Оспанбеков ербол анарбекович

76 
 
қабілеттерін  дамыту,  алған  теориялық  білімдерін  бекіту  мақсатында  мәтіндік 
және  эксперименттік  есептерді  шығару,  құбылыстар  мен  процестерді 
компьютерлік  модельдеу  бойынша  практикалық  жұмыстар  енгізілген.  Бұл 
мектеп физика бағдарламасындағы ӛзгерістің бірі. 
Мектептің  «Физика»  пәніннің  оқу  бағдарламасында  физика  курсын 
оқытудың  мақсаты  –  оқушылардың  дүниеге  диалектикалық  материалистік 
кӛзқарасын  қалыптастыруға  бағытталғандығы  кӛрсетілген  [63,  б.  3].  Оқу 
пәнінің  білім  мазмұны  «Физиканы»  оқытуға  бағытталған  бӛлімдер  мен 
тақырыптырды,  практикалық  дағдыларды  меңгеру  мақсатында  зертханалық 
және  практикалық  жұмыстар  берілген.  Физика  пәнінің  оқу  бағдарламасында 
зертханалық  және  практикалық  жұмыстардың  тақырыптары  әр  сыныпқа  анық 
кӛрсетілген.  Атап  айтсақ  (атомдық  және  ядролық  физика  бойынша):  9- 
сыныптағы  базалық  білім  мазмұнындағы  практикалық  жұмыс  [64,  с.  18]: 
радиоактивтi элементтердiң жартылай ыдырау периодын есептеу. 
11-сыныптағы 
базалық  білім 
мазмұнындағы 
зертханалық 
және 
практикалық  жұмыстар  (жаратылыстану-математикалық  бағыт)  [63,  б.  14]: 
Зертханалық  жұмыстар:  сәуле  шығарудың  тұтас  және  сызықтық  спектрлерін 
бақылау;  дайын  фотосуреттер  бойынша  бӛлшектердiң  ӛзара  әрекеттесуiн 
зерттеу. 
Практикалық жұмыстар: радиоактивті ыдырауды компьютерлік модельдеу, 
ядролық реакция моделі. 
Бағдарламада  физика  пәнінің  басты  міндеттері  ретінде  тӛмендегілер 
кӛрсетілген: 
1)  әлемнің  бiртұтас  физикалық  бейнесін  қалыптастыру,  физикалық 
құбылыстарды  әр  қырынан  және  әр  түрлі  жағдайда  қарастыра  алу  білігін 
дамыту: 
2)  физикалық  жүйелерді  бӛліп  кӛрсете  алу  және  олардың  арасындағы 
байланысты  орнықтыра  алу;  физикалық  құбылыс  немесе  пән  туралы  білімін 
салыстыра алу және дұрыстығын анықтай алу дағдысын қалыптастыру; 
3)  физикалық  құбылысты  танып-білудің  теориялық  және  эксперименттік 
әдісін пайдалана алу, физиканың заңдарын практикада қолдану; 
4) 
әр  түрлі  қиындық  деңгейіндегі  сапалық  есептер  мен  қатар,  мазмұнды 
физиканың есептерін шығару дағдысын дамыту; 
5)  табиғаттың  заңдарын  тану  мүмкiндiгiне  сену  және  физиканың 
жетiстiгін  адами  ӛркениеттiң  даму  игiлiгіне  пайдалану,  жаратылыстану 
ғылымының  мазмұнына  қатысты  мәселелерді  талқыланған  кезде  оппоненттiң 
пiкiрiне  құрметпен  қарауға  және  бірлесіп  есеп  шығару  үдерісінде 
ынтымақтастыққа:  қоршаған  ортаны  қорғауға  жауапкершілік  сезіміне, 
жаратылыстану  ғылымының  жетiстiктерін  пайдалануды  моральдық-этикалық 
бағалай алуға дайын болуға, ақпараттық мәдениетке тәрбиелеу. 
Мектеп  мұғалімдері  физика  пәні  бойынша  ӛтілген  тақырыпқа  қатысты 
мәтіндік  және  эксперименттік  есептерді  орындау  бойынша  практикалық 
жұмыстарды  жүргізгенімен,  құбылыстар  мен  процестерді  компьютерлік 
модельдеуге келгенде қиналады. Кӛбіне құбылыстар мен процестерді 

77 
 
компьютерлік  модельдеуге  байланысты  практикалық  жұмыстарды  ӛткізу 
сабақтарын  есеп  шығару  сабақтарымен  алмастырады.  Ал  бұл  физикалық 
құбылыстар  мен  процестердің  мәнін  терең  түсінуге,  теориялық  материалды 
берік игеруге кесірін тигізеді. 
Осы  қиындықты  шешу  мақсатына  мектептің  физика  бағдарламасында 
кӛрсетілген  атомдық  және  ядролық  физика  мәселелерінен  практикалық 
жұмыстар  бойынша  тренажер  тапсырмалар  мен  визуалды  техникалық  оқу 
құралы жасалды. 
«Атомдық  және  ядролық  физика»  курсы  бойынша  зертханалық 
жұмыстардың  қатарын  толықтыру  әрі  атомдық  және  ядролық  физика 
мәселелері 
бойынша 
мектеп 
бағдарламасындағы 
зертханалық 
және 
практикалық  жұмыстарды  орындай  білуге  мұғалімдерді  даярлау  мақсатында 
курстың  жоспарына  бірнеше  жұмыстар  енгізілді.  Атап  айтсақ,  зертханалық 
жұмыстар:  сәуле  шығарудың  тұтас  және  сызықтық  спектрлерін  бақылау;  дайын 
фотосуреттер бойынша бӛлшектердiң ӛзара әрекеттесуiн зерттеу. 
Атомдық  және  ядролық  физикадан  зертханалық  және  практикалық 
сабақтарды  ұйымдастыру  физикалық  құбылыстардың  мәнін  түсінуге,  білім 
алушылардың  эксперименттік  іскерліктері  мен  дағдыларын  қалыптастыруға 
кӛмектеседі. 
Зертханалық  жұмыстардың  білімділік  және  тәрбиелік  маңызы  зор. 
Зертханалық  жұмыстардың  білімділік  және  тәрбиелік  маңызы  зор.  Физикалық 
құбылыстар  мен  заңдарды  оқытуда  тәжірибені  оқытушының  сӛзімен 
ұштастырып 
жасап 
кӛрсету 
физикалық 
ұғымдардың 
ойдағыдай 
қалыптасуындағы  маңызды  шарттардың  бірі.  Зертханалық  жұмыстарды 
орындау барысында білім алушылар физикалық құбылыстарды және заңдарды 
терең меңгереді, әрі олар білім алушылардың есінде ұзақ сақталады. Сондай-ақ 
білім  алушыларда  құрал-жабдықтармен  жұмыс  жасай  білу  іскерліктері  мен 
дағдылары  қалыптасады.  Дұрыс  ұйымдастырылған  зертханалық  сабақтар 
оқушылардың  ой  белсенділігін  арттырып,  оларды  қойылған  сұраққа 
эксперименттік жолмен ӛз бетінше жауап іздеуге үйренеді. 
Зертханалық  жұмыстардың  мазмұнын  оқушылар  шапшаң  түсініп  және 
оларды  сапалы  орындай  алуы  үшін,  олар  жұмыстарға  қатысты  теориялық 
материалды  жақсы  білуі  қажет.  Сондықтан  оқытушы  сәйкес  материалды 
қайталауды  алдын  ала  жоспарлауы  тиіс.  Ӛтілген  материалды  пысықтау  үшін 
қажетті  жұмыстарды  дайындауда  оқушыларға  ӛз  бетінше  қайталауға  қажетті 
мәселелерді дер кезінде кӛрсетіп беру керек. 
Практикалық  жұмыстар:  жартылай  ыдырау  периодын  есептеу  (9  сынып) 
[64], радиоактивті ыдырауды компьютерлік модельдеу, ядролық реакция моделі 
(11 сынып) [77]. Тӛмендегі кесте 18-да «Атомдық және ядролық физика» курсы 
бойынша зертханалық сабақтардың жоспары берілген.