Оспанбеков ербол анарбекович

107 
 
n 
атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университетінде, Қазақ мемлекеттік қыздар 
педагогикалық университетінде, Алматы қаласындағы Қ.Ясауи атындағы №123 
мектеп-гимназиясында,  №172  мектеп-гимназиясында  аталған  эксперимент 
базаларында  атомдық  және  ядролық  физика  бойынша  практикалық 
жұмыстарды  компьютерлік  модельдеу  кӛмегімен  ӛткізу.  Қалыптастыру 
экспериментіне барлығы 78 білім алушы және 69 оқушы қатысты. 
Бақылау 
жұмыстары 
эксприменттік 
және 
бақылау 
топ 
білім 
алушыларынан,  11  эксперименттік  және  бақылау  топ  оқушыларынан  бүкіл 
қалыптастыру эксперименті барысында алынып отырды. 
Әрбір тақырып ӛткен сайын эксперимент жүргізілген топ білім алушылары 
мен оқушылары сынақтан ӛтіп отырды. 
Әрбір  бес  апта  сайын  эксперименттік  және  бақылау  топ  білім 
алушыларынан, 
мектептердің 
эксперименттік 
және 
бақылау 
сынып 
оқушыларынан  әрбір  тарау  біткен  соң  қиықтар  алынып,  білім  алушылар  мен 
оқушылардың білім деңгейлері анықталды. Білім алушылар мен оқушылардың 
білім  деңгейлері  анықтауға  арналған  тапсырмалар  қосымшада  келтірілді 
(қосымша Б және В). 
Жоғары  деңгей,  теориялық  білімді  жетік  меңгерген,  алған  білімдерін  кез 
келген мәселені шешуде еркін кӛрсете алады. Алған білімін нақты іс-жүзіндегі 
жағдайлармен  оңай  ұштастырып,  байланыстыра  алады.  Бұл  деңгейде  білім 
алушылар  мен  оқушылар  барлық  тапсырмаларды  рет-ретімен  ойластырған 
түрде орындай біледі. 
Орташа деңгей, теория жүзінде алған блімдерін барынша практикада 
қолдануға  тырысады.  Бірақ  оларды  іске  асырудың  әдіс-тәсілдерін  толық 
меңгермеген. Алған білім, іскерлік, дағысын іс жүзінде толық кӛрсете алмайды. 
Тӛменгі деңгей, бұл деңгейдегі білім алушылар мен оқушылар жекелеген 
тапсырмаларды  ғана  орындай  алады,  олардың  әркетінде  белгілі  бір  жүйелілік 
жоқ. Материалды саналы түрде түсіну жағы жеткіліксіз. 
Эксперимент  жүргізу  барысында  эксперименттік  және  бақылау  топ  білім 
алушылары  мен  оқушыларының  нәтижелері  салыстырылып,  кемшіліктер 
бойынша жұмыстар жүргізілді. 
Ұсынылған  әдістеменің  тиімділігін  анықтау  мақсатында,  сондай-ақ  білім 
алушылардың атомдық және ядролық физика курсынан алған білім элементтері 

 
n
i 
бойынша талдау 
К 

 
i

1 
 
n N   
формуласының кӛмегімен жүргізілді. Мұндағы 
n 
- 
білім алушыларға орындауға ұсынылған сұрақтар саны, 
n
i 
- білім алушылардың 
дұрыс  орындаған  сұрақтар  саны, 
N 
-  тапсырманы  орындаған  білім 
алушылардың саны. 
Жүргізілген  педагогикалық  эксперимент  нәтижесі  кӛрсетіп  отырғандай 
эксперименттік  топ  білім  алушылары  мен  эксперименттік  оқушыларының 
білім  деңгейлері  бақылау  топ  білім  алушылары  мен  бақылау  сынып 
оқушыларына қарағанда үнемі ӛсіп отырды. 

108 
 
Кесте  23,  24-те  студенттер  (кесте  23)  мен  оқушылардың  (кесте  24)  білім 
деңгейлерінің нәтижелері келтірілген. 
 
Кесте 23 – Студенттердің білім деңгейлері 
 
Қиықтар 
Топ 
Деңгейлер 
Тӛмен 
деңгей, % 
Орташа 
деңгей, % 
Жоғары 
деңгей, % 
Жалпы әдістеме, 
1-қиық 
Эксперименттік 
Бақылау 
47,0 
45,0 
35,3 
42,0 
17,7 
13,0 
Арнайы әдістеме, 
2-қиық 
Эксперименттік 
Бақылау 
30,9 
45,0 
34,6 
42,0 
26,5 
13,0 
3-қиық 
Эксперименттік 
Бақылау 
42,6 
45,0 
36,8 
43,4 
20,6 
11,6 
4-қиық 
Эксперименттік 
Бақылау 
20,6 
42,0 
42,6 
43,5 
36,8 
14,5 
 
Кесте 24 – Оқушылардың білім деңгейлері 
 
Қиықтар 
Сынып 
Деңгейлер 
Тӛмен 
деңгей, % 
Орташа 
деңгей, % 
Жоғары 
деңгей, % 
Жалпы әдістеме, 
1-қиық 
Эксперименттік 
Бақылау 
51,3 
48,7 
48,7 
46,2 
- 
5,1 
Арнайы әдістеме, 
2-қиық 
Эксперименттік 
Бақылау 
41,0 
48,7 
53,9 
48,7 
5,1 
2,6 
3-қиық 
Эксперименттік 
Бақылау 
25,6 
46,1 
59,0 
51,3 
15,4 
2,6 
4-қиық 
Эксперименттік 
Бақылау 
15,4 
43,6 
61,5 
51,3 
23,1 
5,1 
 
Кесте 24, 25 диаграммалық бейнеленуі 1,  2  диаграммаларда кескінделген. 
Эксперименттен  кейін  эксперименттік  топта  тӛмен  деңгей  –  20,6  пайыз 
болса,  бақылау  тобында  –  42,0  пайыз,  орташа  деңгей  эксперименттік  топта  – 
42,6  пайыз,  бақылау  тобында  –  43,5  пайыз,  жоғары  деңгей  эксперименттік 
топта – 36,8 пайыз, бақылау тобында –  14,5  пайыз. Яғни  экспериментттік топ 
білім алушыларының білім деңгейі  артқан. 

109 
 
 
 
Сурет 21 - Эксперименттік топ студенттерінің білім деңгейлері 
(білім алушылар саны % берілген) 
 
 
 
 
Сурет 22 - Бақылау топ студенттерінің білім деңгейлері (білім 
алушылар саны % берілген) 
 
Эксперименттен кейін эксперименттік сыныпта тӛмен деңгей – 15,4 пайыз 
болса,  бақылау  сыныбында  –  43,6  пайыз,  орташа  деңгей    эксперименттік 
сыныпта – 61,5 пайыз, сыныбында – 51,3 пайыз, жоғары деңгей эксперименттік 
сыныпта – 23,1 пайыз, бақылау сыныбында – 5,1 пайыз. Бұл диаграммалардан 
экспериментттік  сынып  оқушыларының  білім  деңгейі  артқанын  байқауға 
болады.