Технооптимистік көзқарастар

Технопессимистер тәндік-сезімдік өмір бағдарламасынан бас тарту, тойымсыздық пиғылды жою, қанатқа келу мәселелерін көтерді.

Батыста, Рим қаласында, 1968ж. көрнекті ғалымдар «Рим клубын» құрып, адамзат алдында тұрған орасан зор қиын мәселелерді зерттеуге кірісті. Нәтижесінде «жарылған бомбадай» дүниежүзілік қауымға әсерін тигізген “Өсудің шегі» (TҺе Limit of Growth) деген баяндама 1972 ж. дүниеге келді. Бұл баяндамада Табиғат байлықтарының шектелгені жөнінде, әрі қарай жаңа өндіріс кешендерін салу экологиялық теңдікті жойып, адамзатты апатқа әкелу мүмкіндігі баса айтылды. Осы клубтың бірінші президенті А. Печ- чеи адамзатқа ең керекті нәрсе – руханяттылық, әсіресе – адамгершілік. Тек сонда ғана қорланған мәселелерді шешуге болады. Деген пікірге келеді. Орыстың ұлы ғалымы Н.Моисеев: «ХХ ғ. Адамзатқа ескерту жасады. Егер ХХІ ғ. Ол оған мойын сұқпаса, құрып кетуі мүмкін», - деген ой тастайды.

Әрине, бүгінгі таңдағы ұлы ғалымдар алаңдауының терең себептері бар. Уақытында ағылшын ойшылы лорд Честертон айтқандай, байлық адамды аздырады. Өкінішке қарай, материалдық байлықтың өсуі, көп жағдайда соншалықты рухани өрлеуге әкелмейді. Керісінше, рухани құлдырау байқалады. Оны бүгінгі таңдағы өз өмірімізден-ақ көріп жатырмыз. Бұл қайшылықты жою адамзаттың қолынан келер ме екен? Болашақ өмір оны көрсетер деген ойдамыз.

1. 
   Глобалдық проблемалар аясы, маңызы.
   
2. 
   Әлеуметтік болжамдардың алғы шарттары және факторлары.
   
3. 
   Әлеуметтік болжам және болашақ.
   

1. 
   Сәрсенова Ж. Философия.-Алматы: «Өлке», 2010.-232 б.
   
2. 
   Мырзалы С. Философия.-Алматы: «Бастау», 2008.-644 б.
   
3. 
   Философия: Оқу құралы/ Р.Е. Жүншеев, Ө.С. Төкенов, А.Ә Ізтлеуов/ Алматы, 2007.-365 б.
   
4. 
   Философия: жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқулық /Құрастырған Т.Ғабитов. – Алматы:Раритет, 2004.-392 бет.
   
5. 
   Кішібеков Д., Сыдықов Ұ. Философия. Оқулық. –Алматы:Эверо,2004.-388 бет.
   
6. 
   Философия тарихы: Оқулық./Ж.Алтай, А.Қасабек, Қ.Мұхамбетәли. –Алматы: Жеті жарғы, 1999.-288 бет.
   
7. 
   Кішібеков Д. Қазақ менталитеті:кеше, бүгін, ертең.-Алматы:Ғылым, 1999. 200 бет.
   
8. 
   Тұрғынбаев Ә.Х. Философия. Жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы. –Алматы: «Білім», 2005ж., -304 бет.
   
9. 
   Қасабек А. Тарихи-философиялық таным: Оқу құралы. –ҚазГЗУ, 2001. – 264 бет.
   
10. 
    Рахметов Қ.Ж., Сәрсенова Ж.Н. Философия. Оқу құралы. –Алматы: «Өлке» 2004 ж. -88 бет.
    
11. 
    Мәдени –философиялық энциклопедиялық сөздік / Құрастырған Т.Ғабитов, А. Құлсариева және т.б. – Алматы: Раритет, 2004. – 320 бет.
    
