Оқытушыларына арналған әдістемелік нұсқау Алматы, 2006 жыл

55
Спермицидтер  –  бұл  химиялық  зат,  жыныстық  қатынасқа  түсер  алдында,  екіқабат  болмау 
үшін  қолданады.  Қорғаныс  механизмі-  сперматазойттарды  өлтіреді  немесе  олардың 
қозғалысын  тоқтатады.  Қазіргі  спермицидтер  көпіргіш  май,  вагиналдық  таблетка,  тампон  және 
свеча  түрінде  шығарады.  Заттың  түріне  қарай  басталуы  және  жалғасуы  байланысты  болады. 
Дұрыс  қолданған  жағдайда  оның  әсері  79%-тан    97%-ке    дейін  болады.  Бұл  спермицидтің 
жеткіліксіздігі  әр  жыныстық  қатынас  алдында  жатырға  салу  қажет.
Оральдық  контрацептивтер  (гормоналдық  таблеткалар)  –  құрамында  гормонның 
аз  дозасы  бар  (эстроген  және  прогестин),  бұл  әйелдердің  организмінде  пайда  болады. 
Қорапшада  21  немесе  28  таблетка  болады.  Бұл  әдіс  жұмыртқа  жасушаларының  шығуын 
болдырмайды,  ал  жұмыртқасыз  ұрықтану  мүмкін  емес.  Гормоналдық  контрацептивтердің  тағы 
қосымша  екі  әсері  болады:  жатыр  мойнындағы  сұйықтықты  қоюлайды,  бұл  жағдайда 
сперматозойдтар  жатырға  ене  алмайды,  және  де  жатырдағы  сұйықтықты  жояды,  бұл  кезде 
жұмыртқа  жасушалары  жатырға  тұрақтана  алмайды.  Бұл  контрацепцияның  түрі  жыныстық  жол 
арқылы  жұғатын  аурулардан  қорғамайды.
Басқа  дәрілік  препараттар  сияқты  гормоналдық  таблеткалардың  кері  әсері  болады:  бастың 
ауруы,  құсу  және  жүрек  айну,  салмақтың  артуы,  артериялдық  гипертония.
Аса  қажетті  контрацепциялық  әдіс  –  бұл  әдіс  жыныстық  қатынастан  бірнеше  күн  кейін 
қажет  емес  анықтаудан  сақтайды,  егер  сол  кезде  қорғаныс  болмаса  (мысалы,  зорлағанда), 
немесе  кемшілігі  болса  (мысалы,  мүшеқаптың  жыртылуы).  Бұл  препарат  көтеріңкі  гормонды 
болады,  өйткені  тез  және  тиімді  көмектесу  үшін,  сондықтан  үнемі  қолдануға  тиым  салынады. 
Бірінші  дара  жыныстық  қатынастан  кейін  72  сағат  өткен  соң,  екінші-  12  сағаттан  соң,  біріншісінен 
кейін.
Қажетті    материалдар  2.2.  жаттығу
ЖЖБИ  -  дегеніміз  не?
Бұл  жаттығуды  өткізу  үшін,  төменде  көрсетілген  кестедегі  сұрақтар  мен  жауаптарды 
қолданыңыз 
КЕСТЕ
Сұрақтар  мен    жауаптар
Сұрақтар
Жауаптар
(бір-бірден  қағазға  жазылған 
(мұғалімнің  өзінде  сұрақтармен  бірге  болады,
және  бір  қорапқа  салынған.)
сол  арқылы  жауаптарды  санайды  және  түзейді)
ЖЖБИ  дегеніміз  не?
ЖЖБИ  -бұл  жыныстық  қатынас  жолдар  арқылы  берілетін 
ауру.  ЖЖБИ  жыныстық  қатынас  кезінде  немесе  мүшедегі 
сұйықтықты  ауыстырғанда  жыныстық  қатынасқа  вагиналдық, 
анальдық  немес  оральдық  секс  болады.
ЖЖБИ  -ң  басқа  атаулары 
Жыныстық  аурулар:  жыныстық  мүше  арқылы  тарайтын
болады  ма?
  Аурулар.
Кейбір  ЖЖБИ  -ны  атаңыз?
Мерез,  Соз 
Барлық  ЖЖБИ  -дан 
жазылу  мүмкін  бе?
Тез  арада  ЖЖБИ 
жұқтырғаныңызды  білу 
мүмкін  бе?
ЖЖБИ  кезінде  қандай
Еркекте  және  әйелде: 
белгілер  болады?
кіші  дәрет  кезінде  ауру.
тік  ішектегі  сұйықтықтың  бөлінуі.
жыныстық  мүшелердің  ісінуі  және  қышуы  .
ЖЫНЫСТЫҚ
 ҚАТЫНАСТАР
 АРҚЫЛЫ
 БЕРІЛЕТІН
 ИНФЕКЦИЯ
 ЖӘНЕ
 ҚАЖЕТСІЗ
 ЖҮКТІЛІК

