5
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Бұл диссертациялық жұмыста келесі стандарттарға сәйкес сілтемелер
көрсетілген:
«Диссертацияларды
және
авторефераттарды
рәсімдеу
бойынша
нұсқаулық» ҚР БҒМ, Жоғары аттестаттау комитеті. – Алматы, 2004.
МЕСТ 7.32-2001. – Ғылыми зерттеу жұмыстары туралы есеп. Рәсімдеудің
ережесі мен құрылымы. –Астана, 2001.
Қазақстан Республикасы Заңы № 189-V «Азаматтық қорғаныс туралы» 11
сәуір 2014ж.
«Қазақстан Республикасының Су кодексі» № 481-II 9 шілде, 2003
(өзгерістер мен толықтырулар енгізілуі бойынша 28.04.2016 ж).
«Қазақстан Республикасының экологиялық кодексі» 9 қаңтар 2007 жыл
№ 212-III (өзгерістері мен толықтырулары бойынша. ҚР Заңы 2 тамыз 2015
жылғы № 342-V «Азаматтық қорғаныс туралы»).
МЕСТ Р 22.0.03-95 Төтенше жағдайлардағы қауіпсіздік. Табиғи төтенше
жағдайлар. Терминдер мен анықтамалар.
МЕСТ Р 22.0.05-94 Төтенше жағдайлардағы қауіпсіздік. Техногенді
төтенше жағдайлар. Терминдер мен анықтамалар.
МЕСТ Р 22.0.06-95 Төтенше жағдайлардағы қауіпсіздік. Төтенше
жағдайлардың табиғи көздері. Зиянды факторлар. Зиянды әсерлердің
параметрлер номенклатурасы.
МЕСТ Р 22.1.02-95 Төтенше жағдайлардағы қауіпсіздік. Мониторинг
және болжау. Терминдер мен анықтамалар.
МЕСТ Р 22.1.02-95 Ақпаратты өңдеу жүйелері. Ашық жүйелердің өзара
байланысы. Базалық эталондық модель.
«Тұрғындар мен территорияны техногендік және табиғи төтенше
жағдайлардан қорғау» Федеральды заңы №68ФЗ 21 желтоқсан 1994 ж.
«Техногендік және табиғи ерекшеліктері бар төтенше жағдайлар
классификациясы туралы.» №304 Ресей Федерациясы Үкіметінің Қаулысы. 21
мамыр 2007 ж.
«Төтенше жағдайларды ескерту және зардаптарын жоюдың біріккен
мемлекеттік жүйесі туралы » №794 Ресей Федерациясы Үкіметінің Қаулысы.
30 желтоқсан 2003 ж.
МЕСТ Р 51086-97 Датчиктер және физикалық шамаларды түрлендіргіштер
электронды. Терминдер мен анықтамалар. Ресей Мемстандарты. Стандарттар
баспасы, 1997 ж.
МЕСТ
Р
8.673-2009
МӨС
Интеллектуалды
датчиктер
және
интеллектуалды өлшеу жүйелері. Негізгі терминдер мен анықтамалар. Ресей
Мемстандарты. Стандарттар баспасы, 2009 ж.
МЕСТ Р 8.009-84 МӨС. Өлшеу құралдарының реттелетін метрологиялық
сипаттамалары.
МЕСТ Р 2.052-2006 КҚБЖ. Бұйымның электронды моделі
7
АНЫҚТАМАЛАР
Бұл диссертациялық жұмыста келесі терминдерге сәйкес анықтамалар
қолданылған:
Аса маңызды нысандар - – бұл нысанның қалыптасуының бұзылуы
басқаруды жоғалтуға, инфрақұрылымның бұзылуына, субьект экономикасының
немесе әкімшілік аймақтық бірлігінің келеңсіз өзгеруіне, осы аймақтарда ұзақ
уақыт ішінде тұрған тұрғындардың өмір сүру қауіпсіздігі төмендеуіне әкеліп
соғады.
Төтенше оқиғалар - адамдардың қаза табуына әкеліп соққан немесе
әкеліп
соғуы
мүмкін,
олардың денсаулығына, қоршаған
ортаға және
шаруашылық жүргізуші нысандарына нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін,
халықты едәуір дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік
жағдайын бұзған немесе бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан
белгілі бір аумақта туындаған жағдай.
Техногендік төтенше оқиғаларды болжау: Техногендік төтенше
жағдайлар пайда болу ықтималдығын және олардың зардаптарынан
туындайтын
өрттер,
жарылыстар,
авариялар,
апаттардың
болуы
ықтималдылығын алдын ала болжау және бағалау мүмкіндіктері.
Техногендік төтенше оқиғалар көзі - Қауіпті техногендік оқиға, оның
нәтижесінде нысанда, белгілі бір аумақта немесе акваторияда техногенді
апатты төтенше жағдай болған не болуы мүмкін.
Мониторинг – табиғи, техногендік, әлеуметтік үдерістер мен
құбылыстардың дамуын және жағдайын бақылайтын (бағалайтын және
болжайтын) нақты жүйе.
Мониторинг кеңістіктегі нысандардың физикалық
орналасу жағдайын ұзақ, тұрақты бақылау жүйесі, ол нысанның ағымдағы
жағдайын бағалау және болжау құру үшін нысан туралы ақпаратты жинақтауға
мүмкіндік береді.
Мониторинг нысандары: табиғи, техногендік немесе табиғи-техногендік
нысан немесе оның бір бөлігі. Мониторинг кеңістіктегі нысандардың
физикалық орналасу жағдайын ұзақ, тұрақты бақылау жүйесі, ол нысанның
ағымдағы жағдайын бағалау және болжау құру үшін нысан туралы ақпаратты
жинақтауға мүмкіндік береді.
Су нысандары: таралу формалары және режим шегі бар табиғи сулардың
құрлық бетінде немесе
таулы аймақтарда шоғырлануы
Төтенше оқиғалар туралы ескертпе жасау – төтенше оқиғалар пайда
болуын мүмкіндігінше азайтуға бағытталған және алдын ала жүргізілетін іс
шаралар кешені, сонымен қатар пайда болған жағдайда адам денсаулығын
сақтауға, қоршаған табиғи ортаға келтіретін залал көлемін және материалдық
шығынын азайту
Өлшеу – техникалық құралдарда сақталатын бірлік есебінде
қабылданатын бір шаманың басқа біртекті шамаға қатысын анықтауға арналған
операциялар жиынтығы