12. 
    Нұрышева Г.Ж. Адам өмірінің философиялық мәні –Алматы, 2001. -240 бет.
    
13. 
    Рысқалиев Т.Х. Даналық пен түсініктің үлгілері (философия тарихына шолу). «Ақыл кітабы», 1999.-240 бет.
    
14. 
    Қасымжанов А. Диалектиканың заңдары мен категориялары. Алматы, «Қазақстан», -1966.-124 бет.
    
15. 
    Есім Ғ. Абай туралы философиялық трактат. Алматы: Қазақ университеті, 2004. -83 бет.
    
16. 
    Нысанбаев Ә., Әбжанов Т. Қысқаша философия тарихы, Алматы.1999. -272 бет.
    
17. 
    Нұрышева Г.Ж. Философия тарихы. Оқу құралы. – Алматы: «Зият Пресс», 2005. -180 бет.
    
18. 
    Сегизбаев О.А. Казахская философия ХҮ – начала ХХ века. –Алматы: «Ғылым», 1996. 472 с.
    
19. 
    Рысқалиев Т.Х. Философия тарихына шолу: Оқу құралы. – Орал: Дастан, 2005. – 382 бет.
    
20. 
    Нұрмұратов С.Е. Рухани құндылықтар әлемі: әлеуметтік – философиялық талдау. – Алматы, ҚР БҒМ Философия және саясаттану Институты.2000.- 180 бет.
    
21. 
    Алексеев П.В., Панин А.В. Философия: Учебник для вузов. М.: ТЕИС, 1996.
    
22. 
    Канке В.А. Философия. Исторический и систематический курс. Учебник для вузов. – М.: Логос, 2000.
    
23. 
    Спиркин А.Г. Философия: Учебник. – М.: Гардарика, 1998.-С.242-520, 553-802.
    
24. 
    Философия. Учебник для высших учебных заведений /Отв.ред. В.П. Кохановский –Ростов – на-Дону; Феникс, 1997.
    
25. 
    Философия: учебное пособие / Под ред. Проф. В.Н. Лавриненко. – М.: Юрист, 1996.
    

№1 тақырып: Философия мәдениет феномені хақысында.

1. Философияның ерекшелігі және негізгі анықтамалары

2. Философия - даналық

3.Философия - ғылым

4. Философия - көзқарас

2 - сабақ

1. Көзақарастың тарихи түрлері. Мифология. Дін. Философия.

2. Философияның пәні: Адам және Дүние.

3. Философияның негізгі функциялары.

Философияның мән-жайын, ерекшелігін, мәдениет аясындағы орнын, қоғам мен адам өміріндегі рөлін ашып көрсету. Философияның негізгі анықтамасы - даналық екендігін, даналықтың қоғам, адам үшін рухани азық болып табылатынын, даналықтан әркімнің нәр алуы керектігін студенттерге түсіндіру. Философияның ерекшелігін сипаттау, оның ғылыммен арақатынасын, ғылыми жолын, ғылыммен шектелмейтіндігін ашу;

Көзқарас ұғымын талдау. Философиялық көзқарастың ерекшелігін ашу, студенттердің философиялық көзқарасын қалыптастыруға қадам жасау.

Көзқарастың тарихи түрлерін талдап, философияның, мифологияның, діннің адамның дүниемен қарым-қатынасын жүзеге асырудағы орны мен рөлін ашып көрсету. Студенттерге философияның басты нысанасы, предметі адам екенін түсіндіріп, сонымен бірге философияның адамды оны қоршаған дүниемен бірлікте, қарым-қатынаста қарастыратынын түсіндіру;

Философияның әр заманда әртүрлі мәдени, тарихи ортада әртүрлі функциялар атқарып келгенін аша отырып, студенттерге философияның теориялық, методологиялық, тәлім-тәрбиелік, дүниетанымдық, сыни, аксиологиялық функцияларын суреттеу.
Бақылауға арналған сұрақтар:

1. Философияға бірыңғай және біржола анықтама беруге бола ма?

