұқтырады
Мүшеқапсыз жыныстық қатынаста болу арқылы жұғады.
Ауыз арқылы, тамақтың қабынуы, асқазан жарасы және ашық жыныс-
тық қатынаста болу арқылы жұқтырады.
Тубер-
кулез,
өкпе
қабынуы
және т.б.
Өлім
2-12 апта
терезе кезеңі
6 айдан 10 жылға дейін
6 айдан 20 жылға дейін
АҚТҚ-ң
белгілері
Ауруға
қарсы
тұратын
денелер
Кейбір
белгілері
ЖҚТБ
66
АҚТҚ/ЖҚТБ
ТУРАЛЫ
ЖАЛПЫ
МАҒЛҰМАТТАР
Достарыңызбен бөлісу: |
