Оқу-әдістемелік Кеңесінің шешімімен ұсынылған, №5 хаттама, 12 қаңтар 2012 ж

 
100 
Тақта  сынып  бөлмесінің  алдыңғы  қабырғасында,  оған 
жазылатын  жазулар  көрінетіндей  жоғарырақ  орналастырылады. 
Мұғалім  жаңа  материалды  түсіндіру  кезде  тақтада  материалды 
тиісті  жазулармен,  формулалармен,  суреттермен,  сұлбалармен, 
сызбалармен сүйемелдейді. Мұғалім бормен тақтада жақсы жаза 
және сурет салуды білуі керек. Бос уақытта қолды жаттықтырып, 
келесі әдістерді сақтау керек: 
- жазу жақсы көріну үшін борды басыңқырауды; 
- жазу көлемі жақсы көріну үшін әріптердің ірі болуы; 
- тақтадағы жазулардың көлденеңнен болуын; 
-  тақтадағы  керек  еместерді  кетіру  үшін  шүберекпен  және 
жұмсақ ысқышпен жұмыс істеуді; 
Кестелер мен модельдер. 
Кестелер – мұғалімге оқу материалын түсіндіру үшін қажетті 
иллюстративтік  материалдардан  тұрады.  Кестелерді  тақтаға 
салып   көрсету  мүмкін  емес  иллюстративтік  материалдар  сурет-
теледі.  Көп  жылдар  бойы  кестелерді  «Просвещение»  баспасы 
шығарып  келді.  Кестелердегі  материалдар  әр  сыныптың  физика 
курсының бағдарламасына сәйкес жасалынып жинақталынады. 
Таблицаларда  нақты  көрсете  алмайтын  техникалық  құрыл-
ғылардың  бейнесі  көрсетіледі.  Қондырғыларды  сыртқы  бейне-
сімен  қатар,  оның  ішкі  құрылысын  көрсететін  кесінді  түріндегі 
кескіні  де  беріледі.  Кестелер  әртүрлі  авторлармен  жасалады,  
бірақ  аса  көрнекілігімен,  әсерлігімен  және  мазмұндылығымен  
М.А.Ушаковтың кестелері ерекшеленеді. 
Қазіргі уақытта жаңа кестелер шығарылмайды деуге болады.  
Оларды  кесте  мазмұнын  көрсете  алатын  басқа  құралдар  ауыс-
тыруда.  Кестелерден  басқа  физика  кабинеттерінде  әртүрлі  мо-
дельдер болады. Кейбір модельдер – заводта жасалған, кейбірі – 
қолдан  жасалынады.  Модельдер  тиісті  бір  аспапты  немесе 
құрылғыны  оқыту  кезінде  көрнекілікті  күшейту  функциясын 
атқарады. Модельдер статикалық (кристаллдық тор моделі) және 
динамикалық немесе кинематикалық (Броундық қозғалыс моделі) 
болып  бөлінеді.  Оқушыларға  өз  беттерімен  (фонтан,  шлюз  т.б.) 
модельдер  жасауға  тапсырма  беріп,  олардың  ізденімпаздық, 
шығармашылық қабілеттерін дамытуға әсер етуге болады.  
Жаңа ақпараттық технология құралдары. 
Жаңа  ақпараттық  технологияның  аппараттық  құралдарына 
дербес  компьютер,  бағдарламалық  құралдарға  бағдарламалық-

 
101 
педагогикалық  құралдар  деп  аталатын  арнайы  жасалған 
дидактикалық материалдар жатады.  
Соңғы  кездерде  физиканы  оқыту  үрдісінде  компьютерді 
қолдану  белсенді  түрде  жүзеге  асып  келеді.  Себебі,  қоғамдағы 
адам  баласының  қызмет  ететін  сфераларының   жаппай  компью-
терлену  процесі  білім  беру  жүйесіне  де  әсер  етті.  Компьютер 
мұғалім  мен  оқушының  кез-келген  сабақтағы  көмекші  құралы  
болып табылады. Компьютер физик-зерттеушінің ең көп тараған 
құралы  болғаны  соншалық,  теориялық  және  эксперименттік 
физикамен  қатар  жаңа  тараудың  –  компьютерлік  физиканың 
пайда  болуына  түрткі  болды.  Компьютер  құрылысы,  оның  бір 
бөлек элементтерінің жұмыс істеу принципі тұрғысынан мектеп-
тік информатика курсы физика курсы тарапынан қолдауды қажет 
етеді.  Сонымен  қатар,  өз  кезегінде  физика  курсын  оқушыларда 
үлкен  қызығушылық  туғызатын  материалмен  қамтамасыз  етеді. 
Нәтижесінде  компьютер  физика  курсында  оқыту  құралы  ролін 
атқарады. 
Оқу  құралы  ретінде  компьютер  мұғалім  мен  оқушыға 
көмекші  құрал  болып  табылады.  Мұғалім  үшін  ол  автоматтан-
дырылған сынып журналы, білім  тексеру құралы,  көмекші құра-
лы,  сабаққа  әзірлік  құралы  ролін  атқарса,  оқушы  үшін  тапсыр-
маларды орындау құралы ролін атқарады.  
Оқу пәні ретінде компьютер физикалық заңдар мен құбылыс-
тарды қарастыруда қолданылады.  
Физика 
бойынша 
педагогикалық-бағдарламалық 
құралдар (ПБҚ)  
Қазіргі  уақытта  ПБҚ  бірыңғай  топтамалар  да,  қалыптасқан 
терминология  да  жоқ.  ПБҚ-ны  әртүрлі  тәсілдермен:  мақсаттары 
бойынша,  кіммен  қолданылатыны  бойынша  да,  қолданылатын 
техника бойынша және т.б. топтастыруға болады. Бағдарламалық 
бақылауды,  компьютерлік  модельдерді,  компьютерлік  сипаттау-
ларды  жиі  бөліп  көрсетеді.  Сонымен  қатар,  тек  лицензиясын 
төлеп  пайдаланатын  коммерциялық  бағдарламалар,  және  еркін 
таратылатын бағдарламалар бөліп көрсетіледі. 
 
