Мысал: t0=15ºC-да ауаның көлемі V0=300 м3. t1=40 0C-дағы V1 көлемін анықтау.
Шығару жолы. Гей-Люсакк заңы бойынша
,
|
(2)
|
мұндағы Т0=273+15=288ºС;
Т1=273+40=313ºС.
Есептелген өлшемдерді формулаға қойып, аламыз, сонда м3.
Тапсырма. t1=20ºC-да ауаның көлемі V1=100 м3. t2=5ºC және t2=40ºC-дағы V2 көлемі анықтау.
Бақылау сұрақтары:
Ауа қандай шамалармен сипатталады?
Температура 1C жоғарласа, газдың көлемі қаншаға өседі?
Ауаның құрамы?
Гей-Люсакк теңдеуі неге тең?
2- тақырып Желдетпелік айырбастауды анықтау.
Жұмыстың мақсаты: бөлмедегі ауа алмасуды анықтау.
Сабақты өткізудің мазмұны мен әдістемесі: Ауа алмасу дегеніміз-өндірістік бөлмелердің аусының технологиялық талаптарын қанағатандыратын және бөлме ауасының санитарлық-гигиеналық дәрежесін қамтамассыздандыратын желднтпеік ауаның мөлшері.
Бөлмелердің үлкен көлемінде V желдетуді бірден бастауға болады, улы заттардың концентрациясы zτ мөлшерлі шегіне жеткеннен кейін, яғни белгіліі уақыт аралығында τn (сағ.) бастайды. Уақыт аралығы τn мына формуламен анықталады
,
|
(3)
|
Мұндағы, z0 –1 м3 ауаға қатысты бөлмедегі улы заттардың бастапқы концентрациясы;
Z – шығарылған улы заттардың мөлшері.
Ауа алмасудың қысқалығы К дегеніміз- бөлмелерде қалыптасқан ауа алмасудың бөлменің ішкі көлеміне қатынасы, яғни
.
|
(4)
|
Осы шама 1 сағат ішінде бөлменің көлемі бөлмеге енгізілген кіретін ауамен толтырылатынын көрсетеді.
Бөлмедегі негізгі улы заттар көп мөлшерлі жылу, көп мөлшерлі ылғалдылық немесе бір мезгілде көп мөлшерлі жылу және көп мөлшерлі ылғалдылық, газдар, шаңдар болып табылады. Бөлмеде бір уақытта әр түрлі улы заттар кездескенде ауа алмасуды әр улы заттың ассимиляция жағдайымен анықталады. Есептелетін улы зат болыт есептеу кезінде ауа алмасудың үлкен мөлшері шыққанда байқалады.
Бөлмеден көмірқышқыл газын СО2 шығару кезінде ауа алмасу мынадай формуламен анықталады
,
|
(5)
|
Мұнда G –бөлмеде бөлінетін көмірқышқылының мөлшері, г/ч немесе л/ч;
x1 –сырттан кіретін СО2 концентрациясы;
x2 – бөлменің аусындағы СО2 мөлшерлі концентрациясы.
СО2 – тұрғын үйлерде, адамдар көп жиналатын орындарда шығарылатын улы заттардың негізгі түрі. Адам шығаратын көмірқышқылының мөшері бірнеше факторларға байланысты.
1 кесте-Адам шығаратын СО2 мөлшері
Адам шығаратын СО2 мөлшері
|
СО2, г/ч
|
СО2, л/ч
|
Үлкен адамдар жұмыс істегенде
|
Ауыр жұмыста
|
68
|
45
|
Жеңіл жұмыста
|
45
|
30
|
Тыныштық жағдайында
|
12 жасқа дейінгі балалар
|
18
|
12
|
2 кесте- Бөлмедегі СО2 мөлшерлі концентрациясы
Бөлмедегі СО2 мөлшерлі концентрациясы
|
СО2, г/кг
|
СО2, л/м3
|
Адамның тұрақты қоныстануы (тұрғын үйлер)
|
1,5
|
1
|
Ауруханалар
|
1
|
0,7
|
Адамдардың периодты түрде қоныстануы (мекемелер)
|
1,75
|
1,25
|
Адамдардың қысқа уақытта қоныстануы
|
3
|
2
|
Бөлмеден газдарды (м3/ч) шығару кезінде ауа алмасу мыа формуламен анықталады
,
|
(6)
|
мұнда G –бөлмеде бөлінетін газдың мөлшері, г/сағ;
z1 –сыртқы ауаның концентрациясы, мг/м3;
z2 – мөлшері бойынша газдың концентрациясы, мг/м3.
