Абай, көп реттерде дүниені құдайдан

жүктеу 7,03 Kb.

Дата	09.01.2022
өлшемі	7,03 Kb.
	#31900

2 5298603962260260617

Ақты қарадан ант етуші дін иелері туралы Абай он үшінші қара сөзінде: " Иманы бар деуге ғылымы жоқ, тақлиди иманы бар деуге беріктігі жоқ, я алдағанға, я азғырғанға, я бір пайдаланғанға қарап, ақты қара деп, я қараны ақ деп, я өтірікті шын деп ант ететұғын кісіні не дейміз?" дейді.

Абайша "иман" деген "ұят" деген сөз. Өзінен үлкен кісіге ұятты сөздер айтқанның иманы қайда?! Құдайдың атын атап тұрып, ұятты сөзбен үлкен кісіге сөйлегені ше?!

Абай, көп реттерде дүниені құдайдан

бұйрықсыз тануға болмайды; оны бір құдайдың өзі ғана біледі; құдайдан бұйрықсыз адамның ешнәрсені білуі мүмкін емес, - деген діни түсініктерге қарсы шығады. Халықты білімге талаптандыруды мақсат етті. Сондықтан ол : "Құдай тағала өзі ақыл бермеген соң қайтейік демек, құдай тағала сені менен мені бірдей жаратып па" демек - құдай тағалаға жала жауып өзін құтқармақ болғандық. Бұл ойсыз, өнерсіз надан адамның ісі..." деп қатты сынға алады.

Осындай мақсат көздеген Абай бір топ қарасөздерінде өзінің дүниеге, дінге көзқарасын баяндап отырды. Бұл сөздерінде ол озат идеяның өкілі, бұқарашыл жазушы екенін көрсетеді.

Бұл - Абайдың күмәндік білдіріп, дін туралы түсінігінің мүлде өзгере бастағанын көрсететін сөз. Сонымен бірге тағдырға бас иіп, " бәрі құдайдан" деп талапсыздыққа салынушылыққа қарсы айтылған, өз кезі үшін мәні зор жаңа ұғым, ФАНАТИЗМГЕ қарсы озық пікір.

жүктеу 7,03 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: