Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж

Мемлекеттің протекционистік саясаты

жүктеу 1,31 Mb.

Pdf просмотр

бет	260/325
Дата	29.10.2022
өлшемі	1,31 Mb.
	#39897
түрі	Оқулық

1 ... 256 257 258 259 260 261 262 263 ... 325

dogalov-makroekonomika

2. Фритредерлік (ағылшынша «freetrade» - еркін сауда) саясат
Мемлекеттің сыртқы сауда саясаты

Мемлекеттің протекционистік саясаты
– бұл ұлттық эко-
номиканы шетелдік бəсекелестіктен қорғау мақсатында жүргізе-
тін белсенді экономикалық саясаты. Протекционизмді кезінде
Ф. Лист, Дж. С. Милль, И. Посошков жəне Дж. Кейнс сияқты
ғалымдар қолдады.
2. Фритредерлік (ағылшынша «freetrade» - еркін сауда)
саясат
– ішкі рынокқа шетел капиталы мен қызметтерді енгізуді
қолдайтын мемлекеттің еркін сауда саясаты. Фритредерлік ХVІІІ
ғасырда Ұлыбританияда пайда болды. Еркін сауданы бірінші бо-
лып жақтаған Н. Барбон болды, кейіннен А. Смит, Д. Рикардо,
А. Маршалл ашық қолдады.
Еркін сауданы жақтаушылардың аргументтері:
1. Фритредерлік еркін саудаға қатысушы елдердің тұрмыс
деңгейі мен сапасын көтереді.
2. Фритредерлік бəсекенің дамуына жағдайлар жасап, отан-
дық өндірушілердің жаңа, сапалы тауарлар өндіруге ынтасын
көтереді.
3. Фритредерлік жаңа рыноктардың дамуына мүмкіндік туды-
рады.
4. Фритредерлік өндірістік ресурстардың елдер арасында оң-
тайлы бөлінуін қамтамасыз етеді.
Протекционистер жəне фритредерліктердің көзқарастарын
салыстыра келе, мынадай тұжырым жасауға болады: протекцио-
нистер қысқа мерзімді мүдделерді көздейді, фритредерліктер ұзақ
мерзімді мақсаттарға негізделеді. Алайда нақты елге протекцио-
низм тиімді, ал фритредерлік зиян деп немесе, керісінше айтуға
болмайды. Итальян экономисі В. Парето айтқандай: «Қандай да
бір елдің белгілі бір уақыт мерзімінде өзінің экономикалық жəне
əлеуметтік жағдайын біле отырып, ол елге сол уақытта қандай
саясаттың қажет екенін анықтап алуы қажет – протекционистік
пе, əлде еркін сауда ма?».
Мемлекеттің сыртқы сауда саясаты
– бұл экспорт пен им-
портты салықтар, субсидиялар жəне əртүрлі шектеулер арқылы
сыртқы сауданы мемлекеттік реттеуді талап ететін үкіметтің
бюджет-салық саясатының жеке бір бағыты.

347
Сыртқы сауда саясаты тарифтік немесе тарифтік емес құ-
ралдар арқылы жүзеге асады. Сыртқы сауданы шектеудің кең
тараған əдісі болып тарифтер немесе кедендік баж салығы табы-
лады.

жүктеу 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 256 257 258 259 260 261 262 263 ... 325