Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»

 
132 
сипаттары  тілқатысу  терезесін  (кестелер  -  Кесте  сипаттары) 
пайдаланыңыз.  Кестенің  мәтінмәндік  мәзірінен  сіз  кестеде  тінтуірдің 
оң жағын бассаңыз, оны ашуға болады. Диалогтық терезенің қосымша 
бетін басқару элементтері сізге мүмкіндік береді:
 
■ 
құжат  бетінде  кесте  туралау  әдісін  көрсетіңіз  (Кесте  —  Кестенің 
қасиеті — Кесте — Түзету);
 
■ 
қоршаған  мәтінмен  кестенің  әрекеттесуін  көрсетіңіз  (Кесте  — 
Кестенің қасиеті — Кесте — Біріктіру);
 
■ 
кестенің  ішкі  және  ішкі  жақтауларының  орналасуын  анықтаңыз 
немесе  өзгертіңіз,  сондай-ақ  ұяшықтардың  көрінісін  реттеңіз 
(Кесте — Кестенің қасиеті — Кесте — Шекара және бояу);
 
■ 
ұяшықтардағы ішкі өрістердің өлшемін және ұяшықтар арасындағы 
аралықты көрсетіңіз (Кесте — Кестенің қасиеті — Кесте —— Па-
раметрлер);
 
■ 
Ағымдағы  қатарларға  немесе  таңдалған  қатарларға  параметрлер 
тағайындаңыз (Кесте — Кестенің қасиеті — Қатарлар);
 
■ 
Ағымдық  бағанның  немесе  таңдалған  бағандардың  параметрлерін 
тағайындаңыз (Кесте — Кестенің қасиеті — Бағандар); 
 
■ 
Ағымдағы 
ұяшықтың 
немесе 
таңдалған 
ұяшықтардың 
параметрлерін  тағайындаңыз  (Кесте  —  Кестенің  қасиеті  — 
Ұяшықтар).
 
Интерактивті  режимде  кесте  тінтуірді  кестенің  немесе  оның 
элементтерінің үстіне апарғанда пайда болатын маркерлерді пайдалану 
арқылы  пішімделеді.  Кестенің  жоғарғы  сол  жақ  бұрышындағы 
көрсеткіш  кестені  құжаттың  жұмыс  өрісі  бойынша  жылжытуға 
мүмкіндік береді. Төменгі оң жақ бұрышында кестенің маркері жалпы 
өлшемін басқаруға мүмкіндік береді. Тінтуір меңзері кесте жақтауына 
орналастырылған  кезде  пайда  болатын  өлшемді  өзгерту  маркерлері 
апарып тастау арқылы бағандар мен жолдардың өлшемін интерактивті 
түрде өзгертуге мүмкіндік береді.
 
Диаграммалармен  жұмыс.  Диаграммалар  деректерді  визуалды 
ұсынудың  ыңғайлы  құралы  болып  табылады  және  кестелермен  қатар 
ғылыми-техникалық  құжаттарда  кеңінен  қолданылады.  Диаграмма 
жасау үшін кеңсе қосымшасында арнайы орнатылған құрал бар.
 
Диаграммалар  мен  графиктердің  бірнеше  түрі  бар,  олар  өзара 
байланысты  деректерді  бейнелеу  жолында  ерекшеленеді.  Диаграмма 
түрін  Диаграмма  түрінің  диалогтық  терезесінде  (Диаграмма  - 
Диаграмма  түрі)  таңдаңыз,  онда  екі  қосымша  бет  бар  (стандартты 
және стандартты емес диаграмма түрлері үшін).
 
Диаграмманың  түрі  Көрініс  өрісінде  үлгі  көрінісін  қарай  отырып, 

133 
 
 
 
 
 
Түр  өрісінде  таңдалады.  Диаграмма  пішінін  таңдау,  оның  баптауын 
бастайды.  Диаграмма  параметрі  оның  дизайн  элементтерін  және 
деректерді  көрсету  элементтерін  қамтиды  және  Диаграмма 
параметрлерінің  тілқатысу  терезесінде  (Диаграмма  -  Параметрлер) 
орындалады. 
Деректерді 
ұсыну 
элементтері 
графиктердегі 
нүктелер, 
диаграммалардың  бағандары,  диаграмма  секторлары  -  барлығы,  яғни 
деректерді  тікелей  көрсету  үшін  қызмет  ететіндер.  Безендіру 
элементтері  -  диаграмманың  атауы,  оның  осьтерінің  атаулары, 
деректер  элементтерінің  топтары  үшін  таңбалар  ұсынылған  арнайы 
өріс,  деректер  элементтеріне  арналған  белгілер  және  тор  сызықтары. 
Баптаулар  кейбір  элементтерді  қосу  немесе  ажырату  арқылы 
жасалады. 
Графикалық 
объектілермен 
жұмыс 
істеу. 
Құжаттарда 
графикалық  объектілердің  екі  түрін  қолдануға  болады:  суреттер  мен 
кескіндер. Суреттер – векторлық табиғат сипаты (сызықтар, сызықтар 
мен қисықтар, геометриялық фигуралар, стандартты және стандартты 
емес). 
Суреттер растр объектілері болып табылады. Мәтіндік процессорда 
оларды  жасаудың  құралы  жоқ,  сондықтан  олар  басқа  құралдармен 
(сурет  редакторы,  сканер,  сандық  камера,  графикалық  планшет) 
дайындалған файлдан сыртқы нысандар ретінде кірістіріледі. Суреттер 
әрқашан құжатқа енгізілген  - олар тікелей түзетілуі мүмкін. Суреттер 
құжатқа  бекітілген  немесе  имплантация  әдісі  арқылы  енгізіледі, 
оларды  сөздік  процессор  арқылы  өңдеу  мүмкін,  бірақ  шектеулі 
ауқымда ғана болады.
 
С у р е т т е р м е н   ж ұ м ы с   ж а с а у .  Кеңсе қосымшасымен ашылған 
құжатта  суретті  жасағанда,  оның  айналасында  тығыздалып  пайда 
болады.  Бұл  тығыздық  сурет  объектілерін  ұйымдастыруға  және 
оларды  өзгертуге  көмектеседі.  Графикалық  нысандарға  автоматты 
фигуралар,  диаграммалар,  қисықтар,  сызықтар  және  т.б.  кіреді. 
Олардың  барлығы  құжаттың  бір  бөлігі.  Бұл  нысандарды,  сондай-ақ 
түстерді,  толтыруларды,  жиектерді  және  басқа  параметрлерді  өзгерту 
үшін Сурет салу құралдар тақтасын пайдаланыңыз.
 
К е с к і н д е м е л е р м е н   ж ұ м ы с .   Осындай  объектілерді  орнату 
командасы: Орнату — Сурет — Файлдың ішінен. 
 
Төменде  біздің  елімізде  ең  кең  тараған  Microsoft  Office  2013 
пакетінің кейбір ерекшеліктерін қарастырамыз.
 
Пакет негізі келесі қосымшалардан тұрады: таңдайтын стандартты 
Суретті қосу сызбалық тілқатысу терезесін ашады.  Таңдалған суретті 

 
134 
құжатқа  үш  жолмен  қоюға  болады:  кірістіру,  байланыстыру  және 
байланыстыру арқылы кірістіру. Кірістіру әдісін таңдау Суретті қосу 
тілқатысу  терезесінде  орындалады.  Төменгі  оң  жақ  бұрышында  үш  
әдістің бірі таңдалуы керек болатын ашылмалы тізім бар.
 
Ендіру  әдісін  ендіруді  таңдасаңыз,  кірістіру  әдісін  өзгерте 
алмайсыз.  Егер  кірістіру  кезінде  екі  әдісті  қолданса,  түпнұсқамен 
байланыс жасасаңыз, онда әдісті өзгертуге болады.
 
Түпнұсқамен  байланыстырылған  нысанды  таңдағанда,  Байланыс 
мәзірінен  Байланыс  тілқатысу  терезесін  ашады,  бұл  Өңдеу  мәзірінде 
ашылады.  Осы  терезеде  басқару  элементтері  сізге  мынадай 
мүмкіндіктерді береді:
 
■ 
байланысты жаңарту (егер түп нұсқасы өзгерсе);
 
■ 
байланысты үзу (және объектіні құжатта сақтауға көшу);
 
■ 
көзін ауыстыру (басқа жерде сақталған объектімен немесе сол 
объектімен байланыс орнату);
 
■ 
бір уақытта енгізу әдісіне көшу және құжатта Сақтау жалаушасын 
орнату жолымен байланысқа түсу. 
Қосымшалардың  жұмысын  басқару.  Ол  бір  пакеттің  барлық 
қосымшаларына  ұқсас  мәзір  командалық  жүйесі  мен  ыстық  пернелер 
арқылы  жүзеге  асырылады.  Кеңсе  пакеттерінде,  әдетте,  жалпы  мәзір 
пунктері бар: ФАЙЛ, ТҮЗЕТУ, ОРНАТУ, БЕТТЕРДІ БЕЛГІЛЕУ, ТҮРІ, 
СІЛТЕМЕ, РЕЦЕНЗИЯЛАУ
 
MICROSOFT OFFICE 2013 
ПАКЕТІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
 
■ 
Word  —  мәтіндік  құжаттарды  өңдеуге  арналған  мәтіндік 
процессоры;
 
■ 
Excel 
—  кестелік  пішіндегі  сандық  ақпаратты  өңдеуге, 
математикалық  және  статистикалық  есептерді  шешуге,  деректерді 
талдауға қызмет ететін кесте процессоры;
 
■ 
Power  Point  —  мультимедиялық  презентацияларды  әзірлеуге  және 
ойнатуға арналған қосымша;
 
■ 
Access  —  деректер  базасын  басқару  жүйесі,  деректерді  сақтауға, 
өңдейтін  және  салыстырмалы  кестелер  түрінде  ұсынылған 
деректерді талдауға арналған бағдарлама.
 
Пакет келесі нұсқаларда болады:
 
4.3.