99
5.3. – кесте Windows – тың негізгі файлдық операциялары
Файлдық операциялар
Команда
Бума құру (файл)
Файл/Құру
Бастапқы сақтау
Файл/Сақтау
Қайта сақтау
Файл/Қалай сақтау
Құжатты жабу (файлды/буманы)
Файл/Жабу
Бума қасиетін анықтау (файлдың)
Файл/Қасиеттер, [Alt] + [Enter]
Буманың атын өзгерту (файлдың)
Файл/Атын өзгерту, [F2]
Барлық тізімді белгілеу
Түзету/Бәрін белгілеу, [Ctrl] + [A]
Бумаларды көшіру (файлдарды)
Түзету /Көшіру, [Ctrl] + [Insert];
Түзету /Қою, [Shift] + [Insert]
Бумалардың орнын ауыстыру
(файлдардың)
Түзету /Кесіп алу, [Shift] + [Del];
Түзету /Қою, [Shift] + [Insert]
Бумаларды қоржынға өшіру (файлдарды) Файл/Өшіру, [Delete]
Бумаларды қоржынсыз өшіру
(файлдарды)
[Shift] + [Delete]
Бумаларды қайта қалпына келтіру
(файлдарды)
Файл/Қалпына келту
Терезені, құжатты жабу
Файл/Жабу, [Alt] + [F4]
Алмасу буфері Windows XP-дан бастап түрлі форматтағы 24
обьектіні сақтай алады. Word 2003 бағдарламасында алмасу буферін
ашу үшін, тапсырмалар аймағында Түзету/Office алмасу Буфері
командасын қолдануға болады.
Microsoft Office 2003 пакетінде обьектілермен орындалатын
операцияларды жүйелік тапсырмалардан алуға болады.
Обьектілердің орнын ауыстыру оларды тышқан көмегімен
жылжыту арқылы жүзеге асады. Обьектіні орналастыру орны
экранда көрсетіліп тұрғанына көз жеткізу керек. Мысалы, егер,
«Менің құжаттарым» бумасындағы файлды жұмыс үстеліне қою
керек болса, онда терезенің өлшемін жұмыс үстелінің бір бөлігі
көрінетіндей өзгерту қажет болуы мүмкін.
Файлды тышқанның оң батырмасын басып, оның орнын
ауыстыру ыңғайлы. Бұл үш операцияның біреуін таңдап алуға
мүмкіндік береді: жаңа орында файлдың жарлығының орнын
ауыстыру, көшіру немесе құру. Элемент орын ауыстырғанда тек
орнын ауыстырылу ғана емес, көшірілу үшін [Ctrl] пернесін басу
арқылы ауыстыру керек.
Windows негізгі файлдық операциялары 5.3 кестесінде
көрсетілген.
100
Windows ОЖ-де жұмыс барысында пайда болатын
сұрақтар
Қолданушылардың тарапынан көп қойылатын сұрақтарға
мамандардың жауабын ұсынамыз.
Сұрақ 1. FAT, FAT32 жəне NTFS файлдық жүйелерінің
айырмашылығы неде?
Жауап. FAT файлдық жүйесі файлдарды реттеу үшін жəне
оларды басқару үшін MS-DOS жəне Windows ОЖ-дің нұсқаларымен
қолданылады. FAT (File Allocation Table — файлдарды орналастыру
кестесі) FAT немесе FAT32 файлдық жүйелері үшін Windows-пен
құрылатын томды форматтау кезінде берілгендердің құрылымын
көрсету. Windows файлдарды орналастыру кестесінде қажет
болғанда, керек файлды алып шығу үшін, əрбір файл туралы
мəліметтерді сақтайды. FAT32 файлдық жүйесі FAT жүйесінен
туындаған. Ол аз өлшемді кластерлерді қолдайды, осыдан келіп,
дискілік кеңістікті тиімді қолдануға мүмкіндік береді.
NTFS – файлдық жүйесі – жақсартылған файлдық жүйе. Тез
əрекет ету жəне қауіпсіздік деңгейін, сонымен қатар, FAT файлдық
жүйесінің бірде - бір нұсқасында қолжетімсіз қосымша
мүмкіндіктерді қамтамасыз етеді. Мысалы, NTFS файлдық
жүйесінде берілген томының тұтастығын қамтамасыз ету үшін,
жазудың жəне транзакцияларды қалпына келтірудің стандартты
технологиялары қолданылады. Компьютерде ақаулықтар пайда
болған кезде, файлдық жүйенің тұтастығы NTFS файл журналының
жəне бақылау нүктелері туралы берілгендердің көмегімен қалпына
келтіріледі. Windows 2000 жəне Windows XP операциялық
жүйелерінде NTFS файлдық жүйесі файлдар мен бумалар үшін
мүмкіндіктер, шифрлау, дискілік квоттар жəне сығу сиқты қосымша
мүмкіндіктерді қамтамасыз етеді.
Сұрақ 2. Windows XP ОЖ-не кіру үшін парольды жоғалтқан
жағдайда не істеуге болалы? Мұндай қателіктен қалай сақтануға
болады?
Жауап. Егер сізде ОЖ-нің Windows XP –ден бұрынғы
нұсқаларының бірі орнатылған болса, онда жүйеге парольсіз кіруге
болады. Бірақ, Windows XP орнатылған жағдайда бұл мүмкін емес.
Қолданушыларды келеңсіз жағдайлардан қорғау үшін арнайы
дискета құратын жəне пароль ұмытылған (жоғалған) жағдайда
жүйеге кіруге мүмкіндік беретін Password reset disk қызметі
құрастырылған. Оны құру үшін Басқару панеліне кіріп, «User
Accounts» тарауын таңдаңыз. Онда қажетті қолданушыны көрсетіңіз
Related Tasks панелінде Prevent a forgotten password басыңыз. Әрі
қарай шебердің нұсқаулығын басшылыққа алыңыз. Мұндай
дискетаның көмегімен жүйеге кез келген адам кіре алатындықтан,
оны сенімді жерде сақтаған дұрыс.
101
Егер, сіз парольды ұмытсаңыз, Windows жүйесіне кіргенде
,құрылған жүктеуіш дискінің көмегімен оны қалпына келтіруді
ұсынады. Бұл үшін, шебердің парольды қалпына келтіру нұсқаулығын
басшылыққа алыңыз.
Сұрақ 3. Файлдың толық ерекшелігі дегеніміз не?
Жауап. Компьютер құрамына бірнеше түрлі дискілік құрылғылар
кіреді, сондықтан, файлды анықтау үшін оның қай құрылғыда
орналасқанын көрсету қажет. Файл сақталатын дискілік құрылғының
атын енгізу арқылы мұны орындауға болады. Құрылғының атын файл
жолының алдында орналастыру қабылданған. Құрылғы аты, файл жолы
жəне файлдың толық аты көрсетілген файлға көрсеткіші файлдың
толық ерекшелігі деп аталады.
Сұрақ 4. Бір каталогта бірдей атпен екі файл орналасуы мүмкін бе?
Жауап. Операциялық жүйе каталогта файлдың толық атымен іздеуді
жүзеге асырады. Бұл бір каталогта немесе каталог астында əр түрлі
бірдей толық аты бар екі файл орналаса алмайтынын көрсетеді.
Жоғарыда көрсетілгендей файлдың толық аты оның кеңейткіші мен
атынан тұрады. Сонымен қатар, бір калатогта немесе каталог астында
атауы бірдей екі каталогтың болуы мүмкін емес.
Екі файлдың толық атаулары сəйкес келсе, операциялық жүйе
берілгендерді қай файлға жазу немесе оқу керектігін ажырата алмайды
жəне оларды кездейсоқ таңдайтын болады.
Бірақ, əр түрлі каталогтар мен каталог астыларда файлдар немесе
еншілес каталог астылардың сəйкес келетін толық атауларының кездесуі
мүмкін. Бірақ, қажетті файлға файлдың тек толық атауын көрсету
жеткіліксіз болады. Бір атаумен аталған файлдарды бір – бірінен
ажырата алу үшін, олар орналасқан каталог астыларын да көрсету керек.
Жалпы жағдайда бір каталог астын емес, ізделінетін файл орналсқан
түбірлі каталогтан каталогастына дейін өту қажет болатын, каталог
астының барлық тізбегін көрсету, қажетті файлға дейін жету жəне
орналасқан орнын анықтау талап етіледі.
Бақылау сұрақтары
1. ОС Windows ОЖ-нің қандай нұсқаларын білесіз?
2. Windows интерфейсінің негізгі элементтерін атаңыз.
3. Терезе өлшемін қалай өзгертуге жəне жаңа орынға қоюға болады?
4. Windows XP қолданушы интерфейсін қалай өзгертуге болады?
5. Жарлықты құру үшін не істеу керек?
6. Файлдық жүйеге сипаттама беріңіз.
7. Қоржыннан файлдарды қайта қалпына келтіруге бола ма?
8. Файл дегеніміз не?
9. Файл атының шаблонында қандай символдар қолданылады?
10. Файл атының шаблонында қолданылатын «*» и «?» символдардың
айырмашылығы неде?
Достарыңызбен бөлісу: |
