Отбасы тұрмысының қолайсыздығын қалай

62 
 
жетіспеушілігі  кӛрініп  тҧр,  ал  білім  беру  ҧйымдарында  дәл  осы  психологтар 
мен  әлеуметтік  педагогтар  балалардың  амандығын  қадағалауға  және  қажет 
кезде тиісті шаралар қолдануға қабілетті. 
 
2010  жылы  ҚР  БҒМ  Балалардың  қҧқықтарын  қорғау  комитетінің  тапсырысы 
бойынша  Сандж  АО    орындаған  «Білім  беру  ҧйымдарында  балалардың 
қҧқықтарын  және  заңды  мҥдделерін  сақтау»  зерттеу  нәтижелері  бойынша, 
«83% балалар олардың мектебінде психолог жҧмыс істейтінін хабарлады. Бірақ 
балалар  арасында  психологтың  кӛмегіне  жҥгіну  аса  кӛп  кеңінен  таралмаған. 
Мектепте  осы  маманның    бар  болуын  кӛрсеткен  балалардың  ішінен,  тек  16% 
мҧндай  тәжірибеге  ие.  Ата–аналар  балаларға  қиын  жағдайда  кӛмек  кӛрсете 
алатын  барлық  мамандар  арасында,  ең  бірінші  кезекте  психологты  атап  ӛтті 
(60%)»
40
.  Осылайша,  балалар  мен  олардың  ата-аналары  психологқа  ӛз 
проблемаларын  әлі  де  жеткіліксіз  тҥрде  сеніп  тапсыратыны  кӛрініп  тҧр,  бҧл 
осы зерттеудің нәтижелерімен расталады.  
3.3.5. 
Отбасылық тәрбие институты 
Отбасылық  Тәрбие  беру  Институты  ҚР  Білім  және  ғылым  министрлігінің 
қолдауымен  2010  жылдың  8  қарашасында  қҧрылды.  Оның  базасында  жоғары 
базалық  білімдері  бар  психологтар  мен  педагогтар  оқудан  ӛтеді,  одан  кейін 
тыңдаушылар  «отбасылық  тәрбие  жӛнінде  психолог-кеңесші»  біліктілігін 
иеленеді.  Институт  дәріскер  ретінде  Мәскеуден  отбасылық  тәрбие  жӛніндегі 
мамандарды шақырады. Институт қызметкерлері ӛз кҥштерімен педагогтар мен 
ата-аналар  ҥшін  отбасылық  тәрбие  жӛнінде  оқулықтар  әзірледі.  Бҧл  Институт 
отбасылық  тәрбие  және  отбасы  мен  мектептің  ӛзара  әрекеттесу  жҥйесін 
жетілдіру  мәселелері  бойынша  педагогикалық  кадрлардың  психологиялық 
мәдениет және қҧзыреттілік деңгейін кӛтерумен айналысады:  
  отбасы  тәрбиесі  жӛнінде  барлық  деңгейдегі  педагогтардың  және 
психологтардың  біліктілігін    кӛтеру  және  қайта  даярлау  бойынша 
Республикалық жобаны іске асыру; 
  әртҥрлі  акцияларды  ҧйымдастыру,  мысалы,  «Отбасыдан  қымбат  нәрсе 
бар ма?»; 
  ата-аналар жҧртшылығы ҥшін, әзірге тек Астана қаласының ата-аналары 
ҥшін,  отбасы  тәрбиесі  жӛнінде  кең  масштабты  кҥндізгі  тегін  кеңес 
берулер;   
                                                           
40
 «Білім беру ҧйымдарында балалардың қҧқықтарын және заңды мҥдделерін сақтау. Білім беру 
бӛлімдерінің және білім беру ҧйымдарының мамандары ҥшін кӛмекші қҧрал». ҚР БҒМ Балалардың 
қҧқықтарын қорғау жӛнінде к
омитет, Сандж АО. Астана, 2010 

63 
 
  «Отбасы  тарихын  зерделей  отырып,  оны  қалай  нығайту  керек!?», 
«Азаматты  тәрбиелеу:  Отбасы.  Мектеп.  Қоғамдық  ҧйымдар»  деген 
тақырыпқа ата-аналар ҥшін ашық тренинг-сабақтар ӛткізу                    
  кӛрмелерде,  конференцияларда  Астана  қаласының  педагогтары  мен  ата-
аналар  жҧртшылығымен  әртҥрлі  кездесулердегі  жҧмыстар,  және 
басқалар. 
 