Шаңды (м3/ч) шығару кезінде ауа алмасу келесі формуламен анықталады
,
|
(7)
|
Мұнда GП –бөлмеге түсетін шаңның массасы, мг/сағ;
s2 –шаңның мөлшерлі концентрациясы, мг/м3;
s1 – сыртқы ауадағы шаңның концентрациясы, мг/м3.
Сыртқы ауанын газ және шаң жоқ кезінде келесідей шығарады.
; .
|
(8)
|
Бөлменің, әсіресе жұмыс орынның ауасында кездесетің шанның шектікмөлшер конццентрация 2-10 мг/м3 аспау керек.
Желдетпелік жабдықтарт көпылғалдылықты шығарған кездегі ауа алмасу (кг/ч).
,
|
(9)
|
Мұнда, n – жұмыс ойынша түсетін ылғалды қарастыратың коэффициент(зерттеулер жүргізілген кезде n=1 дейін қабылдайды);
GВ.П – бөлмеде буланатын, шығуға жататын ылғал мөлшері, г/ч;
d1 –кіретін ауаның ылғал сақтауы, қүрғақ ауа, г/кг сух.возд;
d2 – бөлмеде шығаратын ауанын ылғал сақтауы, г/кг
бөлмеден көп мөлшерлі жылуды шығару кезінде ынталапшы ауа алмасудың формуласы (кг/ч)
,
|
(10)
|
Мұнда m – жұмыс ортасына түсетін жылудың мөлшерін есептеитін коэффициент(зерттеулер жұргізілген кезде m=1 деп қабылдайды);
Qизб – бөлмеден желдетпе арқылы шығаоратын көп мөлшердегі ашық жылу;
c – 1,005 кДж/(кг·К) тең ауаның удельная массалық жылу сыйымдылық;
tух – желдетпенін қабылдаушы тетіктен шығатын ауалық температура;
tпр – бөлмеге түсетін приточного ауаның темпратурасы
,
|
(11)
|
мұнда Qвыд – ыстық үстінгі шатырдан, өндірістік пештерден, электрқозғағыштар ме құрал- жабдықтардан, адамнан шығытын жылу мөлшері, Вт;
Qтепл.пот – бөлмеде суық материалдан жылытуға жіберілген жылу жоғалту, сыртқы қоршацлар жоғалтатың (суық мезгілде ) жылу мөлшері
Бөлмеден шығатын ауа температурасы (ºС) келесі формуламен анықтайды
,
|
(12)
|
мұнда tр.з – жұмыс ортаындағы ауаның температурасы (еденнен 2м биіктікте);
ψ – зерттеулер жұргізілгеннен кейін (өндірістік цехтер үшін ψ = 0,5-1,5;биіктікті бөлмелер үшін температураның өсуінің ескертуге болады) бөлменің биіктіг бөлмелер шін (1м биіктіктегі градуспен анықталатың температуралық градиуст.) температуранын өзгеруі ;
Н – еденнен шығарылатын тетіктің ортасына дейінгі тік қашықтық, м;
2 – жұмыс орталары, м.
m коэфиценті мына формуламен анықталады
,
|
(13)
|
Шығармалы тетікті жұмыс ортасына орналастырғанда, көп мөлшерлі жылу кездескенде ауа алмасу анықталады (кг/ч)
,
|
(14)
|
Мұнда Qизб.р.з – жұмыс ортасындағы көп мөлшерлі жылу;
tр.з – жұмыс ортасындағы температура;
tпр – түсетін ауанын температурасы.
Бір уақытта көп мөлшерлі жылу мн ылғалды шығарғанда есептелетін формула (кг/ч)
,
|
(15)
|
Мында Q – бөлмеде кездесетін сулы булар құрайтын жасырын жылудын мөлшері,Вт;
I2, I1 – бөлмеге түсетін және шығарылатың ауанын толық жылу сақталуы, г/кг құрғақ ауа.
Достарыңызбен бөлісу: |