Оспан Жансая Елеуқызы Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

II. Барлық тәрбиенің өзегі – адамгершілік тәрбиесі.

а) Тәрбие көзі – халықтық педагогика.

б) Адамгершілік мәдениетін қалыптастырудағы әдіс – тәсілдер.

III. Қорытынды.
«Адамзаттық күштің маңыздысының бірі –

адамгершілікке ұмтылу. Осыдан біздің

ішкі тұрақтылығымыз бен тіршілік

етуіміз басталады. Оны жігерлендіру мен оның

мағынасын анық түсінуге көмектесу –

білім берудің басты мақсаты»

Альберт Эйнштейн.
Егемендi елiмiздiң болашағы жас жеткiншектердiң бiлiм дәрежесiнiң тереңдiгiмен өлшенедi. Қазiргi заманғы бiлiм беру әлеументтiк құрылымының маңызды элементтерiнiң бiрiне айналды. Адамның жеке басын қалыптастыру негiзi бастауышта қаланатыны бәрiмiзге белгiлi. Бастауыш мектептен бастап оқушыларға бiлiмнiң қыры мен сырын жетiк таныту, қабiлеттерiн шыңдау адамгершiлiк қасиеттерiн дарытып Қазақстан Республикасының азаматы деген атаққа лайық болатындай етiп тәрбиелеу - бiздiң мiндетiмiз болмақ.

Қазақстандық қоғамның алдында тәуелсіздігімізді алу, өскелең ұрпақты адамгершілік-рухани тәрбиелеу мәселесі мен азаматтар арасындағы мейірімділікті, әділеттілікті, өзара түсіністікті, шыдамдылықты құруға мүмкіндік жасайтын құндылықтарды іздеумен айқындалды. Сондықтан да жас ұрпақты тәрбие­леуде алға қойып отырған негізгі мақсаттарының бірі – қоғамға өзіндік орны бар, өз елінің қамын ойлайтын, үлкенге құрмет көрсетіп, кішіге қам­қор бола білетін, мемлекетіміздің бо­ла­шағы жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру. Себебі, білім берудің шынайы мақ­саты – адамға белгілі бір білімді жет­кізу ғана емес, сондай-ақ оның руха­ни- адамгершілік тұрғыдағы мәнін да­мыту. Қазіргі педагогика ғылымы тәр­бие саласындағы басым міндеттердің бірі ретінде жас ұрпақты ғасырлар бойы жинақталған халық даналы­ғы­ның жалпы адамзаттық құндылық­тарын меңгерту негізінде тәрбиелеу қажеттігін дәлелдеп отыр.

Адам тегін табиғи жолмен сақтауға және келер ұрпақты аман-есен дамытуға бағытталған балалар құқықтарын қорғаудың ерекше заңнамасы қажет болып отыр. Балалар азаматтардың әлсіз санаты болып табылады және олар әрқашан өздерінің толық дамуына жағдай жасайтын арнайы заң мен әлеуметтік механизмді қажет етеді. 1994 жылы Қазақстан Республикасы БҰҰ «Балалардың құқықтары туралы» конвенциясын бекіткеннен бастап балаларды қорғауға арналған, халықаралық құқықтардың негізгі ережелерін қызмет етіп келе жатқан заңнамаға енгізу бойынша үлкен жұмыстар атқарылды. Балалардың құқықтарын қорғау және оларды лайықты дамытуға жағдай жасау біздің еліміз үшін басты мақсат болып табылады.

Оқушының жан-жақты дамуына бағыт-бағдар берушi- мұғалiм.

Ғалым-педагог Л.В.Занков “Оқыту-оқушының жалпы рухани дамуын қамтамасыз етуi қажет”- дейдi. Көрнектi психолог Л.С. Выготский : “Жақсы оқыту – баланың дамуын iлгерілететiн, дамудың алдында жүретiн оқыту”- деп тұжырымдайды. Ал, оқыту мұғалiм арқылы iске асатын процесс болғандықтан ұстаздар қауымына үлкен жауапкершiлiк жүктейдi.

