218
10.13 сурет. Бағандарды құру
Формат/Тізім мəзірінің командасын қолдану арқылы тізім құру
үшін келесі əрекеттерді орындау керек:
• тізімнің барлық элементтерін белгілеп алу;
• Формат/ Тізім командасын таңдап алу;
• Тізім сұхбат терезесінде сəйкес тізім типтерінің (маркерленген,
нөмірленген немесе көпдеңгейлі) терезесін таңдап алып, ашылған
терезеден қажетті тізім түріне тышқанмен шертіңіз (10.13 - сурет);
• ОК батырмасын басыңыз.
Тізім маркерінің өзгеруі, Өзгерту батырмасы көмегімен жүзеге
асырылады.
Мəтін маркировкасын, əр түрлі символдармен беретін
маркерленген тізімді таңдауға болады. Word 2000 –нен бастап,
маркерленген тізімді безендірудің кеңейтілген мүмкіндіктері - тізімді
суретпен берілетін маркермен құру пайда болды. Тізім маркері
ретінде кез келген графикалық обьектіні немесе суретті қолдануға
болады. Тізімге суретпен берілген маркерлерді қосу үшін Формат /
Тізім командасын орындау жəне Маркерленген қосымша терезесінде
Өзгерту/Сурет.., батырмасын басу, содан кейін суретпен берілген
маркердің бір нұсқасын таңдау жеткілікті.
Тізімді оңайлатып құрастыру үшін Форматтау панеліндегі
тізімдерді безендіру екі батырмасының
біреуін пайдалануға
болады.
Мәтінді бағандар түрінде форматтау. Кейде мəтінді бағандар
түрінде безендіру талап етіледі. Бағандардағы мəтін бір бағанның
төменгі жағынан келесі бағанның жоғарғы жағына үздіксіз «ағып
өтеді».
219
Мəтінді бағандар түрінде форматтау үшін, оны белгілеп алып,
Формат/Бағандар командасымен Бағандар терезесін ашу керек. Бұл
терезеде бағандар санын, олардың аралықтарын қоюға жəне бағандар
арасына тік бөлгіштер орнатуға болады.
Сонымен қатар, бағандарды, мəтінді белгілеп алып, Бағандар
батырмасын баса отырып, тышқан көмегімен қажетті бағандар санын
қоюға болады.
10.8.
Кестелермен жұмыс
Кесте – бұл жолдар мен бағандардан тұратын обьект. Бағандар
мен жолдардың қиылысуынан пайда болған ұяшық кестенің негізгі
құрылымдық элементі болып табылады. Кестенің ұяшықтарында əр
түрлі берілгендер орналасады: мəтін, сандар, графиктер жəне т.б.
Кестенің көмегімен құжаттарды форматтауға ыңғайлы.
Кестелермен орындалатын негізгі операциялар Кесте мəзірінің
командаларымен іске асырылады.
Кестені құрудың екі тəсілі бар: болашақта толтырылатын бос
кесте құру жəне бар мəтінді кестеге түрлендіру.
Кестені құру. Құжатқа кестені қоюды келесі тəсілдермен
орындауға болады:
• Кесте/Қою/Кесте мəзірінің командалары көмегімен, сəйкес
өрістерде құрастырылып отырған кестенің жолдар саны мен
бағандар санын көрсету арқылы (10.14 - сурет);
Стандартты құралдар панелінен кестені қою батырмасы
көмегімен (10.15 - сурет).
10.14.-сурет. Кесте параметрлерін
орнату
220
10.15.- сурет. Құралдар панелінің Кесте құру батырмасы
көмегімен кесте құру
кестелер мен шекаралар құралдар панелінен Кесте құру
батырмасы белсенді түрде болғанда, тышқан көмегімен кесте салу
Мәтінді кестеге түрлендіру. Белгіленген мəтінді немесе
берілгендерді кестеге түрлендіру Кесте/Түрлендіру/Мәтінді кестеге
командасымен орындалады.
Кестені құрудың бұл тəсілі мəтін терудің кейбір ережелерін
ұстануды қажет етеді, Word бағдарламасы мəтіннің қай жері ұяшық,
қай жері кесте жолы екенін түсіну керек. Сондықтан, мəтінді немесе
берілгендерді теру кезінде, оларды [Tab] пернесімен бөлу керек, ал
болашақ кестенің əр жолын бөлек абзац түрінде енгізу керек, ол үшін
əрбір жолдың соңында [Enter] батырмасын басу керек. [Enter]
пернесінің басылған саны бойынша бағдарлама болашақ кестенің
жолдар санын анықтайды.
