Оқулық «Білім беруді дамытудың Федералдық институты»

жүктеу 6,23 Mb.

бет	39/142
Дата	21.12.2022
өлшемі	6,23 Mb.
	#40728
түрі	Оқулық

1 ... 35 36 37 38 39 40 41 42 ... 142

Шишмарев Технологиялық үрдістерді автоматтандыру. Оқулық (1)

Қҧрылғыларды орнату

Бағдарламалық басқарылатын білдектерде орнатқан кезде құрылғылардың бағдарлану ерекшеліктері білдектің координаттар жүйесінің есептеун басталуымен дайындалымды орналастыру үшін мақсатталған құрылғының орнату элементтері байланысының анықтауышы болып келеді. Сондықтан құрылғылар
дайындамалардың толық орналастыруын ғана емес, білдектің орнату беттеріне қарай құрылғының толық бағдарлануын қамтамасыз ету керек (алты нүкте ережесіне сай).
Бағдарламалық басқарылатын білдектер кӛбінісі ұсақсериялық ӛндірісте қолданатындықтан, дайындық-қорытынды уақытпен байланысты олардың тұрып қалу уақытын қысқарту үшін білдектердің тез орнатуын және білдек үстеліне бекітуін алдын кӛздеу керек. Құрылғылардың толық бағдарлануы үшін кейбір білдектердің үстелдерінде кӛлденең саңылаулар мен тесіктер кӛзделген.
Құрылғылардың білдек үстелдерінде толық бағдарлануы үшін білдектердің отырғызу орындарына сәйкес болатын және білдек үстеліне қарасты олардың дәл бағдарлануын қамтамасыз ететін орнату элементтері кӛзделуі тиіс.
Тек қана бойлық саңылауларға ие білдек үстеліне құрылғыларды орнатқан кезде құрылғыларды білдек саңылауы бойынша цилиндрі немесе призмалы кілтек арқылы бағдарлайды. Бұл жағдайда құрылғылар толық бағдарланбайды, ӛйткені бостандықың тек бес дәрежесінен айырылады. Бұл жағдайда құралды бастапқы нүктеге құрылғы корпусына бекітілген қуыс бұрғы және қондырғы арқылы анықтайды. Бұрыштық қондырғыны (5.3-сур. а) қолданғанына білдек координаттарына қарасты құрылғының алдын ала бағдарлануын жоққа шығарады. Құрылғыны бағдарланудың осындай әдісі оның құрылымын қиындатады және құралдың бағдарлануына, сандық бағдарламалық басқару жүйесінде білдектің ӛзгермелі нӛлдің орнатуына қажет етілетін дайындық-қорытынды уақытты арттырады.

Рис. 5.3. Білдек үстеліне құрылғылардың орнатылуы:

