Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж

жүктеу 1,31 Mb.

Pdf просмотр

бет	170/325
Дата	29.10.2022
өлшемі	1,31 Mb.
	#39897
түрі	Оқулық

1 ... 166 167 168 169 170 171 172 173 ... 325

dogalov-makroekonomika

10.1-сурет. Сұраныс инфляциясы 232

231
«Шығындар»
немесе
«ұсыныс» инфляциясы
– бұл өндіріс
шығындарының жəне ресурстар бағаларының күрт өсуіне бай-
ланысты орын алатын дайын өнімге деген бағаның өсуі мен
өндіріс көлемінің қысқаруын білдіретін сатушылар тарапынан
болатын инфляцияның түрі. Инфляцияның бұл түрінің тəжірибе
жүзінде пайда болуының себебі кейнстік бағыттың инфляция
тек толық жұмысбастылық жағдайында ғана орын алады деген
қағидасының дұрыс болмағанымен тығыз байланысты болып та-
былады. Əлемнің көптеген елдерінде инфляцияның көріністері
жұмыссыздықпен жəне өндірістің құлдырауымен ұштастырылды.
«Ұсыныс» инфляциясының негізгі факторлары (монетарлық
емес):
•
еңбек өнімділігінің өсуіне қарағанда жалақының артуы;
•
ұсыныстың сілкіністері – жиынтық сұраныстың өзгеруіне
қатысы жоқ сыртқы жағдайлар (шикізатқа, энергия көздеріне,
отынға, арендалық төлемдерге бағалардың күрт өсуі). Дəлірек
айтсақ, осындай инфляция түрі, мысалы, ХХ ғасырдың 70-жыл-
дары орын алған мұнай дүрбелеңінен болған энергетика лық дағ-
дарыстан пайда болды. Сол уақытта, мұнайдың əлемдік бағалары
барреліне 1,8 $-дан 32 $-ға дейін күрт артқан;
•
олигополиялық фирмалар мен кəсіподақтардың «бағалық
үстемені» («ценовая накидка») қолдануы, яғни кəсіподақтар
жалақыны əрдайым көтермелеуге үмітті жəне фирмалар өз
10.1-сурет.
Сұраныс инфляциясы

232
өнім дерінің бағасына күні бұрын үстеме құн ретіндегі үлесін
қосады.
Ұсыныс инфляциясы кезінде жиынтық ұсыныс қисығы қысқа
мерзімде солға жылжиды (10.2-сурет). Мұндай жылжу кезінде ин-
фляцияны жылдамдататын жалақының өсуі орын алады. Бағалар
мен өндіріс көлемі қарама-қарсы бағытта өзгереді: бағалар P
0
-
ден P
1
-ге өседі, ал өндіріс көлемі Y
0
-ден Y
1
-ге дейін қысқара-
ды. Ұсыныс инфляциясы сұраныс инфляциясына қарағанда аса
қауіпті жəне ол стагфляция құбылысын туындатады, яғни,

жүктеу 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 166 167 168 169 170 171 172 173 ... 325