Оқулық Алматы, 013 1-8683 Әож 005 (075. 8) Кбж 65. 290-2 я 73 м 45

зерттеу, жобалау және ұсыныстар берудің нақты құралы ретінде қызмет көрсету

жүктеу 3,69 Mb.

Pdf просмотр

бет	87/126
Дата	17.10.2023
өлшемі	3,69 Mb.
	#43872
түрі	Оқулық

1 ... 83 84 85 86 87 88 89 90 ... 126

mendebaev-sapany (1)

.
зерттеу, жобалау және ұсыныстар берудің нақты құралы ретінде
қызмет көрсету;
.
сенімді математикалық аппарат көмегімен эвристикалық
болжамдарды сезу қабілеті мен шешім қабылдаушы маман
тәжірибесін бекітуге мүмкіндік беру.
Күрделі жүйелерді зерттеу кезінде өнімнің өмірлік циклының ло-
кальды үдерістерінің моделі мен менеджмент жүйесінің ғаламдық
модельдерінің инфрақұрылымдық модельдері маңызды орынға ие бо-
лады.
Басқару модельдерін құру кезінде әр түрлі мәселелерді шешуге тура
келеді:
– функционалдық қатынастарды белгілеу;
– құрылымдық қасиеттер мен қатынастарды сипаттау;
– нақтылықты бағалау; шынайылықпен салыстыру;
– өнімнің өмірлік циклының процестерін, ресурстар менеджменті,
сапа менеджменті жүйесін жақсартуды талдау;
– қоғамдық талап.
Үдерістік тәсілді модельдеу кезінде ең басында басты әсер
етуші факторлар туралы қажетті ақпаратты алуға мүмкіндік беретін
математикалық суреттеу келтірілетін кездегі модельдерді қиындату мен
тізбекті нақтылауды пайдалану ұстанымында негізге лайық деп таныл-
ды.
Артынан олар белгілі бір тізбекпен күрделенеді, келесі мате-
матикалық модель құруға қатысы бар нәтижелер нақтыланады.
Модельдің құрамына нақты басқару жүйесінің жұмыс сипаттамалары-
на негізгі әсер етуші айнымалы шамалар енгізу қажет.
Басқару жүйелерін модельдеу басшылық жауапкершілігін ескеру
мен өмір циклының үдерістері, ресурстар менеджменті және үдерістер
мен жүйелер менеджментін іске қосушы модельде зерттеу жүргізілетін
зат болып табылады.
Модельдеу болашақта жолығатын жүйені сипаттау түрінің сипат-
тамасы бойынша модельдеудің құрылымдық түрі және ондағы әрекет
етуші үдерістерінің жұмыс істеуін модельдеу сияқты түрлері бар.
Модельдеу жүйелерін басқару үшін бұл айырмашылық жүйенің
жұмыс істеуін модельдеуге негіз болатын кибернетика мен
зерттеудің құраушы зерттеудің әдістемелік принциптеріне қатысты.

196
Кибертнетикалық модельдеу кезінде әдетте
кірістер
мен
шығыстар
арасындағы сәйкестік терминдері арқылы құрылатын суреттеуді «қара
жәшік» ретінде қарастыра отырып, кибернетикалық модельдеу көзі
ретінде қарастыра отырып, кибернетикалық модельдеу кезінде әдетте
жүйе құрылымынан ерекшелене алады.
ИСО 9000-2000 стандарты иерархиялық жүйелерді модельдеуді
қоса есептегенде модельдеудің жоғарыда аталған барлық түрлеріне
бағытталған.
Күрделі үдерістер үшін осы немесе басқа да оқиғалардың
ықтималдылықтарын орнатуға негізделген стохастикалық модельдеуді
пайдаланады.
Мұндай модельдерде аталған құбылыстағы кездейсоқ сипатқа ие
болатын жеке үдерістердің барысы бейнеленбейді, керісінше кейбір
ортақ қосынды нәтижені анықтайды.
Стохастикалық модельдеуде жүйелік тапсырмаларға талдау жүргізу
кезінде мақсатта, шектеуде, динамикада анықталмағандық пайда бола-
ды және адаптивті жағдай да туындайды. Талдау модельдер ие болатын
белгісіздікті толығымен зерттемейінше аяқталмайды.
«Модельдеу» түсінігі танымның маңызды жолдарының бірін сипат-
тайтын гносеологиялық категория болып табылады.
Модельдеу мүмкіндігі, яғни модельді құру мен зерттеу барысын-
да алынған нәтижелерді ауыстыру модель белгілі бір мағынада оның
қандай да бір белгілерін бейнелейтініне негізделген. Сонымен қатар,
бейнелеу зерттелетін объект пен басқа түпнегіз объект арасындағы го-
моморфизма немесе изоморфизм нақты түсініктеріне негізделген, өзін
және басқасын алдын ала зерттеу жолымен жүзеге асады.
Егер модель құру кезінде және нәтижелерді модельден түпнұсқаға
көшіру кезінде пайдаланылып отырған модельдеу үдерісімен байланы-
сын нақтылайтын болса, онда модельдеу нәтижелілігі артады.
Модельдеу абстрактілеу мен жүзеге асыруды пайдалануды жора-
малдайды. Түпнұсқаның маңызды қасиеттерін бейнелей отырып, мо-
дель абстрактілеуді жүзеге асырудың арнайы формасы ретінде болады,
яғни кейбір абстрактілі жақсартылған объект ретінде жұмыс жасайды.
Сонымен бірге, жүзеге асыру мен модельдеу негізінде жатқан
теңдеулер мен сипаттамалар көп жағдайда білімді модельден түпнұсқаға
көшірудің бүкіл үдерісіне тәуелді, модельдеу жүзеге асуы мүмкін үш
асбтрактілеу деңгейі бар:
– ғаламдық жүйе арқылы потенциалдық іске асу деңгейі;
– локальдық жүйелер мен қосалқы элементтер деңгейлері;
– объекттерді түзетін құраушылар деңгейі.

жүктеу 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 83 84 85 86 87 88 89 90 ... 126