а — орнатылым бойынша: 1 — орнатылым; 2 — фреза; 3 — құрылғының корпусы; 4 — білдек үстелі; б — тесік және саңылау бойынша: 1 — құрылғының корпусы; 2 — кілтек; 3
— істік; 4 — білдек үстелі
Орталық тесік және кӛлденең саңылауға ие білдек үстелдеріне құрылғыларды орнатқан кезде құрылғыларда екі істік немесе істік
пен кілтекті (тесік және саңылау бойынша құрылғыларды бекіткен кезде); үш істік немесе үш кілтек (бойлық және кӛлденең саңылау бойынша құрылғыны бекіткенде) кӛздейді. Саңылаулар және тесіктер бар білдек үстелдерінде құрылғыларды орнатқан кезде құрылғыны білдектің тесіктерінде орнатылатын істік пен кілтек арқылы білдектің саңылауы бойынща немесе білдектің тесігінде орнатылатын үш істік бойынша координаталық бұрышқа бағыттайды, екі істік құрылғыны бағыттайтын базалық бет бойынша қаратады, ал үшіншісі – тірекке дейін.
Саңылаудың тозуын тӛмендету үшін және білдек үстелінің саңылауы бойынша бағдарланған құрылғыларды тез орнату үшін құрылғыларды білдектерге орнататын элементтердің орнатуын және бекітуін құрылғылардың тұрқысына емес, білдектің үстеліне іске асыру орынды (5.4-сур.). Дӛңгелек кілтектерді қолданғанда соңғыларын білдектің Т-тәрізді саңылауында орнатады (5.4 сур., а), ал құрылғыда білдектің үстеліне құрылғының тез орнатуын жеңілдететін үлкен қызарған жүзі бар тӛлкені орнатады. Призмалық кілтектерді қолданғанда соңғыларды білдек саңылауына орнатады (5.4-сур., б). Құрылғының тұрқысында осындай жағдайда жүздері бар саңылауларды жасайды. Құрылғыны білдекте тез орнату үшін призмалық кітлектерді кейбір кезде 15° бұрышпен үлкен жүздерді жасайды (5.4-сур., в). Призмалық кілтектерді сондай-ақ білдектің Т- тәрізді саңылауында орнатады (5.4-сур., г). Бұл жағдайда құрылғының тұрқысы координаталық бұрышқа құйылмашықтың ӛңделген бұйырларынан орналастырады.
Білдектің үстеліне құрылғылардың тез орнатуы және бекітуі үшін орнату-қысқыш құрылғыны орнатады (5.4-сур., д), ол білдек саңылауының тозуын азайтып, құрылғыны орнату үшін қажет уақытты қысқартады.
Құрылғы болат қыздырылған призмалық 1 кепкендіктен тұрады, білдектің Т-тәрізді саңылауында орнатады. Кепкендіктің тӛменгі тегістігінде бұрандама басының астында ӛтпелі саңылау, ал үстінде
- 15° бұрышпен қиғаштық жасалған. Тесіктің ішінде бұрандама орнатылған кепкендік білдек үстелінің саңылауында орнатылады. Кепкендіктің тегістелген бүйір тегістіктері білдек үстлінің саңылауына сәйкес орындалды. Құрылғыдағы тұрқының 3 сӛрелер тесіктеріне екі қасқалшасы бар цилиндрлі болат қыздырылған 4 тӛлке орнатылған: сол жақтан - тік және оң жақтан -15° бұрышпен еңкелген. Тӛлкенің үстінгі жағында бұранда кесілген, оған домалатпасы бар 5 сомын бұрамдалған. Білдек үістеліне құрылғыны орнатып болған кезде 5 сомынның айналдыруымен 4 тӛлкені тӛменге ауыстырады.

Сурет 5.4. Үстел үсті қосалық бӛліктерін орнатуға арналған элементтер
( а ... д):
1 — призмалық кепкендің; 2 — бұрандама; 3 — тұрқының сӛресі; 4 — тӛлке; 5 — домалатпасы бар сомын; 6 — сомын.

Бұл ретте тӛлкенің кӛлбеу тегістігі кепкендіктің кӛлбеу тегістігімен іс-қимыл жасап, тӛлкенің орнын ауыстырады, демек білдек үстелінің саңылауына қарай бағыттап, тӛлкенің сол қасқалшаның білдек үстелі саңылауының сол жағына дайын байланыстырып құрылғының орнын ауыстырады. Тӛлкенің шетжағы мен кепкендіктің жоғарғы шетжағы арасында 1,5 мм кем болмайтын саңылау болу қажет. 6 сомынды бұраудың алдында 3 тӛлкенің құрылғының тұрқысы сӛресінің тесігіне біраз жылжыту үшін 5 сомынды босату қажет. Содан кейін 6 сомынды қолмен ьұрап тастайды, оның нәтижесінде құрылғыны білдек үстелінің саңылауына түпкілікті тіркеп, бекітеді.

СББ бар білдектерде, кӛбінесе кӛпоперациялық білдектерде, корпус бӛлшектердің дайындамаларын ӛңдеген кезде дайындаманың бір құпылғысынан беттердің кӛп санын ӛңдейді, нәтижесінде ӛңдеу уақыты әмбебап білдектерде дәстүрлі ӛңдеумен салыстырғанда күрт арттады. Демек даналық-калькуляциялық
уақыттың жалпы теңгерімінде дайындаманың орнатуы мен бекітуіне қажет уақыттың үлесі күрт азаяды. Бұл жағдайда дайындамаларды кӛбінесе білдектердің үстелдерінде орнатады және бұрандалар мен сомындармен немесе қол қысқышы бар ұстағышпен бекітеді. Білдек үстелінің қажетті қашықтықта дайдамларды орнату үшін ӛлшеуіш астарлардың жиынтығын қолданады. Астарлардың номенклатурасы мен қажетті қалыңдықты таңдауға жұмсалатын уақытты қысқарту үшін қайтаыңғайланатын реттелетін тӛсемдер мен тіреулерді қолдануға орынды (5.5-сур.).
а — тісті беттері бар астарлар; б — кӛлбеу беттері бар астарлар:
1, 2 — тақтайша; 3 — тұтқа; 4, 5 —бұранда; 6 — сомын; 7 — ішпек; в
— сыналы астар: 1 — бұранда; 2 — тірек; 3 —табан; г —
тісті астар

