Қазақ тілі
257
бүгінгі таңда
қаржыландыру
қомақты
жабу
өңдеу
салу
жаңғырту
қыруар
659-тапсырма. Берілген сөздердің жиі қолданылатын
тіркестерін тауып, қай кезде қолданылатынын түсіндіріңіздер.
өндіріс______________________
смета_______________________
кезең________________________
дәуір________________________
ғимарат______________________
шығын______________________
660-тапсырма. Мақалдарды оқып, мағынасын түсіндіріңіздер.
1. Анасын танымаған, Алласын танымас. 2. Баласы отынға
барса, бабасы көшеге сыймас. 3. Баласы атқа мінсе, анасы тақымын
қысар. 4. Әке жүрегі таудан үлкен, ана жүрегі теңізден терең.
5. Анасын сүйгеннің баласын сүй. 6. Ананың басқан жерінде бейіш
бар. 7. Ана баулыған бала епті, әке баулыған бала есті.
661-тапсырма. Берілген жағдаят бойынша өз пікірлеріңізді
білдіріңіздер.
1. Құрылыс өндіріс технологиясының тиімді жолдарын
атаңыз.
2. Құрылыс сметасының қажеттілігі неде деп ойлайсыз?
3. Бас жобалаушы болсаңыз.
4. Құрылысшы болсаңыз.
5. Құрылыс саласының бас маманы болсаңыз.
662-тапсырма. Термин сөздерді есте сақтаңыздар.
аспалы төбе – подвесной потолок
Г.Т. Тұрсынова, Ұ.Р. Шүленбаева, Г.Д. Рыскелдиева, А.С. Итемирова
258
табандық – поддон
терезе алды тақтайлар – подоконные доски
құрылыстық көтерім құю –строительный полив подъема
жобаның байламы – привязка проекта
құрылыс өнімі – строительная продукция
құрастыру ойығы – монтажный проем
шөкпе – просадка
ісіну – пучение
663-тапсырма. Мәтінді оқып, негізгі ойды анықтайтын
сөздерді теріп жазыңыздар.
Құрылыс экономикасы
Құрылыс экономикасы –
құрылыс дамуының экономика-
лық
заңдылықтарын,
оның
тиімділігін зерделейтін ғылым.
Құрылыс экономикасы құрылыс-
тың шаруашылықтағы орнын,
оның басқа салаларымен өзара
байланысын, даму деңгейі мен
қарқынын, құрылыстың эко-
номикалық
және
ұйымдық
құрылымы
мен
құрылыс-құрастыру
ұйымдарын
басқару
жүйесін, құрылысты жоспарлау тәртібі мен тәсілдерін, құрылыс
өндірісін
ұйымдастырудың
неғұрлым
тиімді
түрлерін
экономикалық жағынан негіздеп, талдау жұмыстарымен,
құрылыс маркетингісімен шұғылданады.
Сонымен қатар, құрылыстағы материалдық-техникалық
жабдықтау ісінің ұйымдастырылуын, құрылыстың негізгі және
айналым қорларының құрылымын, құрылыста еңбек өнімділігін
арттыру, өзіндік құнды кеміту, пайдалылықты өсіру факторлары
мен резервтерін, еңбекке ақы төлеу, материалдық көтермелеу
мен ынталандыру, баға белгілеу жүйелерін жетілдіру жолдарын,
құрылысты қаржыландыру жүйесін, құрылысты – құрастыру
ұйымдарының қаржы қызметін зерттейді.
Қазақ тілі
259
Құрылыс экономикасында – құрылыстарға сапалық талдау
жасаумен
бірге
сандық
талдау,
ұйымдық-техникалық
шешімдердің тиімді нұсқасын таңдау және экономикалық
нормативтердің ғылыми негізделген жүйесін жасау үшін әртүрлі
көрсеткіштердің арасындағы сандық байланыстарды анықтау
маңызды рөл атқарады. Осыған орай, құрылыс экономикасында
зерттеудің
экономикалық-математикалық
тәсілдері
және
электронды-есептеуіш
техникасы
кеңінен
қолданылады.
Құрылыс экономикасы басқа экономикалық ғылымдармен,
сондай-ақ құрылыстың өндірістік-техникалық жағын зерттейтін
ғылымдармен тығыз байланыста дамиды.
Т. Баяхметов
664-тапсырма. Мәтінде айтылған «Құрылыс экономикасы»
жайында әңгімелесіңіздер.
665-тапсырма. Мәтінге жоспар құрып, мәтінді жоспар
бойынша баяндаңыздар.
666-тапсырма. Мәтіндегі мына сөз тіркестерін орыс тіліне
аударыңыздар.
667-тапсырма. «Экономика» сөзі арқылы сөз тіркесін
құрастырыңыздар.
1. Экономикалық заңдылық
2. Ұйымдық құрылым
3. Басқару жүйесі
4. Жоспарлау тәртібі
5. Құрылыс өндірісі
6. Материалдық-техникалық
жабдықтау
7. Еңбек өнімділігі
8. Қаржыландыру жүйесі
9. Тиімді нұсқасын таңдау
10. Өзіндік құнды кеміту
Г.Т. Тұрсынова, Ұ.Р. Шүленбаева, Г.Д. Рыскелдиева, А.С. Итемирова
260
668-тапсырма.
Мәтіндегі
«Құрылыс
экономикасы»
атауына қатысты сөздер мен сөз тіркестерін теріп жазыңыздар.
669-тапсырма. Сұрақтарды топ болып талқылаңыздар.
а) Азамзат тарихында құрылыс экономикасының пайдасы
қандай?
ә) Баспасөз материалдарынан құрылыс экономикасы
туралы оқисыз ба?
б) Дүниежүзіне еңбегі сіңген құрылыс саласындағы –
ғалымдар.
Экономика
