Оқушылардың функционалдық сауаттылығын арттырудағы сын тұрғысынан ойлау технологиясының маңызы

10 сынып. Термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге қолдану.

«Тұжырымдамалық кесте» сызбасы

• Күтілетін нәтиже
• Оқушы жасай алады:
• үш және одан да көп аспектілерді немесе сұрақтарды анықтамалық белгісі мен қасиеттеріне қарай салыстыра біледі
• мәтінмен өз бетінше жұмыс жасау дағдысын дамытады
• ақпаратпен ынталы жұмыс жасайды
• таным әрекеті процесінде қарым-қатынас жасау шеберлігі қалыптасады
• Жүзеге асыру қадамдары:
• 1-қадам: мұғалім кесте-сызба дайындайды
• 2-қадам: егер бұл қортынды сабақ болса, оқушылар кестені оқыған мәліметтері негізінде толтырады;
• егер жаңа тақырыпты меңгеру сабағы болса, кестені ақпаратты алу барысында толтырады
• 3-қадам: жұпта, топта талқылау

7- сынып. Заттың агрегаттық күйлері

«Түртіп алу» әдісі

• Күтілетін нәтиже
• Оқушы жасай алады:
• оқылған ақпарат туралы өз түсінігін қадағалау;
• ойлаудың іске асуын белгілеп отыру (карандашпен);
• бұрыннан таныс мәліметті жаңа мәліметпен ұштастыру;
• берілген ақпаратты сыни тұрғыдан бағалау;
• мәтін мен оқылған проблемаға сұрақ қою, тұжырымдау;
• алда оқылатын проблеманың бағытын анықтау;
• таным әрекеті процесінде қарым-қатынас шеберлігі қалыптасады.
• Жүзеге асыру қадамдары:
• 1-қадам: мәтінді оқу. Оқи отырып
• «v» - маған таныс
• «+» - мен үшін жаңалық
• «-» - мен білетін түсінікке сәйкес келмейді
• 2-қадам: өз бетінше оқыған мәтіннің нәтижесін әуелі жұпта, сосын топта талқылау

7-сынып. Тартылыс құбылысы. Ауырлық күші

А) 8 сынып. Жылу берілу түрлері. Жылу өткізгіштік

Б) 9 сынып. Сызықтық және бұрыштық жылдамдықтар

«Бортты журнал» әдісі

• Күтілетін нәтиже
• Оқушы жасай алады:
• Ақпаратты терең меңгереді
• Сараптайды, қорытады, бағалайды, болжайды;
• Жаңа ақпаратпен ықыласты жұмыс жасайды;
• Өз болжамының сәйкес келуі немес келмеуі бойынша рефлексия жасай біледі;
• таным әрекеті процесінде қарым-қатынас шеберлігі қалыптасады.
• Жүзеге асыру қадамдары:
• 1-қадам: сабақ тақырыбын жариялау
• 2-қадам: тақырып бойынша болжамды жүк журналының сол жағына жазу
• 3-қадам: жұмыс жұбын құру
• Жұмыстың 1-нұсқасы:
• 4-қадам: ақпаратты тыңдау барысында жұптың біреуі «Болжам бөлігімен жұмыс жасап, «+» немесе «-» таңбасын болжамның дұрыс-бұрыстығына қарай қойып отырады, екіншісі тек жаңа ақпарат жазады. Оқушылар жеке жұмыс жасайды.
• 5-қадам: «жүк журналының» екі жағын салыстыру, ақпаратты қосу, жазғандары және класпен талдауға дайындық
• Жұмыстың 2-нұсқасы:
• 4-қадам: жұп мүшелері 2 бөлікті де өз беттерінше жеке толтырады
• 5-қадам: жұмыс нәтижесі жұпта талқыланады.

9-сынып. Бүкіләлемдік тартылыс заңы.

«Кластер» әдісі

• Күтілетін нәтиже
• Оқушы жасай алады:
• оқылып жатқан проблема бойынша білімді актуалдандыру;
• проблема жайлы өз білімдерін ұсыну;
• проблеманың қойылуын көрнекі сызбамен көрсету (оқытылып жатқан ақпарат бойынша)
• тақырыпаралық проблемаларға өзара байланыс орнату;
• ұсынылған проблема бойынша толыққанды түйіндеме жасау
• таным әрекеті процесінде қарым-қатынас шеберлігі
• Жүзеге асыру қадамдары:
• 1-қадам: «Дыбыс» тақырыбына тақтада кластер жасау: «Қаттылық», «Тон биіктігі», «Күрделі», «Жылдамдық»
• 2-қадам: оқушыларға осы бағыттағы тақырып бойынша жеке өз дәптерлеріне не таныс соны жазғыза беру
• 3-қадам: жеке жаздуды топта талқыға салу, жалпы топтың атынан жауап дайындау
• 4-қадам. Кластер бойынша топтың жауабын тақтаға жазу

9-сынып. Дыбыс. Дыбыстың сипаттамасы

• Дыбыс

• Күрделі

• төменгі жиілік – негізгі жиілік

• Биіктік
• (негізгі тон)

• Қаттылық

• Амплитуда

• Ұзақтық

• Өлшенеді

• фон

• Бел

• децибел=0,1 бел

• Тон биіктігі

• қ
• м/с

• Жиілік

• υ = λ/Т

• υ = λ ν

• Серпімді орта

• Қатты (ағаш)
• 5000

• Сұйық
• (су)
• 1483

• Газ
• (ауа)
• 340

• Вакуум
• (таралмайды)

• обертон – әр түрлі жиіліктегі дыбыс тербелістері

• Тембр - бір дыбыстың басқа дыбыстан сапалық ерекшелігі

«Тоғысқан пікірталас» немесе «Т кестесі»

• Күтілетін нәтиже
• Оқушы жасай алады:
• проблемаға қарам-қарсы көзқараста қарай алады;
• идеялар ұсыну;
• шешімді өлшей қабылдау дағдысын қалыптастырады
• пікірлестер мен қарсыластарды есту мен тыңдай білу
• қарама-қарсы көзқарастарды талдау және түсіну
• қарсыластардың ұстанымын түсіну мақсатында сұрақтар қою және тұжырымдау
• дәлелдемелер арқылы сөйлеу дағдысын дамыту
• таным әрекеті процесінде қарым-қатынас шеберлігі
• Жүзеге асыру қадамдары:
• 1-қадам: Проблемалық сұрақ қою
• 2-қадам: «Т-сызбасы» немесе «Пікірталас карта» бойынша жұмыс (Әр оқушының жеке жазба жұмысы)
• 3-қадам:жұптық жұмыс (Т-сызбасы бойынша талдау)
• 4-қадам: Т-сызбасы бойынша жазылған қорытынды нәтижесі (жеке)
• 5-қадам: ұстанған бағыттарына қарай бөлу –«ия», «қарсы», «қалыс қалушылар»
• 6-қадам: өз бағыттарын қайткенде де қорғап шығу үшін өз топтарында салмақты дәйектемелердайындайды.
• 7-қадам: пікірталас жүргізу: бір жақ өзінің бағытын және бір дәлелін айтады. Қарсы жақ оларын дәлелін тыңдап, қайталап, талқылайды.
• Сонан соң өз бағытын қорғауға дәлелін мәлімдейді. Осылайша ек жақ кезектесе сөйлейді. «Күмәнданушылар» екі жаққа сұрақ қойып, бағыттарын ашуға тырысады. Ол пікірсайыс жүргізушісі екі жаққа да әлсін-әлсін оларда сұрақ туған-тумағанын сұрап тұрады.
• Кезегінде жүргізуші: «Кім бағытын ауыстырғысы келеді?» сұрақ қояды
• Пікір сайыс қорытындысын шығару

9-сынып. Еркін түсу.

