2-кесте. Географиялық экспорт құрылымы 2005-2008 ж (мың.т).
Аймақ
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
2008/2005 в %
|
ТМД
|
445,12
|
754,66
|
658,76
|
779,33
|
175,1%
|
Қытай
|
1359,45
|
13779,68
|
1652,48
|
1546,88
|
113,8%
|
Иран
|
788,21
|
922,93
|
728,27
|
851,21
|
108,0%
|
Орта Азия
|
71,28
|
87,83
|
821,35
|
104,2
|
146,2%
|
Туркия
|
162,34
|
45,28
|
36,05
|
21,31
|
13,1%
|
Оңт.Шығыс Азия
|
349,42
|
202,51
|
194,61
|
401,45
|
114,9%
|
Еуропа
|
52,25
|
43,54
|
99,369
|
78,12
|
149,5%
|
Басқа аймақтар
|
353,26
|
153,07
|
128,9
|
73,18
|
207,2%
|
Барлығы
|
3581,33
|
3589,5
|
3580,789
|
3837,71
|
107,2%
|
Ескерту – «Арселор Миттал Темиртау»АО мәліметтері
|
2 –сурет. Қара металлургияның Қазақстан бойынша өндіру динамикасы (2005-2009 ж).
3-кесте. Экспорт көлемі АО «Арселор Миттал Темиртау» 2006-2008 жылдары (мың.т)
Өнім
|
2006 ж.
|
2007 ж.
|
2008 ж.
|
2008/2006
ж %
|
Ыстық домалақ прокат
|
187,1
|
1350,7
|
1639,9
|
876,5%
|
Суық домалақ прокат
|
103,3
|
557,1
|
674,6
|
653,0%
|
Ақ қаңылтыр
|
11,1
|
83,3
|
212,6
|
191,5%
|
Мырышты прокат
|
112,5
|
612,9
|
592,9
|
527,0%
|
Полимерлі жабындымен
|
-
|
31,3
|
67,1
|
-
|
Барлығы
|
414,0
|
2635,3
|
3187,1
|
769,8%
|
Ескерту – «Арселор Миттал Темиртау» АО мәліметтері
|
Ірі болатты балқыту зауыттары біртұтас өңірлердің экономикалық әл-ауқатын анықтайтын кәсіпорындар болып табылады. Яғни, бар жоғы үш конверторлық болатты балқыту пешінде жылына 5 млн.т жуық болатты балқытатын «Миттал Стил Теміртау» АҚ (бұрынғы Қарағанды металлургиялық комбинаты) тұрақты жұмысы жоғары білікті он мың мамандарға қызмет көрсететін бірқатар ірі кәсіпорындардың қауыртты және келісілген жұмыстарын талап етеді. Электрлік энергиялық өндірушілері мен жеткізушілерді, сондай-ақ теміржол және автокөлік жолдарының жүктемесін есепке ала отырып, Қарағанды көмір шахтасының руда кенін және Қостанай, Қарағанды, Ақмола және Қазақстанның басқа облыстарының флюстық қосындыларының қызметін үйлестіруді талап етеді.
3-сурет. Көмектің көлемі «Арселор Миттал Темиртау» АО (мың. долл)
Бірақ, «Миттал Стил Теміртау» АҚ-ның барлық өнімдері түржиыны бойынша бір типті - табақты болып табылады. Еліміздің тұрақты экономикалық дамуын қамтамасыз ету және саланың аз тәуелсіздігімен сұраным конъюнктурасынан осы өнімнің түріне Қазақстанда және болат өнімдерінің сұрыптамасы бойынша аса икемді басқа өндірістерді құру қажет.
