Органическая химия

Алкендер немесе олефиндер

жүктеу 0,79 Mb.

бет	5/33
Дата	31.10.2022
өлшемі	0,79 Mb.
	#39920
түрі	Методические указания

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 33

СРСП новый

2.1.2 Номенклатурасы және изомериясы Номенклатура.

2.1 Алкендер немесе олефиндер

2.1.1 Алкендердің құрылысы. Гомологтық қатары
Алкендар немесе олефиндер деп молекуласында көміртек атомдары арасында бір қос байланысы бар көмірсутектерді айтады.
Алкендердің, қаныққан көмірсутектер тәрізді жалпы формуласы С_nH_2n болатын гомологтық қатары бар. Бұл қатардың қарапайым өкілі, ең алғашқы туындысы этилен С₂Н₄. Сондықтан осы қатардың көмірсутектерің этиленді көмірсутектер деп те атайды.
Этилен молекуласындағы атомдар ядроларының ара қашықтығы 0,134 нм, түзілу энергиясы 612,4 кДж/моль.

2.1.2 Номенклатурасы және изомериясы
Номенклатура. Этилен қатарындағы көмірсутектердің жүйелік атауы өзіне сәйкес қаныққан көмірсутек атауындағы – ан жұрнағын – ен (немесе кейде – илен) жұрнағына алмастыру арқылы жасалады. Мысалы: этан – этен, пропан – пропен, бутан – бутен және т.б.
Рациональды атау бойынша этилен көмірсутектерің этилен туындысы ретінде қарастырады. Онда жоғарыдағы қосылыс : триметилэтилпропилэтилен деп аталады.
Қанықпаған көмірсутектер радикалдарын жүйелік атау бойынша түбірге – енил жұрнағы жалғанады: этенил СН₂ = СН - , пропенил СН₂ = СН – СН₂ - . Бірақ бұл радикалдар үшін көбіне эмперикал атау қолданылады: винил және аллил.
Изомерия. Алендерге екі түрлі құрылымдық изомерия тән: а) қаныққан көмірсутектер тәрізді көміртегі қанқасының изомериясы б) көміртегі тізбегіндегі қос байланыстың орнына байланысты изомерия. Мысалы, бутиленнің С₄Н₈ үш изомері бар:

СН₂ = СН – СН₂– СН₃ СН₃ – СН = СН– СН₃ СН₂ = С – СН₃

׀
СН₃
^{бутен – 1 бутен-2 2-метилпропен-1}
Бутен-2 молекуласындағы қос байланыспен жалғасқан көміртегі атомдары еркін айнала алмайды. Сондықтан бір конфигурациядағы молекула екінші конфигурациялы молекулаға энергия жұмсамай айнала алмайды. Бұл – кеңістіктік изомерияның бір түрі – геометриляық изомерия. Егер изомердегі орынбасушы топтар (СН₃) қос байланыстың бір жағында орналасса, онда ол цис- изомер болады, ал әр түрлі жағында орналасса, онда транс-изомер болады:

^{цис-изомер (балқу темп. -138,90С транс-изомер (балқу темп. -138,90С}
^{қайнау темп. – 3,70С) қайнау темп.–0,90С)}

жүктеу 0,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 33