Г.Т. Тұрсынова, Ұ.Р. Шүленбаева, Г.Д. Рыскелдиева, А.С. Итемирова
200
Минералдар Қазақстанның барлық жерінде кездеседі.
Қазақстан жерінде гранит, мәрмәр, габродиобаз, микрокварцит,
амазонит, лабродит, яшма сияқты кұрылысқа пайдаланатын
минералдардың түрлі кенорындары бар.
Жергілікті кварцитті пайдаланып, жұмыс істейтін шыны
зауыты Шортандыда және Атырау облысы Құрманғазы елді
мекенінде орналасқан.
492-тапсырма. Мәтінге байланысты сұрақтарға жазбаша
жауап дайындаңыздар.
1. Құрылыс материалдары өнеркәсібінің негізгі түрлерін
атаңыздар.
2. Цемент өнеркәсібі жөнінде мағлұмат беріңіздер.
3. Құрылыс материалдары өнеркәсібінің дамуы.
4. Республикамыздағы құрылыс материалдары өнеркәсібінің
дамуы.
5. Құрылыс материалдары өнеркәсібінің негізгі топтары.
6. Республикамыздағы
құрылыс
материалдары
өнер-
кәсібіне сипаттама беріңіздер.
493-тапсырма. Құрылыс мамандығына қатысты термин-
дерді пайдалана отырып, «Құрылыс мамандығының басқа
мамандықтармен байланысы жайында» әңгіме жазыңыздар.
494-тапсырма.
Мәтінді
қазақ
тіліне
аударып,
өз
ойларыңызды қосып мазмұндаңыздар.
Асбест – белый волокнистый минерал, применяющийся как
огнеупорный
материал.
Цемент
–
порошкообразное
минеральное вещество, с помощью которого приготовляют
вяжущий раствор, быстро затвердевающий и скрепляющий.
Гипс – строительный материал, быстро твердеющее вяжущее
вещество,
получаемое
обжигом
двуводного
гипса,
подвергаемого измельчению до или после обжига. Применяется
для отделочных работ внутри помещений.
Қазақ тілі
201
495-тапсырма. Мәтіннен жалқы есімдерді табыңыздар
және емлесін естеріңізге түсіріңіздер. Олардың мағыналарына
назар аударып, қандай ұғымды білдіріп тұрғанын айтыңыздар.
496-тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, мазмұнын толық-
тырыңыздар.
Мәтін
мазмұнын
негізге
алып,
оған
ат
қойыңыздар.
Мен Қаныш ағамен сирек болса да кездесіп тұрдым. Кейде
далаға тігілген шатырларда қона жатып сөйлесіп жүрдім. Мол
кеуделі, биік еңселі, бойшаң адамның ашық жүзіндегі
мейірімділік пен ойлылық бір түрлі әсем еді. Асықпай
сөйлейтін, қаңқусыз сөздерді қолдануға тырысатын.
(Ә. Тәжібаев)
497-тапсырма. Мақал-мәтелдерді жаттап, мазмұнын түсініп
алыңыздар.
Ақылсыз адам айқайлап келеді.
Жан-жағын жайпай келеді.
Ақылды адам жай-жай келеді
Жан-жағын байқай келеді.
Адамды өмір үйретеді
Үйренбесе күйретеді.
Сыпайы сызып айтады
Шешен қызып айтады
Шорқақ үзіп айтады
Жаман бұзып айтады
Сыпайы киімді киіп
тоздырады,
Сараң киім жиып тоздырады.
Әлсіз адам сүріншек,
Ақылсыз адам еріншек.
498-тапсырма.
Мәтінді
пайдалана
отырып,
сөйлем
кұрастырыңыздар.
Минералды кұрылыс шикізаты................................................
Қабырғалық материалдар...........................................................
Құрылыс материалдары өнеркәсібінің ең негізгісі.................
Құрылыс матералдарын бір-бірімен біріктіретін ...................
Республикамызда бес цемент зауыты бар................................
Шифер зауыты............................................................................
Қазақстан жерінде.......................................................................
Г.Т. Тұрсынова, Ұ.Р. Шүленбаева, Г.Д. Рыскелдиева, А.С. Итемирова
202
Шыны зауыты..............................................................................
Саз, гипс, асбест..........................................................................
Құрылыс материалдары.............................................................
499-тапсырма. Сөз тіркестерінің екінші дұрыс сыңарын
табыңыздар.
құрылыс
бойынша
қажетті
жасау
республика
мекен
керекті
пеші
қамтамасыз
шикізат
негізгі
маңай
қоспа
кешені
жақын
орталық
өнеркәсіп
ету
құрылыс
жасау
кен
өндіріс
өндіріс
қалдығы
елді
мәлімет
бұйым
орындары
домна
материалдары
500-тапсырма. Шылаулардың астын сызыңыздар.
Біз бұл үйді жоба бойынша салдық. Сен үйдің жобасы
туралы айт. Мен мұны сәулет-құрылыс мамандары арқылы
үйрендім. Сен сәулет-құрылыс ісі туралы баянда. Маман болу
үшін көп іздену керек. Сәулет-құрылыс маманы сияқты жоспар
құру керек. Мен университетке білім алу үшін түстім. Оқуды
бітірген соң сәулетші болғым келеді.
501-тапсырма. Жоғарыдағы мәтінді пайдаланып, сұхбат
құрастырыңыздар.
502-тапсырма. Мәтіннен өздеріңізге қандай жаңа ақпарат
алдыңыздар?