«Ассоциация» әдісі

• Күтілетін нәтиже
• Оқушы жасай алады:
• білімді проблема бойынша актуалдандыру
• проблема туралы өз білімін ұсыну
• проблеманың сызбасын көрнекілікпен көрсете білу (оқыған тақырып бойынша алыңған ақпаратты)
• таным әрекеті процесінде қарым-қатынас шеберлігі
• Жүзеге асыру қадамдары:
• 1-қадам: шеңбер сызып, ортасына тақырыптың атын жазу, Мысалы: «Дыбыс»
• 2-қадам: дәптерлеріне «Дыбыс» тақырыбына байланысты өздері білетін ақпаратты жазу –жеке, нәтижесін әуелі жұпта талқылау, сосын шағын топта талқылау
• 3-қадам: барлық топтардың «Дыбыс» тақырыбына жазғандары бойынша класта презентация жасау
• 4-қадам: жалпы класқа тақырып бойынша алынған бүкіл ақпараттың тізімін жасау

9-сынып. Дыбыс. Дыбыстың сипаттамасы

• Музыка

• Нота

• Жаңғырық

• Шу

• Айқай

• Желдің дыбысы

• Иттің үруі

• Жапырақ
• сыбдыры

• Гитара

• Домбыра

• Күй

• Ән

• Дыбыс

«Кубизм» әдісі

• Күтілетін нәтиже
• Оқушы жасай алады:
• тақырыпты жан-жақты қарау
• тақырыппен терең танысып, әртүрлі ойлау дағдыларын жүзеге асыру
• тақырып бойынша рефлексия жасай білу
• ұсынылған проблема бойынша өз көзқарасын шығармашылық тұрғыдан жеткізе білу
• таным әрекеті процесінде қарым-қатынас шеберлігі
• Жүзеге асыру қадамдары:
• 1-қадам: тақырыптың қойылуы
• 2-қадам: 6 топқа бөлу (№1-№6)
• Тапсырманы орындаудың 1-нұсқасы
• 3-қадам: кубиктің көмегімен төмендегі тапсырмаларды бөлу:
• Суреттеңіз (түсі, пішіні, өлшемі)
• Салыстырыңыз (неге ұқсас, неге ұқсамайды?)
• Байланыстырыңыз (бұл туралы ойлағаныңызды көзге елестетіңіз)
• Талдаңыз (неден жасалған? Неден тұрады? Не үшін?)
• Қолданыңыз (бұнымен не жасауға болады?)
• Дәлелдеңіз («ия», «жоқ» деп оған дәлел келтіру, бұл жақсы ма, жаман ба? Неге?)
• 4-қадам: әр топ кубик бойынша өздеріне берілген тапсырмалармен жұмыс жасайды, тақырыпқа сәйкес әр оқушының жеке жауабы
• 5-қадам: жазған мәліметтерін топта талқылау, топтың атынан ортақ жауап дайындау және презентацияға дайындық
• 6-қадам: жасаған жұмыстары бойынша презентация, бағалау
• Тапсырманы орындаудың 2-нұсқасы
• 3-қадам: әр оқушы кубик тапсырмаларын кезекпен жазьаша орындайды
• Суреттеңіз (түсі, пішіні, өлшемі)
• Салыстырыңыз (неге ұқсас, неге ұқсамайды?)
• Байланыстырыңыз (бұл туралы ойлағаныңызды көзге елестетіңіз)
• Талдаңыз (неден жасалған? Неден тұрады? Не үшін?)
• Қолданыңыз (бұнымен не жасауға болады?)
• Дәлелдеңіз («ия», «жоқ» деп оған дәлел келтіру, бұл жақсы ма, жаман ба? Неге?)
• 4-қадам: кубик лақтыру арқылы топтар арасында тапсырманы бөлу.
• 5-қадам: өзінің жазбаша мәліметін топта талқылау, топтың атынан ортақ жауап дайындау және орындалған жұмыс бойынша презентация жасау
• 6-қадам: орындалған тапсырма бойынша әзірленген презентацияны көрсету, баға беру

8-сынып. Линзалар. Линзаның оптикалық күшi. Жұқа линзаның формуласы. Линзаның көмегімен кескiн алу.