Қоғамның негiзгi бағыты бiлiмдi де дарынды балалар даярлау болса, ал мектептiң негiзгi көкейкестi мәселелерiнiң бiрi бiлiм мен қатар тәрбие беру, яғни адамгершiлiк тәрбиесiн қалыптастыру, бастауыш сыныптан бастап адамгершiлiк мәдениетi жоғары деңгейдегi оқушылар тәрбиелеу. Жас ұрпақ бойына батылдық, әдiлдiк, мейiрiм мен қайырымдылық, iзеттiлiк пен қамқорлық сезiмдерiн сiңiрудi әр ұстаз, әр пәнде сабақпен ұштастыра жүргiзуі қажет. Осы тақырып төңiрегiнде көптеген ғұлама ғалымдар пiкiрлер айтып, зерттеулер жазған. Адамгершiлiк мәдениетiн қалыптастырудың тиiмдi тәсiлдерiне ұлттық педагогика элементтерi де жатады. Қазiргi таңдағы қазақ педагогикасының мiндетi – адам бойындағы жақсы қасиеттердi жас ұрпаққа үйрету, ұлтжанды, отансүйгiш, әдептiлiк, ар-намысы биiк оқушылар тәрбиелеу.

Жас бала - жас шыбық тәрiздi қалай исең солай майысады. Сондықтан да бiлiм негiзi бала кезден қалыптасады деп айтылады, яғни осы кезеңнен бастап, балаға тиiстi көңiл бөлу керек екенiн заман талабы, тәрбие кепiлi деп түсiнуiмiз керек.

Қазiргi қоғамдағы әлеуметтiк, психологиялық және рухани – адамгершiлiк ахуалдың оң өзгерiске бет бұруы қуантарлық жағдай. Бiрiншi кезекте, әрбiр адамның, азаматтың, оқушының жанын, рухын, санасын сауықтыруға мемлекет, әрине мүдделi, сондықтан бұл мәселенi бiлiм берудiң барлық деңгейлерiнде шешудi көздейдi.

Оқушыларды адамгершiлiкке, еңбексүйгiштiкке тәрбиелеуде көркем шығарманың маңызы зор. Оқушылар ой-санасын дамытуға, мiнез-құлқын қалыптастыруға, дүниетанымын кеңейтуге көркем әдебиет шығармаларындағы кейiпкерлердiң өмiрi мен iс-әрекеттерi де үлкен әсер етедi.

Шығарма кейiпкерлерiнен үлгi алып, оның жақсы қасиеттерiн үйренiп, соған жету үшiн өздерiн дайындайды. Мысалы, достық деген тақырыпқа байланыстырып, өмiрден достыққа байланысты деректер келтiрiледi. Дос - деген ұғым қасиеттi ұғым. Дос адамдық асыл қасиет пен саған тек жақсылық ойлайды, қиындықта көмектеседi, қуанышты да, қайғыны да бiрге бөлiседi. Дос – қамқоршы, көмекшi, жанын сала сыйлайтын ең жақын серiк, тiрек деген сияқты мысалдар.

Достық - әдеп, сыйласым.

Дос - өмiрлiк қимасым,

Достық ниет – жақсы үмiт,

Достық жасап адамға,

Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, тәжірибелік – педагогикалық жұмыс мынадай бағыттарда жүргізіледі.

Оқушылардың адамгершiлiк мәдениетi деңгейiнiң диагностикалық белгiлерi

Ұрпақ тәрбиесіне қатысты ежелден келе жатқан халықтық әдістерінің бірі – балаға ақыл-өсиет айту және сөз арқылы баланың көзін жеткізе отырып, сенімін арттыру. Бұл әдісті мақал-мәтелден, нақыл сөздерден, ырымдар мен тыйым салу сөздерінен айқын көрініс тапқан. Өмірден көргені мен түйгені мол, білікті адамдардың ақыл-өсиетін оқушының санасына сіңіріп, үлкен ой салған. Ырымдар мен тыйым салу сөздері баланы ағаттық жасаудан, түрлі қауіп-қатерден сақтандырып, адамгершілікке жетелейді. Мәселен, халқымыз «көкті жұлма; құстың ұясын, құмырсқаның илеуін бұзба; жалғыз ағашты жұлма; малды теппе; ақты төкпе; төгілген сүтті аяқпен баспа; т.б.» көптеген мысалдар келтіре кетуге болады.