 
4.5. Мектептегі физика кабинеті және оның  
жабдықталынуы 

 
102 
Оқытудың кабинеттік жүйесі дегеніміз-арнайы жабдықталған 
кабинеттерде  оқу  пәндері  бойынша  сабақ  өткізу.  Физика  каби-
нетінің  жалпы  білім  беретін  мектептегі  жаратылыстану  пәндері 
үшін  алатын  маңызы  ерекше.  Орта  мектеп  физикасының 
мақсаты-еліміздің  келешегі-жас  ұрпақты  техникалық  мамандық-
тарға бейімдеп оқыту, тәрбиелеу.  
Қазіргі  таңда  мектеп  физикасының  білім  стандарттары,  оқу 
бағдарламалары  мен  нұсқау  хаттары,  жаңа  буын  оқулықтары     
(7-11  сыныптар),  Қазақстан  Республикасында  орта  білім  берудің 
жалпыға  міндетті  мемлекеттік  стандартына  сәйкес  10-11  сы-
ныптарды  қоғамдық-гуманитарлық  және  жаратылыстану-мате-
матикалық  бағыттары  мұғалімдерге  кең  көлемде  жұмыс  істеуді 
міндеттейді. 
Физика  пәні  бойынша  тиянақты  білім  қалыптастыруға 
кабинеттің  талапқа  сай  жабдықталуы  және  оны  мұғалімнің 
сабақта тиімді пайдаланудың нәтижесінде қол жеткізуге болады. 
Физика  кабинетінде  оқушылармен  бірлесе  отырып  жұмыс 
істеуге  толық  мүмкіндік  бар.  Оны  төмендегі  талдау  арқылы 
көруге болады. 
1. 
 Оқушылардың отыратын парталарының барлығы электр 
желісіне қосу. Әрбір оқушы өз бетінше физикалық тәжірибелер мен 
зертханалық-практикалық жұмыстарды жасауға мүмкіндік алады. 
2. 
 Кабинеттегі  стендалар:  Оқушылардың  теориялық  
білімін  практикамен  ұштастыруға  жағдай  жасалады.  Физикалық 
шамалар,  тұрақтылар,  Менделеевтың  перидтық  жүйесі,  т.б. 
арқылы есептер шығарады. 
3. 
 Сынып  бөлмесін  ақпараттандыру.  Физика  кабинеті 
оқушылармен  жұмыс  жасауға  мүмкіндік  беретін  компьтермен 
жабдықтау. Графопраекторларды қолданғанда сұрақтарды немесе 
формулаларды,  сызба-кестелерді,  схемаларды,  мультимедиалық 
проектор  арқылы  тақтаға  ілінген  экран  арқылы  ортаға  салуға 
болады.  Электрондық  оқулықтағы  тест  тапсырмаларын  компью-
терге  оны  түсіріп,  есепт  ер  шығаруға  болады.  Мұның  бір 
ерекшелігі:  уақытты  үнемдеп,  тиімді  пайдалануға  болады. 
Оқушылар  емін-еркін  жұмыс  істеуге  мүмкіндік  болады. 
Қорытындысында  жедел  бақылау  әдісі  бойынша  оқушы  өзінің 
жұмысына түзетулер жасауға мүмкіндік алады.  
Физика кабинетінің сатылай кешенді талдау үлгісі: 
1. Физика кабинеті. Оқушы саны - (7-11 сынып) 
2. Кабинет меңгерушісі: