§11.   Процесті бақылау және реттеу

6 
 
КІРІСПЕ 
Қазақстан ауыл шаруашылығы дамыған, аграрлы-индустриялы Республика. 
Астық өндірісін жандандыру, ауыл шаруашылығының барлық саласымен бірге 
халықтың  әл-ахуалын  көтерудегі  негізгі  шаралардың  бірі.  Осы  мақсатта 
Республиканың  көптеген  региондарында,  әсіресе  солтүстік  және  шығыс 
өңірлерінде  астықты  ору  науқаны  көктемгі  жауын-шашын  кезеңінің  болуына 
байланысты  астықтың  ылғалы  көтеріңкі  келеді.  Сондықтан  астықты  кептіру 
орудан кейінгі негізгі технологиялық жұмыс. 
Ғылыми негізге сүйеніп қолданған кептіру режимдері астықты сақтаудағы 
тұрақтылығын,  тұқымдық  және  технологиялық  қасиеттерін,  ал  кейбір 
жағдайларда зақымдалған дәннің технологиялық құндылығын жақсартады. 
А.В.  Лыков,  А.С.  Гинзбург,  В.А.  Резчиков  және  басқа  ғалымдар  астықты 
кептіру теориясына елеулі үлестерін қосты. 
Астықты  кептірудің  технологиясы  мен  техникасын  жетілдіруде  Г.С. 
Зелинский,  Л.Д.  Комышник,  А.П.  Журавлев,  В.И.  Атаназевич  және  басқа 
ғалымдар мен практиктердің еңбектері әсерін тигізді. 
Астықты  және  оның  өнімдерін  Бүкілодақтық  ғылыми  зерттеу  институты 
(БОҒЗИ-ВНИИЗ), 
осы  институттың  Қазақстан,  Сібір  және  Кубан 
филиалдарында  астықты  орудан  кейінгі  өңдеудің  бірлескен  кешенді  зерттеу 
жұмыстары  жүргізілді.  Осы  институттың  Қазақстан  филиалында  бірінші 
рецеркуляциялық  «Целинная»  типті  астық  кептіргіші  және  осының  негізінде 
дамытылған рецеркуляциялық астық кептіргіштер және олардың технологиялық 
схемалары жасалды. 
Астықты  өндіру  Қазақстан  Республикасының  экономикасына  елеулі 
ықпалын тигізеді және елдің азық-түлік қауіпсіздігінің негізі. 
Еліміздегі  астықты  қабылдау  пунктері  (АҚП)  мен  элеваторлары 
акционерлік қоғамдар мен жекеменшіктер қарамағында. Осы себепті және басқа 
жағдайларға байланысты астықты өндірушілердің басым көпшілігінде астықты 
ысырапсыз  сақтайтын  және  кептіретін  жағдайлары  жоғары  деңгейде  емес, 
механикаландырылған  және  толық  автоматтандырылған  өндіріс  орындары 
жеткіліксіз.  Осыған  байланысты  шаруашылық  өсірген  астықтың  15-20% 
тұтынушыларға  жетпейді.  Сонымен  қатар  өндірілген  астықтың  сапасы 
айтарлықтай жақсы емес. 
Қазіргі  кезде  орудан  кейін  өңдеу  және  астықты  сақтау  элеваторлар  мен 
астықты  қабылдау  пунктері  жекешеліндірілген.  Элеваторлар  мен  астықты 
қабылдау  пунктерінде  тазалау,  кептіру  және  сақтауға  жайғастыруға  толық 
мүмкіндік  бар,  ал  жекешеленген  шаруашылықтарда  бұл  мәселелер  толық 
орындала алмайды.   Себебі, аталған шаруашылықтарда қуаты жоғары кептіргіш 
қондырғылары,  тазалағыш  жабдықтар,  астықты  жайғастыратын  механикалан-
дырылған қоймалар жеткіліксіз.  
Қазіргі кезде астықтың басым көпшілігі өндіруші қожалықтардың үлесінде, 
ал  техника  негізінен  элеваторлар  мен  астық  қабылдау  пунктерімен 
қожалықтарында  шоғырланған.  Осының  салдарынан  астық  кептіргіштер  мен 

7 
 
тазалағыш жабдықтар тоқтап тұруда,  қажетті  техниканың жетіспеушілігінен, 
жоқтығынан шаруашылықтағы астық табиғи қасиеттерін жоғалтуда. 
Орудан кейінгі проблемаларды шешудің жолдары: 
- астықты өндірушілердің өңдеу материалды-техникалық базасын жасау; 
-  бұрынғы  элеваторлар  мен  астық  қабылдау  пунктері  және  астық  өндірушілер 
арасындағы қолайлы жағдайларды табу. 
 

жүктеу 4,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: