Органическая химия

Құрылысы. Номенклатурасы және изомериясы

жүктеу 0,79 Mb.

бет	9/33
Дата	31.10.2022
өлшемі	0,79 Mb.
	#39920
түрі	Методические указания

1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 ... 33

СРСП новый

3.2 Алу жолдары

3.1 Құрылысы. Номенклатурасы және изомериясы

Ацетилен қатарындағы көмірсутектердің бірінші өкілі – ацетилен С₂Н₂.

Ацетилен молекуласында, этилен молекуласына қарағанда сутегінің екі атомы кем, сондықтан көміртегі атомдарының арасында үшінші байланыс пайда болады. Ацетиленнің құрылымдық формуласы:
Н – С ≡ С – Н Н : С ::: С : Н
^{құрылымдық электрондық}
^{формула формула}
Жүйелік номенклатура бойынша ацетиленді көмірсутектерді алкандардағы – ан жұрнағын – ин-ға ауыстыру арқылы алады. Негізгі тізбекте міндетті түрде үш байланыс болу қажет және нөмірлеуді үш байланыс қай жақ шетке орналасса, сол жақтан бастап нөмірлейді:
СН ≡С – СН₂ – СН₃ СН₃ – С ≡ С – СН₃ СН ≡ С – СН – СН₃ СН₃ – С ≡С – СН – СН₃
‌‌| |
СН₃СН₃
^{бутин-1 бутин -2 3-метилбутин-1 4-метилбутин-2}

Рациональды номенклатура бойынша бұл қосылыстарды ацетилен туындысы ретінде қарастырады: этилацетилен, диметилацетилен, изопропилацетилен, метилизопропилацетилен.
Ацетилен көмірсутектеріне екі түрлі изомерия тән: негізгі көміртегі тізбегі құрылысына байланысты және қос байланыстың орналасуына байланысты. Ацетилен қатарындағы изомерия С₄Н₆ көмірсутегінен басталады:

СН₃ – С ≡ С – СН₃ СН ≡ С – СН₂ – СН₃

^{бутин-2 бутин -1}

3.2 Алу жолдары

Кальций карбидін сумен ыдырату арқылы ацетилен алады. Ал кальций карбидінің өзін көмір мен сөндірілмеген ізбестің қоспасын электр пешінде қыздыру арқылы алады:

2. Бір көміртегінде екі немесе екі көрші көміртегі атомында галоген атомдары бар дигалогентуындыларына сілтінің спиртік ерітіндісімен әсер ету арқылы алады:
3. Мұнай көмірсутектерін термиялық немесе электрокрекинглеу арқылы:
_1500°С
2СН₄—→ С₂Н₂ + 3Н₂
немесе алкандарды пиролиздеу арқылы алады:
_1200°С
С₂Н₆ —→ С₂Н₂ + 2Н₂

Ацетиленидтерді алкилдеу арқылы:

СН ≡ С – Na + CH₃ – I → СН ≡ С –CH₃ + NaI
^{натрий ацетилениді пропин -1}

жүктеу 0,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 ... 33