ISO 14000 – бұл қоршаған ортаны қорғау жөніндегі стандарттар жүйесі. Осы стандарт талаптарына сәйкестік сертификаттарының саны 111мыңға жуық. Дженерал моторс және Форд компаниялары өз жеткізушілерінен олардың өнімдері ISO 14000 стандартының талаптарына сәйкес болуын талап ететінін жариялады.
ИСО 9000 сериялы стандарттарының азық-түлік саласына бағытталуы үшін 2001 жылдың қараша айынан ИСО 15161-2001 «ИСО 9001:2000 стандартын азық-түлік өнеркәсібі мен сусындар өндірісінде пайдалану бойынша жетекші нұсқаулар» стандарты енгізілді. Өндірістің бұл саласында қазіргі уақытта «Тәуекелділіктер мен критикалық нүктелер талдауы – ХАССП (НАССР- Hazard analysis and critical control points)» салалық сапа бағдарламасы енгізіліп жатыр, ол АҚШ-та жасап шығарылған. Бұл бағдарлама сапа жүйесінің ИСО 9000 стандарттары негізінде ары қарай дамуы болып табылады. Содан кейін ХАССП талаптарына сәйкес келетін азық-түліктік кәсіпорындар сертификаттау бойынша ИСО 22000:2005 стандарты қабылданды.
2002 жылы ИСО комитеттері ИСО 19011 «Сапа менеджменті жүйесі мен қоршаған орта аудиті бойынша жетекші нұсқаулар» стандартын дайындады және енгізді. Бұл стандарт сапа түсінігінің болашақтағы гуманизациясына бағытталған. Сапа мен экологиялық қауіпсіздік бірыңғай ұғымдарға айналды және осы екі критерий бойынша сертификаттау бірдей уақытта жүргізіледі.
2006 жылдың аяғына қарай ИСО 9000 сериялы стандарт талаптарына сапа жүйесінің сәйкестік сертификатын Қытайда 162 мыңға жуық, Ұлыбританияда 46 мыңға жуық, Италияда 105 мыңға жуық, Германияда 46 мыңға жуық, АҚШ-та 45 мыңға жуық, Жапонияда 80 мыңға жуық, Франция мен Оңтүстік Кореяда 25 мыңға жуық мекемелер мен фирмалар алды. 2009 жылы бүкіл әлемде барлығы 175 елге 1 млн-ға жуық сертификат берілді.
. Сапа жүйесінің құжаттар құрылымы
9.1-суретте сапа жүйесі бойынша құжаттардың құрылымы көрсетілген.
Сапа менеджмент жүйесінің құжаттамасына мыналар кіреді:
1. сапа саласындағы саясат пен мақсаттар туралы өтініш;
Жоғары басшылық арқылы ресми құрылған сапа саласындағы мекеме іс-әрекетінің жалпы ниеттері мен бағыттары. Ережеге сәйкес мақсаттар мынадай салаларға жатады:
– жаңа техника мен технология;
– өнімді жетілдіру немес жаңа өнім;
– тұтынушыларды қанағаттандыру және нарықты жаулап алу;
– әлеуметтік мәселелер және персоналды қанағаттандыру;
– жеткізушілер, қалдықтарды азайту, ресурстарды үнемдеу.
Жүйе тек декларация ғана болмауы керек, мақсаттар нақты, қол жетімді, тексерілген болуы керек. Барлық тізбектелген бағыттарды «Саясатқа» жатқызу қажет емес. Жоғары басшылық мүмкіндіктерді анықтауы керек, 3-4 мақсат қоюы тиіс, яғни басқа бағыттар бойынша ешқандай жұмыстар жасалмайды, тек «Саясатқа» жарияланған мақсаттар бірінші, біршама маңызды болып саналады. Жоғары басшылық міндетті «Саясатты» қолдап ғана қоймай, шын мәнінде сол мақсаттарға қол жеткізуі керек.
2. Сапа бойынша басшылық. Барлық сапа жүйесін бүтіндей сипаттау. Құрылым ИСО-9001 стандартының құрылымына немесе басшылық пен стандарт бөлімдерінің корреляциялық сәйкестік кестесіне сәйкес келуі керек.