Содан соң, кестеге қатысты фрагментті белгілеп, Кесте/Кестеге
түрлендіру командасын таңдап, ОК батырмасын басу керек.
Нəтижесінде мəтін түрленеді.
Мəтіннің түрлену мысалы ретінде 10.1- кестесін келтірейік.
Мұндай түрдегі кестені шығару үшін 10.16 – суретіндегідей мəтінді
теру қажет.
Іс жүзінде, əуелі кесте құру ыңғайлы, содан соң оны
берілгендермен толтыру керек.
Кестені редактрлеу. Кестені редактрлеу дегеніміз – жолдардың
(бағандардың) енін (биіктігін) өзгерту, кесте ұяшықтарын біріктіру
жəне бөлу, жолдар мен бағандарды қосу немесе өшіру.
Кестелердегі шекараны өзгерту үшін, кестенің кез келген жеріне
тышқанмен шертіңіз. Белгілі бір ұяшықтардың шекарасын өзгерту
үшін, тек керекті ұяшықтарды олардың символдарымен қоса
белгілеңіз. Бағандардың енін немесе жолдардың биіктігін өзгерту
шекараларды тышқанмен жылжыту арқылы жүргізіледі.
10.1.- кесте. Мәтінді кестеге түрлендіру
Мерзімі
Жоспарлы тауар
айналымы
Нақты тауар айналымы
2005
13542
13457
2006
16754
15486
2007
13658
14358
221
10.16 сурет. Кестеге түрлендіру үшін мəтіннің түрі
Бағанның енін жəне жолдың биіктігін орнату Кесте/Кесте
қасиеттері командасы көмегімен жүзеге асырылады. Кестенің
ұяшығының енін өзгерту үшін, оны алдын ала белгілеп алу керек.
Кестеде жолдар мен бағандарды қосу немесе өшіру Кесте/Қою
жəне Кесте/жолды (бағанды) Өшіру командалары көмегімен
орындалады; жолды немесе бағанды алдын ала белгілеп алу керек.
Кестенің төменгі бөлігіне жаңа жолды қосу үшін, курсорды
кестенің соңғы жолының соңына орнатып, [Tab] пернесін басу керек.
Ұяшықтарды біріктіру жəне бөлу Кесте/Ұяшықтарды біріктіру
жəне
Кесте/Ұяшықтарды
бөлу
мəзірінің
командаларымен
жүргізіледі немесе ұяшықтарды алдын ала белгілеуден кейін
батырмалармен
батырма суреті болу керек! орындалады.
Кестені өшіру екі тəсілмен жүргізіледі: кестені оның толық
мазмұнымен өшіру жəне тек мазмұнын ғана өшіру. Айырмашылығы
кестені белгілеу тəсілінде болады. Егер, курсорды кестенің астына
орнатып, оны тышқанмен белгілесе (яғни, кестеден кейінгі жолмен
бірге белгілеп алу), одан соң [Delete] пернесін басса, онда кесте
мазмұнымен қоса толық өшіріледі. Ал тек кестені белгілеу кезінде
(мысалы, Кесте/Белгілеу командасын қолдану кезінде) жəне [Delete]
пернесін басқанда, кестенің тек мазмұны ғана өшіріледі.
Кесте ұяшықтарын өшіру үшін, Кесте/Ұяшықтарды өшіру
командаларын немесе Стандартты құралдар панелінен Кесіп алу
батырма суреті болу керек! батырмасын қолдану керек.
Кестелерді тек берілгендерді жүйелеу үшін ғана емес,
құжаттарды құру үшін, мəтінді немесе мəтіннің кейбір
фрагменттерін аралас түзетуде кестелерді қолдану ыңғайлы.
Мысалы, ұйымның бланк формасын құруда бланктің жоғарғы
бөлігінде, əдетте, ұйымның фирмалық белгісі орналасады, ал оң
жағында,қалған жолдың ортасына қарай оның аты енгізіледі. Бұл
үшін екі бағаннан жəне бір жолдан тұратын кесте құрыңыз, кестенің
сол жақ ұяшығына фирма эмблемасын орнатыңыз, ал оң жақ
ұяшығына ұйымның атын енгізіңіз жəне сəйкес түзетуді орнатыңыз
мысалы, ортасы бойынша. Кестенің ұяшықтарының енін талап
етілетін көрсеткішке дейін өзгертуді жəне кестенің сызықтарын
алып тастауды ұмытпаңыз. Нəтиженің мысалы 10.17-суретте
көрсетілген.
Достарыңызбен бөлісу: |
