Оқу-әдістемелік құралы Қарағанды 011 Әож 576. Кбж 52. 62 Е 78 Рецензенттер: Г. М. Тыкежанова

жүктеу 1,57 Mb.

бет	6/25
Дата	31.05.2020
өлшемі	1,57 Mb.
	#30733

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 25

МЕДИЦИНАЛЫҚ АРАХНОЭНТОМОЛОГИЯ

Биологиялық іс єрекеті. Паразитті емес синантропты тараќандар т‰рлері адамдар мекендейтін экологиялыќ жаѓдайы баржерлерде болады, олар маусымдыќ табиѓат µзгерісіне тєуелсіз, µйткені ќоректенулері ќолайлы. Олардыњ т±раќты мекен ортасы болады, сондыќтан сол ортаѓа бейімделгіш (ж±мыртќа салуына, µздерініњ іс-єрекетіне ќолайлы). Осыѓан байланысты эволюциялыќ регресске ±шырамайды. Кµптеген тараќандар жылу с‰йгіш тропикалыќ, субтропикалыќ µњірден шыќќан, олардыњ біразы ќорек ретінде азыќ-т‰лік ќалдыќтарын, ќиды пайдаланады. Сондыќтан олар инфекциялыќ жєне паразиттік ауру ќоздырѓыштарын механикалыќ т‰рде тасымалдануылар болып саналады. Вирустар, бактериялар, ќарапайымдылар цистасын, ќ±рт-тардыњ ж±мыртќаларын аяќтарына жабыстырып, (асќорыту жолдарында кµбеймей-аќ), адам денесіне тасымалдайды.

Тараќандар – жылы с‰йгіш жєне ылѓалды с‰йетін, µте жылдам жєндік-тер. К‰ндіз тастыњ астында немесе т‰скен жапыраќтардыњ астында тыѓылып жатады. Тараќандар тµзімді жєндіктер болып табылады. Кейбір тараќандар айлап тамаќсыз µмір с‰ре алады. 45 минутқа демін ұстап тұрады және жүрек соғуы төмендейді.

Тараќандар жынысты жєне партеногенетикалыќ жолмен кµбейеді. Аналыќтар ж±мыртќаларын піллєѓа салады. ¦рыќ бірнеше ай бойы дамиды (сурет.3). Мысалы, сары тараќанныњ ±рыѓы +22 C температурада 172 к‰н ішінде дамиды, жоѓары температура метаморфозды тездетеді, тµменгі температура бєсењдетеді. Толыќ емес метаморфоз, ќанатсыз дернєсіл т‰рлері ересек т‰рлерінен айырмашылыѓы; бірнеше айлар бойы дамиды (сары тара-ќан) 4 жылѓа дейін (ќара тараќан), осы кезењде 5 – 8 рет, 8 немесе одан да тµмен температурада µледі

Таралуы жєне кµбеюі. 5000-дай т‰рі белгілі; єсіресе кµп т‰рлері тропик-терде жєне субтропиктік аймақтарда кездеседі. Қазіргі ТМД территория-сында 55 т‰рі бар. Орта Азияда жєне Ќырымда кездеседі.

Сурет 3. Кейбір тараќандардың аналықтары құрсақтың соңында пілләсін алып жүреді

жүктеу 1,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 25