Оқушылардың жақсы дәстүрлерді сыйлай білуге, әдемі де жүйрік сөйлеуге, ата-салтын үлгі етуге тәрбиелеу мақсатында, сабақтарда шешендер мен билердің, ұлы адамдардың ұлағатты сөздеріне үлкен мән беріліп, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізілетіні сөзсіз. Ұлылардан қалған ұлы сөздердің де оқушыларда адамгершілік мәдениетін қалыптастыруға көп пайдасы бар екенін мынадан көруге болады:

Таза болсаң судай бол,

Бәрін шыдап көтерген.

Жақсы болсаң, жердей бол,

Бәрін шыдап көтерген.

Азғана іске көп рақмет айт

Жақсы қылық адамға ас пен киім; дос табу оңай, сақтау қиын;

достарың көп болса да, аз деп біл.

Адамның басшысы –ақыл,

Жетекшісі – талап,

Шалушысы –ой.

Сынаушысы – халық,

Қорғаушысы – сабыр,

Қорғанышы –мінез,

Ең қымбаттысы –ар.

Таусылмайтыны –арман,

Барлығынан ардақтысы - өмір.

Егер біздің ұстаздарымыз тәрбие жұмысын жоғары, сапалы, тиімді етіп өткізсе, жас ұрпақ тәрбиелеп өсіру ісінде кемшілік аз болар еді. Әрбір сабақ, тәрбиелік жұмыс ғылыми негізде ұстамды, жан-жақты танымды жүргізілсе рухани әсерлі болады. Ғалым-психолог Блумның пікіріне сүйенсек «7-8 жасқа дейін өсіп келе жатқан баланың жеке қасиеттерінің 70 пайызына дейін қалыптасады» дейді. Міне, осы кез баланың білім алатын, білім алу арқылы дамитын кезеңі. Бұл кезде алған алған білім оның бүкіл өмірінде қалатыны белгілі. Осы кездегі қаланған тәрбие адамгершіліктің негізін қалайды. Содықтан осы кезден оқушы бойына жақсы және жаман қасиеттерді қалыптастыра оқыту керек.

Еліміз егемендік алғалы халқы­мыздың әлеуметтік-экономикалық, рухани болмысында көптеген түбегейлі өзгерістер мен жаңғырулар жүріп жатыр. Соның нәтижесінде жаңа дүниетаным мен өмірге деген жаңа көзқарастар, ұлттың рухани болмысында өзіндік ерекшеліктері бар өмір ағымынан туын­даған құндылықтар жүйесі қалыптасуда. Осы құндылықтардың түп негізі адамдар санасында ғасырлар бойы қалыптасқан болмыс-бейнесі, образдар мен символдар жүйесі, ұлттық ойлау айшықтары, ха­лық­тың дүниеге шынайы түрдегі көз­қарасы, наным-сенімдері, салт-дәстүрі, әдет-ғұрыптары, аңыз-ертегілері, жыр-дастандары, ойшылдардың шығарма­лары, ұлттық мұралардан бастау алады. Дегенмен мынадай қорытынды жасауға болады: Оқыту барысында адамгершілік-рухани негіздерін қалыптастырудың мәселелік-бағдарлы міндеттерін оқып-үйренуге болады деп ойлаймын.Оқыту мен тәрбиелеу және оқушылардың даму жоспарларын қолдау психопедагогикалық қана емес, адамгершілік-этикалық және рухани-адамгершілік ұстаным болып табылады. Бұл көрсетілген міндеттерді бір мезгілде шешу білім беру мәдениетінің маңызды бір бөлігі ретінде оқушылардың адамгершілік мәдениеті білімінің үйлесімді қалыптасуына, сапалық және сандық өсуіне мүмкіндік береді.

Оқушы мектепке білім алуымен қатар еңбек етуге, қайырымдылыққа, адалдыққа тәрбиеленеді.

Оқушының тұлғалық қасиетін тәрбиелеуде мынадай ерекшеліктерді ескеруіміз керек:

-оқушының ақыл-ой мәдениетін дамыту;

-оқушының адамгершілік-имандылық құндылығын қалыптастыру;

- оқушы мен мұғалімнің қарым-қатынасы арқылы оқушы дүниетанымы қалыптасып, баланың ақыл-парасаты толысып, еңбекке, рухани-адамгершілік деңгейі біртіндеп дамитынын ескеру;

“Әр бала – кере­мет рухани күш иесі. Ол шетсіз шексіз­дікті танып білуге ұмтылады. Мұндай ұмтылыс адам баласының бойында дүниеге келген сәтінде-ақ пайда болады. Сондықтан да кез келген мұғалім әр балаға рухани күш иесі ретінде қарауы керек. Мұғалімнің мұндай көзқарасы баланың белсенділігін арттырады. Білімге деген құштарлығын көбейтеді. Балаға сеніммен қарау баланы тек қуаттандыра түседі”, – деп белгілі педагог Ш.Амонашвили айтқандай, мұғалім баланың жүрегіне жол тауып, олардың көңіліне адамгершілік рухын себе білу шеберлігін қажет етеді. Сонымен қатар, пән мұғалімі оқушы­лармен бірлесе әрекет етуге әрдайым дайын тұратын, сыни ойлау қабілеті оқушыларды қанаттандыратын, оларды өзіндік ізденіс пен шығармашылық әрекетке жұмылдыра алатын адам болуы тиіс. Осындай күрделі де жауапты міндет жүктелген ұстаздар мен баланың ара қатынасында ешқандай кедергі болмауы керек, олардың өзара түсіністігі, сый­ластығы және бір-біріне деген құрметі көздеген мақсатқа жетудің сара жолы болмақ.

   Өскелең ұрпақтың қазіргі қоғам өзгерісін дұрыс қабылдап, жаһандану үрдісінен жеке тұлға ретінде ұлттық болмысын, ділін, дінін, тілін сақтап, өзіне, болашаққа деген нық сенімде болуы үшін мектептегі тәрбие жұмы­сының өзегі де рухани-адамгершілік білім беруге негізделуі тиіс.

 Рухани-адамгершілік білім нәрімен сусындаған әр адам өзін, өзі арқылы өзгені тануда мейірімді, қайырымды, кешірімді, ақыл-ойы толысқан, бойында “ұят”, “ар”, “намыс” секілді қасиетті ұғымдардың қалыптасуымен ізгі қоғам құруға қатыса алады.  Ұлы ойшыл, кемеңгер Әбу-Насыр әл-Фараби “Адамдар бақытты болуы үшін біріне бірі көмектесіп отыру мақсатымен бірлескен қала ізгі қала болады. Халқы бақытқа жету үшін өзара көмектесіп отырған қоғам да ізгі қоғам болады. Қалалардың бәрі бақытқа жету жолында біріне бірі көмектесіп тұратын халық ізгі халық болады. Сол сияқты, халықтардың бәрі бақытқа ұмтылып, біріне бірі көмектесіп отырса, бүкіл жер жүзі ізгі болар еді” дегендей, осы асыл мұра­ларды, жалпыадамзаттық құндылық­тарды ұрпақ бойына дарытып, білім беру ұйымдарынан бастау алған рухани-адамгершілік тәрбиесін қоғамның барлық саласына енгізген сайын егемен еліміздің ертеңі айқын, болашағы жарқын болары сөзсіз

.

Оқушыларды 3 топқа бөлiп сынып сағатының бағытымен таныстырамын.