Профиль зуба М 10:1

1 2 3

б
Сурет 5.5. Қатайтылатын реттелетін тӛсемдер мен тіреулер

5° бұрышпен орындалған екі тақтайшалардың кӛлбеу беттерде, тістер кесілген (5.5 -сур., а). Астардың биіктігін сызықты межелікті қолдана отырып, жоғарғы тақтайшаны тӛменгісінің тістері бойынша орнын ауыстыру арқылы реттейді. Тақтайшаның орнын бір тіске ауыстырғанда астардың биіктігі 0,3 мм ӛзгереді.
«Қарлығаштың құйрығы» (5.5 -сур., б) түріндегі 1 тақтайшаның бағыттаушысында 4 бұрандарларда 5 сомын бекітілген, ал 2 тақтайшаның бағыттаушысында тесігінде бұранда орнатылған 7 сына топсалы бекітілген. Тұтқаны бүрлеумен айналдырғанда 6 бұранда 5 сомыннан бұрап кіргізеді немесе бұрап шығарады, нәтижесінде жоғарғы 2 тақтайша тӛменгі 1 тайқтайша жӛнінде орнын ауыстырады. Бұл ретте астардың биіктігі 7 мм дейін ӛзгеруі мүмкін. Тӛменгі тақтайшада орындалған межелік бойынша жоғарғы тақтайшаның 1 мм-ге орнын ауыстырылуы астар биіктігінің 0,1 мм ӛзгергеніне сәйкес. Жоғарғы тақтайшадағы сызықсіз межелік бойынша орындардың ауыстырылуын есептеу үшін арналған. Биіктігі бойынша астардың реттелуі (5.5 -сур., в) 3 табанының кӛлдеу бағыттаушылар бойыша 2 тірек тің орнын ауыстыратын 1 бұранданың айналуын іске асырады. 5.5 -сур. ұсынылған астардың биіктігін реттеу үшін тірек тістерін табан тістері бойынша қозғайды және қажетті күйіндік бұрандалармен бекітеді.
Корпустық бӛлшектердің дайындамаларын бағдарлануы үшін бұрғылайтын-кеулейжону тобындағы білдектердің үстелдеріне бір- біріне 15° бұрышпен орнатылған және дайындаманы бұрыштық түрінде иә білдектің координаталары жӛнінде бағдарлайтын екі шыңдалған тақтайша қолданылады. Ӛңделетін дайындамаларды ажыратпалы тірек тақтайшаларда орнатады. 5.6- суретте Jigmaster Gasdo (Жапония) фирмасы шығарған YBM-50N модельдегі СББ бар жону білдегінің айналмалы үстелдегі Т-тәрізді саңылауларға орнатылған негіздейтін (тіректік және тіреулік) элементтер ұсынылған. Білдектің айналмалы үстелі бес Т-тәрізді саңылауларға және оларға перпендикуляр призмалың саңылауға ие.
Үстелдің шетжақтарында тіреулік тақтайшаларды бұрандалы
тесіктер бар. Таяныштар дӛңестер арқылы білдек үстелдерінің Т-тәрізді саңылауларында орнатылып, бұрандамалармен бекітілген. Таяныштардың шетжақтарында және тіреулік тақтайшаларда ауыстырылатын
орнату тақтайшаларды орнату және бекіту үшін бұранды

5.6. -сур. Білдектің үістелінде орнатылған негіздейтін элементтер
тесіктер бар.

жүктеу 6,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 35 36 37 38 39 40 41 42 ... 142