2. Философия мен ғылымның арақатынасын ашып беріңіз.

3.Философия классиктерінің қайсысы философияны даналық ретінде қарастырады?

4. Философия классиктерінің қайсысы философияны ғылым ретінде қарастырады?

5. Даналықтың білімнен айырмашылығын түсіндіріңіз.

6. Түсініктің танымнан айырмашылығы қандай?

7. Философиялық рефлексияның мәні неде?

1.Философия - ғылымдардың атасы

2.Философиядағы даналық мәселесі.

3.Түсінік табиғаты.

4.Философия – ғылым

5.Философиялық көзқарас және оның ерекшеліктері.

6.Көзқарастың тарихи түрлері.

7.Адам - Дүние - философияның да, көзқарастың да басты мәселесі.

8.Философияның негізгі бағыттары және олардың мәні.

9.Философия - методология.

10.Философияның функциялары.

11.Мәдениет жүйесіндагі философияның орны.

12.Мифологиялық көзқарастың ерекшеліктері.

13.Діни көзқарастың ерекшеліктері.

1. Әбішев Қ. Философия. Студенттер мен аспиранттарға арналған оқулық. Алматы, 2001.

2. Нысанбаев Ә., Әбжанов Т. Адамға қарай бет бұрсақ. Оқу құралы.-Алматы: Қазақ университеті, 1992.

3.Нысанбаев Ә., Әбжанов Т. Қысқаша философия тарихы. Алматы. 1999.

4.Рысқалиев Т.Х. Даналық пен түсініктің үлгілері (философия тарихына шолу) - Алматы, 1999

5.Рысқалиев Т.Х. Даналық. Ұлттық энциклопедия "Қазақстан" Т.3. Алматы, 2000

6.Философия. Оқулық (проф. Т.Ғабитовтың ред.) Алматы, 2002.

7.Философиялық сөздік. - Алматы, 1996.

1. Ежелгі Қытай философиясының ерекшеліктері.

2. Ежелгі Қытай философиясының негізгі бағыттары мен мектептері.

Конфуцийшылдық, даосизм және легистер (заңгерлер).

3. Ведалар және олардың мәні.

4. Жайнизм, буддизм және локаят (чарвака) мектебі.

Ежелгі Шығыс философиясының дүниетанымдық ерекшелігін, кейінгі әлемдік философияның дамуынына қосқан үлесін түсіндіру. Ежелгі Шығыс философиясының негізгі бағыттарын, мектептерін ашып көрсету. Данышпандардың өмірі мен қағидаларын айта отырып, студенттерді адамгершілікке, білімсүйгіштікке тәрбиелеу.

1.Ежелгі Қытай философиясының Ежелгі Үнді философиясынан айырмашылығын көрсетіңіз

2.Ежелгі Қытайдағы философиялық мектептердің ерекшеліктері қандай?

3.Ежелгі Үнді философиясының негізгі мектептерінің ұқсастықтары мен ерекшеліктері неде?

1.Көне қытай философиясының әлемдік мәдениетегі орны.

2.Дао философиясындағы дүниетанымдық тәжірибелер.

3. Моистер.

4. Ежелгі Үнді философиясындағы даршандар және олардың негізгі бағыттары.

5. Бхагавадгита бағыты.

6. Хатха - йога.

СӨЖ тақырыптары:

1. 
   Бхагавадгита бағытының мәні.
   
2. 
   Ежелгі Үнді философиясындағы материалистік бағыт ұстаған мектептер.
   
3. 
   "Атаулар" мектебінің ерекшеліктері.
   
4. 
   "Инь" және "Янь" мектебі.
   