3. Халықаралық стандарт талап ететін құжатталған процедуралар (құжаттандыру деңгейі, сипаттаудың тереңдігі мен толықтығы) мекеме көлемі мен әрекетінің түріне, процестердің өзара әрекеті мен күрделілігі, персоналдардың біліктілігіне тәуелді анықталады. Құжаттарды басқару бойынша процедуралар сапа туралы жазбаларды басқару бойынша, ішкі тексерулерді жүргізу бойынша, сәйкес емес өнімді басқару бойынша, түзету әрекеттері бойынша, ескерту әрекеттері бойынша процедуралар.
4. Мекемеге әсерлі жоспарлауды қамтамасыз ету үшін, процестерді жүзеге асыру және оларды басқару үшін қажетті құжаттар (бөлімшелер туралы жағдайлар, қызметтік инструкциялар, регламенттер, технологиялық инструкциялар);
5. Сапа туралы жазбалар – бұл талап кәсіпорынның ерекшеліктерін, тәжірибені және т.б. өте қатаң ескереді, яғни кәсіпорын жазбаларды қандай түрде жүргізу және сақтау керектігін өзі анықтайды. Кестеде ИСО-9000 стандартында талап етілетін жазбалардың барлық типтері үшін бірқатар мүмкін болатын нұсқалары келтірілген:
9.1-кесте.
Жазбалардың мазмұны
|
Мүмкін болатын жазбалар түрі
|
Басшылық жағынан талдау
|
Талдау актілері, «сапа күнінің» хаттамалары, жиналыстар хаттамасы
|
Персоналға білім беру, дайындау, персонал тәжірибесі
|
Қызметкерлердің жеке істері, журналдар, кадрлар бөліміндегі карточкалар.
|
Процестердің талаптарға сәйкестігі
|
Сынаулар хаттамасы, процесс журналы, сынаулар актісі
|
Өнімге қойылатын талаптар талдауы
|
Пікірлері туралы хаттама
|
Жобалау мен дайындаудың кірістік мәліметтері
|
Дайындауға ТТ
|
Жобалау мен дайындаудың талдауы
|
Жоба бойынша қорытынды
|
Жобалар мен дайындауларды қарастыру
|
Жобаны қабылдау актісі, рецензент пікірі
|
Жобалау мен дайындауды растау
|
Актідегі растаушы
|
Жобалау мен дайындаудың өзгерістері
|
Өзгеріс туралы мәлімдеме
|
Жеткізушілер бағасының нәтижелері
|
Сенімді жеткізушілер реестрі
|
Өндірісті қамтамасыз ету процестерінің валидациясы
|
Арнайы процестерді тексеру хаттамасы, зерттеу актісі, операциялық бақылау журналы
|
Өнім идентификациясы
|
Биркалар, шильдиктер, жапсырмалар
|
Тұтынушының меншігі жоғал-ған, бүлінген немесе пайдала-нуға жарамсыз деп танылған
|
Ақау туралы мәлімдеме, ақаулық ведомость, акт
|
Бақылау және өлшеу құралда-рын мөлшерлеу мен салыстыра тексерудің нәтижелері
|
Мөлшерлеу туралы куәлік, салыстыра тексерудің графигі, құрал паспорты
|
Ішкі тексеру нәтижелері
|
Ішкі тексерудің графигі, ішкі тексерудің есептері мен актілері
|
Өнімнің қабылдау критерийлеріне сәйкестігі; өнімнің шығарылуын санкциялаушы тұлға
|
Қосымша қабылдаулар, ОТК қабылдауының актісі, сәйкестік сертификаты
|
Сәйкессіздік сипаты, жүргізілген іс-әрекеттер
|
Ақаулар классификаторы, ауытқуларға рұқсат карточкалары, ақауға шығару актісі
|
Жүргізілген түзетуші іс-әрекеттердің нәтижелері
|
Бақылау карточкасында белгілеу, түзетуші әрекеттер жоспарында белгілеу
|
Жүргізілген ескертуші әрекеттердің нәтижелері
|
Бақылау карточкасында белгілеу, түзетуші әрекеттер жоспарында белгілеу, жиналыс хаттамасы
|
Достарыңызбен бөлісу: |