а) Жәрмеңке өткiзу. Адамгершiлiк тақырыбына байланысты қандай кiтаптар, кiтапшалар кездестiргенiмiз жайлы мәлiмдеу. Ол кiтаптарды кiтап бұрышына қою

ә) Көкпар ойыны. Дорбадан асық алу арқылы әр топ тиiсiнше сұрақтарға жауап бередi. Сұрақтар төмендегiдей.

Сенiң жақын досың туралы айт.

Туған жер табиғаты туралы не бiлесiң?

Өзiңнен кiшкентай балаға қалай көмектесесiң?

Үйде гүл өсiресiң бе? Өсiрсең қалай күтесiң?

Көшеде, автобуста үлкен адамдарға қалай көмектесесiң?

Дос туралы қандай мақал-мәтел бiлесiң?

Тақтаға қазақтың киiз үйiнiң бейнесi салынған плакат iлiнедi. Онда үйдiң маңдайына үзiктiң етегiн жағалай берiлген тор көзге тақырып жазылуы тиiс. Ал тақырып киiз үйдiң iшiнде берiлген ұлттық салт-дәстүр ерекшелiктерiне байланысты суреттер, карточкалардың мазмұнын табу арқылы бас әрiптерiнен құралады.

Ата

Абысын

Гәкку әнi

Ер

Рауғаш

Ішек

Ірiмшiк

Алтыбақан

Тоқым

Аяққап

Ұршық

Алаша

Халықтың жазу-сызуды бiлмеген, ғылым мен мәдениетiнiң баспаға түспеген дәуiрiнiң өзiнде де өсер ұрпақты жан-жақты тәрбиелеу отбасының, бүкiл қоғам мүшелерiнiң бiрлесе атқарған iсi болған. Мiне, осы тәрбие жөнiндегi халықтың ой-тұжырымын, тәжiрибесiнiң жиынтығын халық педагогикасы деймiз.

Халқымыздың атадан балаға қалдырған халықтық педагогикасында ғасырлар бойы жинақталған бай тәжiрибесi, бала, ұрпақ, оқушылар арасындағы тәрбие мақсаттары жатыр.

Мыңжылдық тарихы бар қазақ халқы өз ұрпағын өмiрде, отбасында, тұрмыс, тiршiлiкте батылдық пен батырлыққа, әдiлдiк пен адамдыққа, инабат пен iзгiлiкке, иба мен иманға үздiксiз тәрбиелеп отырған.

Халықтың ұлттық салт-дәстүрлерi қаншама уақыт өтсе де өмiрден өшiрiлмей, керiсiнше, қазiргi уақытта қайта жарқырай түскенін күнделiктi өмiр көрсетiп отыр. Қазақ баласы да қоршаған ортаның iшкi сырларын үлкендерден сұрап, елiктеп, байқап бiлгiсi келген. Адамгершiлiк қасиет, еңбекке, өнерге, тәрбиенiң басқа түрлерiне ойын, той, қонақ, сауық сияқты жерлерде тәрбиелеп, баулып отырған.

Қазақта баланы отбасы ғана емес, бүкiл ауыл болып тәрбиелеген.

“Қызың өссе, қызы жақсымен ауылдас бол,

Ұлың өссе, ұлы жақсымен ауылдас бол” –деп, ұл –қыз тәрбиесiне түгел қатысқан. “Үлкеннiң алдын кесiп өтпе”, “үлкенге сәлемдес”, “аттылының алдын кеспе” деп жолды кеспеуге баулыған. “Ат атандырма”, “сағымды сындырма” “сүйек жасытпа”, “сөз тасыма” деген жүйелi сөз тағы бар.

Интерактивті тақтамен құлын, қозы, ботаның суреттерi көрсетіледі.. Осы арқылы ата-ананың балаға деген мейрiмен, ықыласын түсiндiру, оның қазақтың тұрмыс тiршiлiгiмен астасып жатқандығын айтады. Оқушылар ата-әже, ана мейрiмiн бейнелеп көрсетедi.

