Дөңгелектік процесс. Жылу машиналары

Ұлғаю кезіндегі жұмыс C₁C’C₂B₂B₁ фигурасының ауданы арқылы анықталады, бұл жұмыс А₁>0 болады.

2.11.1- сурет

Сығылу кезіндегі жұмыс C₁C’’C₂B₂B₁ фигурасының ауданы арқылы анықталады, бұл жұмыс А₁<0 болады. Газдың толық жұмысы А=A₁+A₂ арқылы анықталады. Бұл суреттегі C₁C’C₂B₂B₁ мен C₁C’’C₂B₂B₁ фигураларының айырмасы арқылы анықталады, бұл аудан C₁C’C₂C’’C₁ фигурасының ауданына тең болады. Бұл кезде А>0 болады.

С₁ күйдегі заттың ішкі энергиясын U₁, ал C₂ күйдегі ішкі энергиясын U₂ дейік. C₁C’C₂ қисығы бойынша ұлғаю кезіндегі жұмыстық дененің алған жылуын Q₁, ал C₂C’’C₁ қисығы бойынша сығылу кезінде берген жылуын Q₂ дейік. Сонда термодинамиканың 1-ші заңын мынадай болады:

(2.11.1) және (2.11.2) формулаларды бір-біріне қосқанда

жүйе жұмысы жылулар айырмасының нәтижесінде істеледі. Сол кездегі пайдалы әсер коэффициенті (п.ә.к):

Жылу машинасының жұмыс істеу принципі 2.11.2-суретте көрсетілген. Мұндағы Q₁ – жұмыстық дененің қыздырғыштан алған жылуы, Q₂ – жұмыстық дененің суытқышқа берген жылуы. Жұмыстық дененің істеген жұмысы

Ұлғаю C₁C’’C₂ қисығымен орындалса, істелген жұмыс A₁>0, ал сығылу C₂C’C₁ қисығымен орындалса, істелген жұмыс A₂<0.

2,11,12- сурет

2.11.13-сурет

мұндағы о – суытқыш коэффициенті.