Оспанбеков ербол анарбекович

58 
 
атомдық 
және 
ядролық 
физика 
тараулары 
бойынша 
11-сыныпқа 
(жаратылыстану-математика  бағыты)  барлығы  23  сағат  жоспарланған.  Оның 
ішінде: «Атом физикасы» - 8 сағат, «Атом ядросының физикасы» - 9 сағат, 
«Элементар бӛлшектер» - 6 сағат. 
«Атом  физикасы  (8  сағат)»:  сызықтық  спектрлер;  альфа-бӛлшектердің 
шашырауы  бойынша  Резерфорд  тәжiрибесi;  Бор  постулаттары;  сутегіге  ұқсас 
атомдарға  Бор  теориясы;  Бор  моделi  және  сәйкестiк  қағидасы;  Франк-Герц 
тәжiрибесi; лазерлер; голография; сызықтық емес оптика туралы ұғым. 
Лабораториялық  жҧмыстар:  сәуле  шығарудың  тұтас  және  сызықтық 
спектрлерін бақылау; 
Көрсетілімдер: тұтас және сызықтық спектрлерді бақылау; лазер, лазерлiк 
сәулеленудiң когеренттiк қасиеттерi. 
«Атом  ядросының  физикасы  (9  сағат)»:  атом  ядросы;  ядроның 
нуклондық  моделi;  ядродағы  нуклондардың  байланыс  энергиясы;  табиғи 
радиоактивтiк;  радиоактивтiк  ыдырау  заңы;  ядролық  реакциялар;  жасанды 
радиоактивтiк; ауыр ядролардың бӛлiнуi; тiзбектi ядролық реакциялар;ядролық 
реактор;  ядролық  энергетика;  термоядролық  реакциялар;  радиоактивтi 
сәулелердiң биологиялық әсерi; радиациядан қорғану. 
Лабораториялық 
жҧмыстар: 
дайын 
фотосуреттер 
бойынша 
бӛлшектердiң ӛзара әрекеттесуiн зерттеу. 
Кӛрсетілімдер:  Гейгер-Мюллер  санауыштары;  Вильсон  камерасы; 
кӛпіршікті камера; дозиметр; 
«Элементар  бөлшектер  (6  сағат)»:  ғарыштық  сәулелер;  ядролық 
күштер; элементар бӛлшектер; микродүниедегі сақталу заңдар. 
Практикалық  жҧмыстар:  радиоактивті  ыдырауды  компьютерлік 
модельдеу, ядролық реация моделі. 
Атомдық  және  ядролық  физика  бойынша  11-сынып  оқушыларының 
дайындық деңгейiне қойылатын талаптар: 
- радиоактивтік  сәулелену,  жартылай  ыдырау  периоды,  ядролық  бӛліну 
және  термоядролық  синтез  реакциялары;  элементар  бӛлшек  (фотон,  электрон, 
протон,  нейтрон);  атомның  Резерфорд-Бор  бойынша  моделі  және  ядроның 
нуклондық  моделі  сияқты  ұғымдар  мен  шамалардың  физикалық  мағынасын 
түсіну; 
- қандай  да  бір  ядролық  реакция  мысалында  масса  мен  энергияның, 
массалық санның сақталу заңдарының орындалатындығын кӛрсете алуы; 
- атомдардың  сәуле  шығару  және  жұту  құбылыстарын,  альфа- 
бӛлшектердің  шашырауы  туралы  Резерфорд  тәжірибесін;  ауыр  ядролардың 
бӛлінуі кезіндегі энергияның бӛлініп шығуын түсіндіре білуі; 
- кванттық  түсінік  негізінде  сутегі  атомының  шығару  және  жұтылу 
сызықтық спектрлерінің пайда болуын түсіндіре алуы; 
-  ядролық  реакциялардың  ӛнімдерін  электр  заряды  мен  массалық  санның 
сақталу заңдары негізінде анықтай алуы; 

59 
 
- ӛзара  әрекеттесетін  бӛлшектердің  және  реакция  ӛнімдерінің  белгілі 
массалары  бойынша  қарапайым  ядролық  реакциялардың  энергетикалық 
шығымдылығын есептеу білуі; 
- нақты 
мысалдар  арқылы  ядролық  энергетиканың  экологиялық 
проблемаларын түсіндіре алуы тиіс. 
Тӛмендегі кесте 16-те 5В011000 – Физика мамандығында оқылатын 
«Атомдық  және  ядролық  физика»  курсы  мен  мектептің  9  және  11 
сыныптарының  физика  курсында  атомдық  және  ядролық  физика  бойынша 
оқытылатын мәселелердің мазмұны кӛрсетілген. 
 