Отбасылық  Тәрбие  беру  Институты  мен  ҚР  Әділет  министрлігі  2012  жылғы 
қараша  айында  Астана  қаласында  жаңа  ҥйленгендердің  «Біргеміз»  атты 
алғашқы  мектебін  ҧйымдастырды.  "Жаңа  ҥйленгендер  мектебін  қҧру  идеясы 
әлеуметтік-демографиялық  тенденциялардың болуына,  тіркелмеген некелердің 
кӛбеюіне,  ажырасулардың  артуына,  соның  салдарынан  толық  емес  отбасында 
тәрбиеленетін  балалар  санының  кӛбеюіне  байланысты  пайды  болды.  Аталған 
проблемаларды  шешудің  тиімді  жолдарының  бірі  жастардың  психологиялық 
мәдениетін  арттыру,  отбасы  мәртебесін  нығайту,  қазақстандық  жастардың 
тҧлға  аралық  қарым-қатынас  саласындағы  функционалдық  сауаттылығын 
жоғарлату  бойынша  іс-шараларды  ҧйымдастыру  болып  табылады",  -  деп 
министрліктің баспасӛз қызметінде баяндады
41
   
 
3.3.6. 
ҮЕҰ, қоғамдық ұйымдар 
Қазіргі  уақытта  азаматтық  сектордың  белсенділігін  дамыту  туралы  ӛте  жиі 
айтылып  жҥр.  Қазақстанда  балалар  мен  отбасы  мәселелерін  шешумен  тікелей 
белсенді  жҧмыс  істейтін  біраз  қоғамдық  ҧйымдар  бар.  Сауалнама 
нәтижелерінен 
қоғамдық 
ҧйымдар 
тҧрмысы 
қолайсыз 
отбасыларға 
материалдық  кӛмек  кӛрсеткендігі,  қызмет  кӛрсету  бойынша  (сәбиді  емдеуге 
квота  алуға,  қҧжаттарды  қайта  қалпына  келтіруде  кӛмек)    кӛмек  алғандығы 
анықталады. 
Оңалту, дағдарыс орталықтары 
Сауалнама  жҥргізілген  ата-аналардың    ойынша  тҧрмысы  қолайсыз  отбасылар 
ҥшін  жақын  ӛткен  шақта    психологиялық  кӛмек  кӛрсету  бойынша    әртҥрлі 
қайта  қалпына  келтіру  және  дағдарыс  орталықтарының,  сонымен  қатар 
наркологтың кӛмегі таптырмайтын кӛмек болды: 
«Оңалту  орталығында  кӛмек,  түсіністік  және  қолдаумен  қамтамасыз 
етілдім.  Орталықта  үш  ай  ӛмір  сүрдім.  Бұл  уақыт  ішінде  менімен 
психологтар  жұмыс  жүргізді,  заңгердің  кӛмегімен  ағамның  бірге  тұратын 
                                                           
41
 Tengrinews.kz. 

64 
 
әйелін  шығарып  жіберуге,  ал  оның  ӛзін  он  тәулік  түрмеде  отырғызуға  қол 
жеткіздік  және  оны  күштеп  емделуге  құжаттарды  ресімдедік»  (сәтсіз 
отбасымен сұхбаттан). 
Ӛкінішке  орай,  зерттеушілер  ҚР  дағдарыс  орталықтарының  нақты  саны 
жӛнінде  деректер  ала  алмады,  бірақ  олардың  ішінен  кейбіреуіне  мысал 
келтіреміз: 
 
1) «Қазақстанның дағдарыс орталықтарының одағы» ЗТБ  
 
«Қазақстанның дағдарыс орталықтарының одағы» - заңды тҧлғалардың ерікті 
бірлестігі, Алматы қалалық әділет басқармасында 2001 жылы 26 наурызда 
тіркелген.  
 
 «ҚДОО» ЗТБ құрылтайшылары болып табылады:  
- «Қҧрбылар» Дағдарыс Орталығы Қоғамдық Қоры, Алматы қ., директор 
Гладырь Н  
- «Надежда» Дағдарыс Орталығы Қоғамдық Қоры, Ақтау қ., директор 
Алферова Я.  
- «Незабудка» Әйелдерді Қолдау Орталығы Қоғамдық Мекемесі, Риддер қ., 
жетекші Платонова А.  
- «Әйелдерді Қолдау Орталығы» Қоғамдық Бірлестігі, Петропавл қ., жетекші 
Орлова А..  
- «Талдықорған Ӛңірлік Әйелдерді Қолдау Орталығы» Қоғамдық Бірлестігі, 
Талдықорған қ., жетекші Байсақова З. .  
 
Осы ұйымның миссиясы:  
 
Әйелдер мен балаларды зорлықтан қҧқықтарын қорғау жӛнінде қозғалысты 
дамытуға және қоғамда зорлықсыз қатынастар қҧндылықтарына негізделген 
мәдениетті қалыптастыруға  кӛмектесу. Бҧл ҧйым зорлықтың, оның ішінде, 
отбасылық зорлықтың  алдын алу, зорлықтан зардап шеккен тҧлғалардың 
қҧқықтары мен мҥдделерін қорғау бойынша жҧмыстар жҥргізеді, зорлықтан 
зардап шеккендерге кӛмек кӛрсету.  
«Қазақстанның дағдарыс орталықтары одағы» қҧрамына 18 ҤЕҦ кіреді:  
1. «Подруги» Дағдарыс Орталығы Қоғамдық Қоры Алматы қ.,  
2. «Надежда» Дағдарыс Орталығы Қоғамдық Қоры Ақтау қ.,  
3. «Незабудка» Әйелдерді Қолдау Орталығы Қоғамдық Мекемесі Риддер қ.;  
4. «ЦПЖ» Қоғамдық Бірлестігі Петропавл қ.;  
5. «ТРЦПЖ» Қоғамдық Бірлестігі Талдықорған қ.;