1. Конфуцийшылдардың негізгі көңіл аударған, айналысқан қоғамдық мәселелері:

1)адамдар арасындағы қарым-қатынас, тәрбие мәселесі

2)адамдар арасындағы қатынас, басқару мәселесі

3)мемлекетті басқару және мәдениетті өркендету мәселесі.

4)тәрбие мәселесі, оқу-білім және оны ұйымдастыру жұмыстары.

5)адам және табиғат арасындағы қатынас

2. Кун фу-цзы ілімінше, ең жоғары жаратушы күш:

1)аспан 2)күн 3)ай 4)құдай 5)жер

3. Конфуцийшылдар көп көңіл аударған ұғымдар :

1)тең орта, адамгершілік және өзара сүйіспеншілік 2)іс-әрекет, мінез-құлық, адамгершілік

3)дәстүр, адамдардың қарым-қатынасы, табиғат 4)өзара сүйіспеншілік, адам мәселесі, болмыс

5)болмыс, тең орта, құдай

4. Тең орта деген не?

1)адамдардың сабырсыздық пен сақтықтың арасындағы іс-әрекеті.

2)ата-анасын құрметтеу, сыйлау 3)адамдардың батырлығы мен қорқақтығының арасындағы іс-әрекет. 4)үлкен ағаларын сыйлау. 5)өзара сүйіспеншілік арқылы қарым-қатынас әрекеті

5.Конфуцийшылдардың пікірінше адамгершілік негізі не:

1)"жэнь" - "ата-анасын құрметтеу және үлкен ағаларын сыйлау, жалпы алғанда үлкендерді сыйлау 2)мемлекетті басқарушыларды құрметтеу және оларды сыйлау

3)мемлекетте қалыптасқан заңдарды құрметтеу және оларды мүлтксізі орындау.

4)бұрынғы ұлттық салт-жораны, дәстүрді мадақтау және оларды тарату.

5)құдайға құлшылық істеу, құрбандық шалу

6. Конфуцийшылдардың әдептілік қағидасы қалай айтылады?

1)өзің қаламайтын нәрсені басқа біреуге тілеме

2)өзің қаламайтын нәрсені басқа біреуге жаса

3)өзің қаламайтын нәрсені басшылыққа алып, іс-әрекет жаса

4)мемлекеттік заңды орындау басты әдептілік қағидасы.

5)Басқаларды сүймесеңде өзіңді сүй, туысқандарыңды сила.

7.Барлық нәрсе өзгерісте болады, уақыт тоқтамай өтіп жатады"-деген кім?

1)Кун Фу-цзы 2)Мэн-цзы 3)Сюнь-цзы 4)Лао-цзы 5)Шан Ян

8.Аспанның еркі - адамдардың жігер-еркі арқылы ккөрінеді деген пікірді кім айтқан?

1)Мэн-цзы 2)Лао-цзы 3)кун Фу-цзы 4)Хань Фей-цзы 5)Сюнь-цзы

9.Әлем жөніндегі Сюнь-цзының басты пікірі:

1)әлем өзінің табиғи заңдылықтарымен өмір сүреді, оны зерттеп, сырын ұқса, өз қажетіңе жаратуға болады.

2)әлем жоғары күш аспанның басшылығымен өмір сүреді, оны өзгерту мүмкін емес

3)әлем жаратушы құдайдың әмірімен өмір сүреді

4)әлемді өзгертуге болады, ол үшін аадамзаттың ақыл-ойы дамуы қажет

5)әлем түсінуге болмайтын күрделі құбылыс, сондықтан оны танып-білуге ұмтылудың қажеті жоқ

10.Дао дегеніміз:

1)бәрін қамтитын жалпы дүниетанымдық ұғым, алғашқы бастама, алғашқы түпнегіз

2)Қытайдың дамуы мен әдептілікті жетілдірудегі негізгі ұғым.

3)адам және оның мәдениеті жөніндегі ілім

4)Қытайдың әлеуметтік-экономикалық даму жолы

5)адамның адамгершілік, саяси мінез-құлқы