Осыншалық мейрiмiн, шуағын төге отырып, қазақ баланы еңбекке үйреткен, төзiмдiлiк, ептiлiк, шеберлiк, шыншылдық, ар, ұят, әдеп, үлкендi сыйлау секiлдi қасиеттердi ұрпақ зердесiне сiңiре бiлген.

Мысалы: “Сiз деген –сыпайылық, бiз деген –көмек”, “Сыйға –сый, сыраға- бал”, “Сөзiң тәттi болса, жұмысың қатты болсын” деген мақал –мәтелдер де сол игiлiктi iстерге бастап отырған. “Жақсы сөз –жарым ырыс” екенiн ұқтырған.

Тақырыбы: Жақсылық жасауға асық !

Мақсаты: 1. Оқушыларды рухани- адамгершілікке, қарапайымдылыққа, кішіпейілділікке,әдептілікке, еңбексүйгіштікке, жаман әдеттерден аулақ болуға тәрбиелеу.

2.Адам бойындағы ұнамды, ұнамсыз қылықтарды ажырата отырып, тіл байлығын,таным белсенділігін арттыру.

3.Әдептілікке,сыпайылыққа тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Нақыл сөздер,интерактивтік тақта,компьютер т.б.
Мұғалім: Бүгінгі тәрбие сағатымызды француз жазушысы Гюгоның мынадай тамаша сөзімен бастасақ деймін.«Адамның ішкі дүниесіндегі мейірімділік – бұл күн көзі».Әрқайсымызда кішкентай күн бар.Ол қоршаған ортаны түрлі түске бояйды.Дүниенің әр түрлі түсі жақсылықтың сиқырлы күшін көруге көмектеседі.

Жақсылық деген не? Қандай адамды мейірімді дейміз?

Бүгінгі әңгімеміз де осы жайында.

Абайдың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңі мәнерлеп оқылады.

Ертегі(музыка дыбысы)

Ерте заманда бір елде өте мейірімді адамдар өмір сүріпті.Олар адамға қуаныш әкелген,бақыт сыйлаған. Қиын-қыстау кездерде әрқашан көмек көрсетуге даяр болған. Елінің бақытты екенін түсінген олар жұртын тастап,басқа елдерге,басқа адамдарға көмек беруге кетеді.Жақын маңда жартас астында жалмауыз кемпір өмір сүріпті. Ол адамдардың күлкісін,еңбексүйгіштігін, ақкөңілділігін жек көретін.Ол бақытты өмір сүріп жатқан адамдарға кесел келтіруге көп ойланады.Керуен көзден таса болысымен, тұрғындарға қайғы, сатқындық,зұлымдық жібереді. Адамдардың жүрегінде қатігездік, мұң, жауыздық ұялайды. Кәріні де,баланы да аямады. Ол тек қана кішкентай қарлығаш құсқа көңіл бөлмеді.Қарлығаш құсты зұлымдығына кедергі бола алмайды деп түсінді. Қарлығаш құс жан ұшырып ,керуенге келеді.Оларға елінде болып жатқан зұлымдықтан хабар береді.Керуен еліне көмекке келіп ,жамандықтан қорғап , жалмауыз кемпірді қуып шығыпты. Содан бері халқымызда қарлығаш құс адамзаттың досы, қайырымдылықтың, жақсылықтың белгісі болып табылыпты.(слайд)

Ертегі сендерге ұнады ма?

Ол не туралы?

Неге жалмауыз кемпір адамдардың жүрегіне қаталдық пен жеккөрінішті орнатты?

Айналаға қарасақ, қорғауды қажет ететін адамдар бар.Олай болса балалар, жақсы сөздерімізбен, істерімізбен жалғыздықты білдірмей көмектесуімізге болады.

Жалмауыз кемпір:

-Жоқ мен сенбеймін . Мейірімділік зұлымдықты жеңуі мүмкін емес.

Мұғалім:

- Жалмауыз кемпір қояр емес, балалар, бәріміз бірігіп, жалмауыз кемпірді мейірімділік адамдарға бақыт сыйлайтынына көзін жеткізейік.