Әйелдерде  :
жатырдан  бөлінетін,  иісі  жағымсыз  сұйықтық
жыныстық  қатынас  кезіндегі  жатырдың  ауыруы
ЖЖБИ  -  мен  тек  жыныстық 
Басым  түрде  әрине.  Бірақ  кей  жағдайларда  ЖЖБИ  (мерез,
қатынас  кезінде  ауруға 
  соз)  тұрмыстық  жолмен  жұғуы  мүмкін.
бола  ма? 
ЖЖБИ  -  мен  ауырған-Жоқ.  Егер  екі  жақ  та  емделмесе  қайта  жұғуы  мүмкін.
дардың  біреуі  ғана 
емделуі  жеткілікті  ме?
Кейбір  ЖЖБИ  -  лар    және  олардың  белгілері.
Ауырулардың
Белгілері
белгілері
                                   
Мерез
Қатты,  ауырмайтын  жара,  ол  жатырда,  еркек  мүшесінде,  тік  ішекте, 
ауызда  орналасуы  мүмкін.  Бөртпелер  алақанда,  аяқ  табанында, 
кеудеде,  арқада  болады.  Бактериялық  инфекция.
Жыныстық  герпес Әртүрлі  сыртқы,  (эрозированный)  ауыратын  жаралар  шығуы. 
Вирустық  инфекция.
  Соз
Іріңді,  жатырдан,  еркек  мүшесінен  сары  сұйықтықтың  бөлінуі, 
жыныстық  қатынаста  қанның  бөлінуі,  дәретке  отырғанда  қиналуы.
Хламидиоз
Жыныстық  қатынаста  қанның  бөлінуі,  жатырдан,  еркек  мүшесінен 
өзгеше  сұйықтықтар  бөлінуі.  Бактериялық  инфекция. 
Вирусты  Гепатит  Б Тамаққа  тәбеті  болмауы,  құсу,  зәрдің  түсінің  өзгеруі,  іш  ауырғанда, 
сары  ауру  белгілері.
Трихомониаз
Қышыну,  ашу,  күю,  еркек  мүшесінен  сұйықтықтың  көп  бөлінуі.  Көп 
еркектерде  бұл  белгілер  болмауы  мүмкін. 
ЖЖБИ  ауруымен  ауыратын  адамдардың  емделмеу  себептері  :
Еркектер  мен  әйелдер  ЖЖБИдың  ауру  белгілерін  білмей,  сондықтан  емделмеулері 
мүмкін
Бұл  аурумен  ауыратын  адамдар  маманға  баруға  ұялады
ЖЖБИ  -  ны  емдейтін  емханалар  аз
ЖЖБИ  -  мен  ауыратын  адамдар  өз  -  өзін  емдеумен  айналысады 
2.  3  жаттығуға  арналған  қажетті  материал
Жақтайтын  және  жақтамайтын  дәлелдер:
Мына  дәлелдерді  айта  алады:
!
ертелік  жыныстық  қатынастың  басталуында;
!
өз  махаббатын  шыңдауда;
!
жолдасының  жыныстық  сұранысы  бойынша;
!
Қызығушылықтан; 
!
белгілі  бір  топта  өзін  көрсету  үшін; 
!
жақсы  көретін  адамды  жоғалтып  алу  қорқынышы;
!
жыныстық  қатынаста  тәжірибе  жинақтау  үшін; 
!
тез  ержету  тілегі;
!
өсу  үшін  өзін  -  өзі  бағалау; 
!
ешкімге  тәуелді  болмауын  дәлелдеу; 
!
демалу,  стрессті  түсіру  үшін; 
ЖЫНЫСТЫҚ
 ҚАТЫНАСТАР
 АРҚЫЛЫ
 БЕРІЛЕТІН
 ИНФЕКЦИЯ
 ЖӘНЕ
 ҚАЖЕТСІЗ
 ЖҮКТІЛІК
56