• №1. Суреттеңіз. Екі сфералық немесе бір сфералық және бір жазық бетпен шектелген мөлдір шыны дене. Екі түрі бар: Жинағыш линзалардың шеттеріне қарағанда ортасы қалыңдау, ал шашыратқыш линзалардың ортасы шеттеріне қарағанда жұқалау болып келеді.
• Линзаны шектеп тұрған сфералық беттердің С1 және С2 центрлері арқылы өтетін түзуді линзаның бас оптикалық осі. Линзаның центрінен фокусқа дейінгі ОF арақашықтықты линзаның F фокустық қашықтығы. 2F нүктесі екі еселенген фокустық қашықтық нүктесі. Оптикалық күш D линзаның сындыру қабілетінің өлшемі болып табылады.

№2. Салыстырыңыз.

• №2. Салыстырыңыз.
• Жинағыш линза Шашыратқыш линза
• Жинағыш линзаны «↨», ал шашыратқыш линзаны «‌|» белгілеу енгізілген. Жинағыш линза шын кескін береді, ал шашыратқыш линза жалған кескін береді
• Жинағыш линзаның формуласы: Жинағыш линзаның формуласы:

№3. Байланыстырыңыз.

• №3. Байланыстырыңыз.
• (1), (2), (3) өрнектерді байланыстырып, нәрседен линзаға дейінгі қашықтықты анықтаңыз
• f=Гd

№4. Талдаңыз

• №4. Талдаңыз
• Линзаның көмегімен әртүрлі кескіндер қалай алынады?
• Оптикалық оське параллель сәуле линзада сынғаннан кейін линзаның F фокусы арқылы өтеді.
• Линзаның оптикалық центрі О арқылы өткен сәуле одан сынбай шығады.
• Линзаның F фокусы арқылы өтетін сәуле сынғаннан кейін оның бас оптикалық осіне параллель жүреді.

№5. Қолданыңыз

• №5. Қолданыңыз
• Экранда 10 есе үлкейтілген слайд кескінін алу үшін фокус аралығы 20 см болатын линза қолданылады. Слайдты линзадан қандай қашықтыққа орналастыру керек?

№6. Дәлелдеңіз

• №6. Дәлелдеңіз
• А) Егер дене 2Ғ фокуста орналасса , онда кескін шын, тең, төңкерілген болады.
• Б) Егер дене Ғ пен 2Ғ фокус аралығында орналасса, онда кескін шын, кері, үлкейтілген болады.

«Синквейн» әдісі

• Күтілетін нәтиже
• Оқушы жасай алады:
• ұсынылған проблема бойынша жан-жақты түйіндеме жасай алады
• ақпаратты қысқа да нұсқа жазбаша түрде тұжырымдай алады
• берілген проблемаға шығармашылық көзқараспен қарайды
• таным әрекеті процесінде қарым-қатынас шеберлігі
• Жүзеге асыру қадамдары:
• 1-қадам: синквейн жазу үшін негізгі тақырыпты анықтау – бес жол өлең (көбінесе сабақ тақырыбы алынады)
• 2-қадам: синквейн жазудың алгоритмі беріледі:
• Бірінші жол – тақырыптың атауы (әдетте зат есім алынады)
• Екінші жол - тақырыпты сипаттайтын екі сөз (әдетте сын есім алынады)
• Үшінші жол – тақырып туралы қимылды білдіретін үш сөз (әдетте етістік)
• Төртінші жол – тақырыпқа қатысты төрт сөзден тұратын сөз орамы
• Бесінші жол – бір сөз. Тақырыптың мәнін ашатын синоним сөз
• Немесе мынадай схема ұсынылады:
• Тақырыптың аты:
• Сипаты:
• Қимылы:
• Нақыл сөз:
• Тақырыпқа синоним сөз:
• 3-қадам: үйренген синквейнді дәптерге жазып алу
• 4-қадам: қызығып оқиды, жұпта және топта талқылайды
• 5-қадам: ең үздік синквейн (топтардың пікірлері бойынша) класта оқылады

Температура.

• Температура.
• Өлшенеді, тәуелді.
• Көтеріледі, төмендейді, өзгереді.
• Дененің жылулық өлшемі.
• Шама.
• Молекула.
• Ұсақ, қозғалғыш
• Қозғалады, тартылады, тебіледі.
• Молекула – заттың ең ұсақ бөлігі.
• Бөлшек