Кесте  16  -  «Атомдық  және  ядролық  физика»  курсы  мен  мектеп  физика 
курсында атомдық және ядролық физика бойынша оқытылатын тақырыптар 
 
Педагогикалық ЖОО-да 
оқытылатын «Атомдық және 
ядролық физика» курсы 
Физика, 11-сынып, 
жаратылыстану 
математика бағыты 
Физика, 9-сынып 
1 
2 
3 
Атомның ядролық моделі. 
Резерфорд тәжірибелері. Резерфорд 
формуласы. Ядро зарядын анықтау. 
Атомның планетарлық моделінің 
классикалық физика кӛріністерімен 
үйлеспеуі. 
Атом физикасы. 
Альфа- 
бӛлшектердің 
шашырауы 
бойынша Резерфорд 
тәжiрибесi. 
Атомның моделі. 
Атомның құрамы. 
Резерфорд 
тәжірибесі. 
Бордың кванттық теориясы. Бор 
постулаттары. Франк-Герц 
тәжірибелері. Атомның Бор 
ұсынған моделі.Сутегі атомының 
энергетикалық күйлері. Сутегі 
атомының спектрі.Спектрлік 
сызықтардың изотоптық ығысуы. 
Бор постулаттары. 
Сутегіге ұқсас 
атомдарға Бор 
теориясы. 
Бор моделi және 
сәйкестiк қағидасы. 
Франк-Герц 
тәжiрибесi 
 
Атом ядросының физикасы.Ядро 
ӛзара әсерлеуші протон-нейтрон 
бӛлшектерінің жүйесі. Ядроның 
электр заряды. Массалық сан. 
Изотоптар мен изобаралар. 
Ядроның құрылуы. Масс- 
спектрометр. Массаның ақауы. 
Ядроның байланыс энергиясы. 
Ядролық күштер. Ядролардың 
орнықтылығы. Атом ядросының 
моделдері. 
Атом ядросының 
физикасы.Ядроның 
нуклондық моделi. 
Ядродағы 
нуклондардың 
байланыс 
энергиясы. 
Атом ядросының 
құрамы. 
Ядролық 
ӛзара 
әрекеттесу. 
Массалар ақауы. 
Ядроның 
байланыс 
энергиясы. 
Ядролық күштер. 

60 
 
16 – кестенің  жалғасы 
 
1 
2 
3 
Табиғи және жасанды 
Табиғи 
Радиактивті 
радиоактивтілік. 
радиоактивтiк. 
сәулеленудің 
Радиоактивтіліктің ыдырау заңы. 
Радиоактивтi 
табиғаты. 
Жартылай ыдырау периоды. Ығысу  ыдырау заңы. 
Радиактивті 
ережесі. Радиоактивтілік қатары. 
Жасанды 
ыдырау 
заңы. 
Радиоактивті изотоптардың 
радиоактивтілік. 
Радиактивтi 
қолданылуы. 
 
изотоптар. 
 
 
Радиактивтi 
 
 
изотоптарды 
 
 
қолдану. 
Ядролық реакциялардың физикасы.  Тiзбектi ядролық 
 
Ядролық 
реакцияның 
қимасы.  реакциялар. 
Ядролық 
реакциялар 
кезіндегі 
 
сақталу 
заңдары. 
Ядролық 
 
реакциялардың 
механизмі. 
α- 
 
бӛлшектердің, 
протондардың, 
 
нейтрондардың  γ  –кванттардың 
 
әсерімен 
ӛтетін 
ядролық 
 
реакциялардың 
ерекшеліктері. 
 
Трансурандық элементтер. 
 
Атом ядроларының бӛлінуі және 
Ауыр ядролардың 
Ауыр ядролардың 
синтезі. Атом ядроларының бӛлінуі  бӛлiнуi. Тiзбектi 
бӛлінуі. 
реакциялары. Бӛлінудің тізбекті 
ядролық 
Тізбекті  реакция. 
реакциясы. Ядролық реакторлар. 
реакциялар. 
Ядролық 
Ядролық энергетика. 
Ядролық реактор. 
реактордың 
Басқарылатын термоядролық 
Ядролық 
жұмыс принципі. 
реакция мәселесі. 
энергетика. 
Термоядролық 
 
Термоядролық 
реакциялар 
 
реакциялар. 
 
Элементар  бӛлшектер  физикасы.  Элементар 
 
Қарапайым 
бӛлшектер 
туралы  бӛлшектер. 
негізгі мағлұматтар. Электрондық,  Ғарыштық сәулелер. 
күшті  және  әлсіз  әсерлесулер.  Ядролық күштер. 
Ғарыштық  сәулелер.  Электрон,  Элементар 
протон,  нейтрон,  фотон.  Анти-  бӛлшектер. 
бӛлшектер. 
Мезондар 
мен  Микродүниедегі 
гиперондар. 
Қарапайым  сақталу заңдары. 
бӛлшектердің 
классификациясы. 
 
Квактар.