4-кесте. Қара металлургия өнеркәсібінің негізгі түрлері 2004-2009 ж. (мың.тонн)
|
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
2009
|
2009/2004 ж.%
|
Темір кені
|
20303
|
19471
|
22263
|
23834
|
21486
|
22290
|
109,7%
|
Шикі болат
|
5372
|
4477
|
4245
|
4784
|
4243
|
4147
|
77,2%
|
Шойын
|
4283
|
3582
|
3369
|
3795
|
3105
|
1015
|
23,7%
|
Ферроқорытпа
|
1447
|
1530
|
1614
|
1703
|
1590
|
1469
|
101,5%
|
Тегіс прокат
|
4040
|
3105
|
3000
|
34441
|
2826
|
2980
|
73,8%
|
Жұқа ақ тегіс прокат (қаңылтыр)
|
2923
|
2227
|
1696
|
2097
|
1741
|
2012
|
68,8%
|
Біршама көлемде және шектелген түржиынында сұрыптап прокаттауды Павлодар трактор зауытының базасында құрылған «Кастинг» фирмасы жүргізеді. Кәсіпорында өнімнің: 125х125 және 150х150, ұзындығы 11,7 м болаттан құйылған қима дайындау; диаметрі 40,60 және 11 мм ұсақтайтын шар; диаметрі 100 мм, ұзындығы 4200,5300 м ұсақтайтын стержендер; А-3 класындағы, диаметрі 12,16 және 20 мм арматуралық болат өндіру меңгерілген.
Қазіргі кездегі жағдай. Ішкі нарықтағы тапшылыққа байланысты, Қазақстанда сұрыптап прокаттау импортының жалпы көлемі соңғы бес жыл ішінде 7-ден аса өсті және 2004 жылы кедендік статистика бойынша 766 мың т. жетті.
Болат құбырларын өндіру көлемі республикада онша айырықша емес. 1988 жылы Теміртау қ. «Кармет» АҚ-мен РД 20-86 электро балқыту қондырғысының жұмысы іске қосылған болатын, мұнда сумен қамтамасыз ету жүйесі үшін 15-86 мм диаметріндегі құбырлар дайындалады және желінің өнімділігі жылына 20 мың тоннаға дейін. 1991 жылы РГТО заутында («Қарағандыкөмір» АҚ) өнімділігі жылына 15 мың тоннаға дейінгі құбырлық балқыту қондырғысы дайындалған, шығарылған құбырлардың диаметрі – 114, 127, 159 мм. 1999 жылы Алматы қаласындағы «Меридиан» фирмасында өнімділігі жылына 5 мың тоннаға дейінгі құбырлық балқыту қондырғысы шығарылды, оның диаметрі 114 мм. Осы өндірістің қуаттылығы құбырларды шетелге экспорттау туралы айтпағанда, Қазақстанның ішкі нарығының қажеттілігін қамтамасыз етуге жағдайы жоқ.
Қазақстанда болат құбырларын импорттау көлемі соңғы 4 жылда 200 мың т. көтерілді және 459 мың т-ға жетті, сонымен бірге 2002-2004 жылы мұнай газ түржиыны құбырларын импорттау 260 мы т. деңгейіне тұрақтанды. Осылай көмірсутекті жеткізуге қатыссыз салаларда болат құбырларына сұранымының өсуін құрастыру айқын көрінеді.
Қара металлургияда қазіргі кездегі материалдарды алудың жаңа технологиясын құру көмірсутекті төмен легірленген, таттанбайтын және болаттың басқа маркаларынан жоғары төзімді және икемді сұрыптап қақтауды алудың технологиясын әзірлеуге жағдай жасайды. Мұндай өнімдерді шығару сұрыптап қақтау импортының көлемін қысқартуға жағдай жасайды және болашақта оны экспорттау, инновациялық дамуды қамтамасыз ету үшін негіз болуы мүмкін. «Қазақстанның Инвестициялық қоры» АҚ болатты қақтауды – тік жікті құбырларды, орта сортты қақтау, металды конструкциялау, метиздер, жабынды бұйымдар, машина жасау мен құрылыс үшін жартылай өнімдер, сондай-ақ жоғары деңгей дайындығындағы өнімнің басқа түрлерін шығару және қайта өндіру кластерлерін дамыту бойынша жобаларды қолдайды.
Бүгiнгi таңда елiмiздегi металлургиялық өнiмдерге деген сұраныс көлемi азайған. Сарапшылар қауымы "бәрiне кiнәлi — қаржылық дағдарыс" дейдi. Қаржы тапшылығының кесiрiнен тұралап қалған құрылыс саласы — металлургияның негiзгi тұтынушысы. Құрылыс компаниялары несие беретiн банктерге тәуелдi. Ал үздiксiз дамып келе жатқан отандық металлургия саласы қосымша қаржы көздерiн табуды талап етедi. Оның үстiне, өнiмдердi тасымалдайтын жолдардың жүйелi түрде iске қосылмауы металлургия нарығындағы кедергiлер мен қиындықтардың ушыға түсуiне әкеп соқты.
Достарыңызбен бөлісу: |
