Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

050731«Өмір тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» мамандығының студенттеріне арналған

Зерттеу жұмыстың
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

Павлодар

Әдістемелік нұсқауларды бекіту парағы			Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/41
		БЕКІТЕМІН ОІ жөніндегі проректор ___________ Пфейфер Н.Э. 20__ж. «___»____________

Қ ұрастырушы: аға оқытушы _______________ Омарова Б.З.

050731«Өмір тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» мамандығының студенттеріне арналған

Зерттеу жұмыстың
Әдістемелік нұсқаулар

Кафедраның отырысында ұсынылды

20__ж. «___»______________, №__ Хаттама
Кафедра меңгерушісі _____________ Арынғазин Қ.Ш 20__ж. «___» ________
СҚ факультетінің ОӘК мақұлданды

20__ж. «___»______________, №____ Хаттама

20__ж. «___»______________ №____ Хаттама

Оқытылатын пәннің міндеті: студенттерге өндірістік желдетпенің негізгі бағытын дайындауды үйрету; есеп шығаруды үйрету; өндірістік желдетпе жүйесін жобалауды үйрету.

Осы пәнді оқығаннан кейін студенттердің алатын білімі: өндірістік желдетпеде есептерді шығару әдістері; желдетпелік ағындардың қазіргі аэромеханикалық жағдайы; желдетпе жабдықтарымен жұмыс орнында атмосфералық жағдайды жасау тәсілдері мен құрал-жабдықтары.

Студенттер пәнді оқу кезінде мыналарды білу керек: өндірістік нысандардың желдетпесін басқару және жобалаудың есептерін шығара білу; желдетпенің практикалық сұрақтарын есептеу кезіндегі ғылыми зерттеулерді жүргізу әдістерін білу; бөлмені желдетудің есептеу схемалары мен әдістерін құру; ауа өткізгіштердің аэродинамикалық параметрлерін есептеу; ауаны тұтыну мөлшері анықтау.

«Өндірістік желдетпе» пәнінің әдістемесі «Өндірістік экология», «Қоршаған ортаны қорғаудың теориялық негіздері», «Экология» пәндеріне негізделеді.

1-тақырып. Ауаның қасиеті және жағдайының өзгеру процестері.

Сабақтың мақсаты: Ауаның физикалық қасиетін анықтау.

Сабақты өткізудің мазмұны және әдістемесі: Ауа әр түрлі газ тәрізді заттардың қосындысы. Олар: азот, оттегі, аргон, көмірқышқыл газы, су булары, гелий, неон, криптон, ксенон, озон, радон. Ауа тығыздықпен, температурамен, жылу сыйымдылықпен, ылғалдылықпен сипатталады.

Бойль-Мариотт заңы бойынша тұрақты температурада ауаның көлемі оған түскен қысымға кері пропорционалды. Егер р₁ қысымда 1 кг ауаның көлемі V₁, онда р₂ қысымда сондай 1 кг ауаның көлемі V₂ болады.

, немесе .

(1)

Тұрақты температурада белгілі көлемдегі ауаның (газдың) қысымы тұрақты шама екені тәжірибе жүзінде дәлелденген. Гей-Люсакк теңдеуі бойынша ауаның тығыздығы абсолютті температурада кері прпорционал. Тұрақты қысымда ауаның көлемдері (V₀, V₁) абсолютты температураларға (Т₀, Т₁) тура және тығыздықтарға (Q₀, Q₁) кері пропорционал. Тұрақты қысымда температураның өзгеруімен газдың (ауаның) көлемі де тура пропорционалды өзгереді, яғни температураны 0^ºС-ден 1^ºС-ге дейін жоғарлатса, газдың көлемі 1/273 (0,003665) дейін өседі.