Жалмауыз кемпір:

-Несіне дауласамыз.Адамдарда қаншама зұлымдық ,қатігездік бар? Жағымсыз жақтары көп. Көреміз бе? Мен жағымсыз жақтарын, ал сендер жағымды жақтарын айтыңдар.Менің ұтатыныма еш күмән жоқ.

Мұғалім:

-Егер жалмауыз кемпір ойынды жақсы көрсе, әлі мүмкіндік бар. Балалар адамдардың жақсы қасиеттерін айтуға тырысайық.(слайд)

(өзінің кітабынан мейірімділік,қайырымдылық.....деп іздей бастайды.)

Жалмауыз кемпір:

-Менің кітабымда мұндай сөздер жоқ. Маған мағынасын түсіндіріңдерші?

- Балалар , жалмауыз кемпірге мейірімділік деген сөзді түсіндіріп көрелік.(слайд)

- Халқымызда ертеден-ақ адамгершілікті, жақсылықты жоғары бағалай білген.

Міне,осы жақсы қасиеттерге баулу үшін мақал-мәтелдер арнаған.

- Тақтаға көңіл аударайық, жалмауыз кемпір мақал-мәтелдердің сөздерінің орнын ауыстырып қойыпты.Оларды орнына қойып, дұрыс құрастырайық.(слайд)

Балалар , мейірімділік пен зұлымдық қатар жүреді.Жақсылық қашанда зұлымдыққа қарсы тұрып, күреседі.

Енді мына жалғыз мұңды ағашқа қараңдаршы.Жайқалып тұруына көмектесейік. Оны не тірілтеді? Әрине, сендердің мейірімділіктерің.

Мына жапырақ қағазға адам бойында болатын жақсы қасиеттерді жазып ,ағашқа жапсырайық.

Бізде қандай әдемі, көрікті ағаш пайда болды!

Мейірімді жақсы болу үшін қандай болу керек?

Олай болса, жақсылық, мейірімділік ережесін қабылдайық.(слайд)

Осы ережені әрдайым естен шығармау керек .Қайырымды, мейірімді болу қиын ба, әлде оңай ма?

Қалай, жалмауыз кемпір енді балалар сені көндірді ме?

Адамға жақсылық бақыт сыйлайтынына көзің жетті ме?

Жалмауыз кемпір:

- Айнала қандай жарық, көңілді болды. Мен жалмауыз кемпір болғанда айнала сұп-сұр, мұңды болып еді. Рахмет балалар!

Мұғалім:Кішкентай мейірімділік үлкен зұлымдықтан артық екенін ұмытпаңдар!.

Бүгінгі тәрбие сағатымызды: Ата-ананың тілегі,

Адам болып өскенің.

Адамдықтың тірегі,

Адал болып өскенің ,- деп аяқтағым келеді
“Адам туа бiлмейдi, жүре бiледi” Олай болса өмiрге келген әрбiр баланың болашағын алғашқы күн, айларынан бастап қалыптастырған.

Атамыз қазақ iлiм-бiлiмдi үйрете отырып “бiлiм ауысады, ырыс жұғысады” деп, татулыққа, достыққа бiлiмдiлiкке, өнерпаздыққа баули отырып, барлық тағлымды өз отбасынан бастап, мектепке жалғастырған.

Пайдаланылған әдебиеттер

1.Мамырханова Л.Н Оқушылардың пәнге қызығушыларын арттырудағы халықтық педагогиканың ролi 2003, -№2 – 29

2. Бастауыш мектеп, 1997, -№4

3.Ата өнерi – балаға мұра А. Қайболдина Бастауыш мектеп,- 2003, -№3

4.Халық – қапысыз педагог Бастауыш мектеп, 2007, №3-20

5.Дүйсенова Ә. Бала мiнезiн тәрбиелеу Бастауыш мектеп, 2006, -№2 -46

7.Айтмамбетова Б. “Педагогика тағылымдары” А.: Рауан, 1993

9.Тұрманжанов Ө. Қазақтың мақал-мәтелдері Мектеп, 1999