Оқулық Тараз 019 Әож 37. (075)

266 
Ю. К.Бабанский оқыту әдісін үлкен үш топқа бөледі: 
І. Ұйымдастыру және оқу-таным іс-әрекетін іске асыру әдістері
:
-
 оқытудың сөздік әдісі
: әңгіме, оқыту лекциясы, сұхбат; 
-
 оқытудың көрнекілік әдісі
:
-
 иллюстрациялау әдісі:
плакаттар, карталар, сурет, картиналар ғалымдар 
портреттері, т.б.);
-
 демонстрациялау әдісі:
приборлармен жұмыс, іс-тәжірибе жасау, 
техникалық құралдар, препараттар, оқу киносын демонстрациялау әдісі, оқу 
теледидарын пайдалану әдісі; 
-

практикалық оқыту әдісі
:
жазба, жаттығу, зертханалық жұмыс, т.б.; 
-
иңдуктивтік және дедуктивтік оқыту әдісі
; 
-
репродуктивтік және оқытудың проблеммалық-ізденіс әдісі; 
-
мұғалімнің басшылығымен және дербес орындалатын 
өзіндік жұмыс 
әдістері. 
 
ІІ. Оқыту процесінде оқушылардың оқу іс-әрекетін ынталандыру әдісі:
-
оқушылардың танымдылық қызығушылығын қалыптастыру әдісі; 
-
оқыту мазмұнына ықпалды байланысты әдістері; 
-
танымдылық ойындар; 
-
оқыту дискуссиясы; 
-
өмірлік жағдаяттарды талдау әдісі; 
-
білімнің қоғамдық қажеттілігін түсіндіру; 
-
білімді игерудің қажеттілік әдісі; 
-
оқытудағы талап қою әдісі; 
-
оқытудағы мадақтау мен жазалау әдісі. 
ІІІ. Оқытудағы өзіндік бақылау және бақылау әдістері:
- оқытуда бақылау әдістері;
- жазбаша бақылау әдістері;
- зертханалық бақылау әдістері;
- компьютермен бақылау әдіс;
- өзіндік бақылау әдісі. 
Г.И.Шукина оқытудың төмендегідей әдістерін
көрсетеді:
-
ақпараттық-дамыту: мұғалімінің ауызша баяндауы, әңгіме, кітаппен 
жұмыс; 
-
эвристикалық (іздену) оқыту әдістері: эвристикалық әңгіме, диспут, 
зертханалық жұмыс, зерттеу әдісі);
-
білімді, білік және дағдыны жетілдіру мен бекіту әдістері;
-
жаттығу (үлгі жұмыс бойынша жаттығу, түсінік беретін жаттығулар, 
вариантты жаттығулар), практикалық жұмыс (жеке дара, топтық, ұжымдық, 
шығармашылық).
 
Жоғарыда аталған әдістерге тереңірек тоқталсақ.
Әңгіме 
– оқу материалын ауызша баяндау. Сөздік әдісі мектептің барлық 
сатыларында қолданылып, әңгіменің сипаты, көлемі, ұзақтығы өзгереді. Әңгіме 
арқылы жаңа білімді хабарлау үшін оған кейбір талаптар қойылады. Олар: 

267 

әңгіменің оқушылардың адамгершілігіне әсер етуі;

әңгімеде дәлелді және ғылыми фактілердің болуы;

ой-пікірдің 
дұрыстығын дәлелдейтін жарқын және нанымды 
мысалдардың, фактілердің жеткіліктілігі;

әңгіменің жүйелілігі және әсерлілігі;

тілінің қарапайымдылығы және түсініктілігі;

ғылыми фактілер мен мұғалімнің оқиғаларға берген бағасының болуы. 
Әңгімелесу
– оқытудың диалогтық әдісі, мұғалім оқушыларға мұқият 
ойластырылған сұрақтарды жүйелі қою арқылы олардың жаңа оқу материалын 
меңгеруіне жағдай жасап, бұрын оқылған материалдарды қалай меңгергенін 
тексереді.
Әңгімелесу – дидактикалық әдістің ескі түрі, оны Сократ шебер түрде 
қолданған, сондықтан әңгімелесу әдісін Сократ әдісі деп атайды.
Оқу материалының мазмұны, оқушылардың шығармашылық танымдық 
қызметіне қарай дидактикалық процестегі әңгімелесу әдісінің көптеген түрлері 
бар. Олар: кіріспе немесе сабақты ұйымдастыратын әңгіме, жаңа білімді 
қалыптастыру (сократтық, эвристикалық), жинақтаушы, жүйелеуші және 
бекітуші әңгімелер арқылы оқушылардың іс-әрекеттің жаңа түріне, жаңа білімді 
тануға 
дайындық 
деңгейі 
анықталады. 
Әңгімелесу барысында мұғалім сұрақты бір оқушыға (жеке әңгімелесушіге) 
немесе барлық сынып оқушыларына (жаппай) қояды. Әңгімелесудің бір түрі – 
оқушымен әңгімелесу. Оны сыныппен, оқушылардың жеке топтарымен өткізуге 
болады, әсіресе жоғары сынып оқушылары өз пікірлерін айтып, сұрақтар қойып, 
мұғалім ұсынған тақырыпты талқылайды. Әңгімелесудің нәтижесі көп жағдайда 
сұрақтардың дұрыс қойылуына байланысты.

жүктеу 8,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: