Өндірістегі мұнай, газ, суды дайындау және тасымалдау
93
жалғаса береді. Сепаратор кірісінде ұңғыма өнімі әрқашан екі
фазадан – сұйық және газдан тұрады. Фаза көлемдері
арасындағы қатынас қабат жағдайындағы, қанығу қысымы және
сепаратордағы қысым, мұнайдың құрамына байланысты.
Барлық сепаратор түрлері: гравитациялық, инерциялық,
ортадан тепкіш, ультрадыбысты, ішінде салыстырмалы түрде
жеңіл есептелетіндері тек гравитациялық, жалюзді және
гидроциклонды.
Сепаратордың тиімді жұмысы барлық газ жинау жүйесінің
тұрақты жұмыс режиміне әсер етеді: сепаратордан газбен кеткен
мұнай және су тамшылары газ құбырда тұнып сұйық тығын
жасау мүмкін, бұл гидрат түзілуіне апарып газ құбырдың
өткізгіштік қабілетін төмендетіп, қимасын кішірейтуі мүмкін.
Сепаратордың
тиімді
жұмысы
екі
көрсеткішпен
бағаланады:
Тамшы ұстағыш секциядан газ ағынымен кететін,
тамшылы сұйық саны;
Мұнайды жинау секциясынан мұнай (сұйық) ағынымен
кететін газ саны.
Алып
кету
коэффициенті
мына
формулалармен
анықталады:
K
с
=q
с
/Q
г
(3.1)
K
г
=q
г
/Q
с
(3.2)
мұндағы q
с
– газ ағынымен кететін, тамшылы сұйықтың
көлемдік шығыны, м
3
/сағ; q
г
– сұйық ағынымен кететін,
акклюдирленген газдың көлемдік шығыны, м
3
/сағ; Q
г
–
сепаратор шығысындағы газдың көлемдік шығыны, м
3
/сағ; Q
с
–
жұмыс температурасы және қысым кезіндегі, сепаратор
шығысындағы сұйықтың көлемдік шығыны, м
3
/сағ.
Осы көрсеткіш шамалары аз болған сайын, сепаратор
жұмысының тиімділігі артады. Сепарацияның оптималды
шарттарын
таңдау
процесс
мақсатын
жүзеге
асыруға
бағытталған критерийлермен анықталады:
Мұнайда газ тәрізді көмірсутегінің минимальды саны;
А.А. Исмаилов, Т.Н. Жарқынбеков, Г.Ж. Смаилова
94
Қоспадан максимальды мұнайдың шығуы;
Сепарациядан бөлінген газда пропан-бутан (С
3
-С
4
)
фракцияларының максимальды болуы.
Сепараторлардың техникалық сипаттамасы
Аппарат көлемі – 100;150 м
3
.
Мұнай өнімділігі – 20000 м
3
/тәу.
Жұмыс қысымы – 0,4; 0,8; 1,4; 2,2; 3,6 МПа.
Шығыстағы газ ағынындағы тамшылы сұйықтық құрамы –
0,1 г/м
3
.
Шығыстағы мұнайдағы еркін газ құрамы 1%.
Масса – 93000 кг-нан артық емес.
ГП 805 бойынша НГС сепараторы (бөлінетін газ өнімділігі)
ГП 496 бойынша НГС орнына жасалған және келесі
артықшылықтарға ие, V=100 м
3
аппараты мысалы ретінде
көрсетілген (3.7-кесте).
3.7-кесте
Сепараторлардың салыстырмалы сипаттамасы
Көрсеткіштер
ГП 496 бойынша НГС
ГП 805 бойынша НГС
Мұнай бойынша
өнімділік, м
3
/тәулік
Аппарат көлемі, м
3
Газ бойынша
өнімділік,
м
3
/тәу.,Р=0,7 МПа
Шығыстағы газ
ағынындағы
тамшылы сұйықтық
құрамы , г/м
3
10000
100
10000000
2-3
12000
100
15000000
0,1
Тік ортадан тепкіш сепараторлар (ТОС) газ мұнайлы
сепаратордан кейінгі сұйықтықтан газды толығымен тазалауға
арналған. Газ сепаратор ретінде қолданған кездегі оның
салыстырмалы сипаттамасы (3.8-кесте).
Өндірістегі мұнай, газ, суды дайындау және тасымалдау
95
3.8-кесте
Сепаратор жұмысының салыстырмалы сипаттамасы
Көрсеткіштер
ГП 496 бойынша НГС
ТОС-1000/16
Газ бойынша өнімділік,
м
3
/тәулік,
Жұмыс қысымы, МПа
Аппарат көлемі, м
3
Масса, кг
Тазалау деңгейі, г/м
3
2,5
1,6
100
31000
0,5
2,5
1,6
3
2500
0,05
Сепарация процесінің тиімділігі келесі факторлармен
анықталады:
1. Сепаратордың
еркін
қимасындағы
орташа
газ
жылдамдығы, оның шамасы әртүрлі құрылымды сепараторлар
үшін 0,1- ден 0,55 м/с арасында болады.
2. Сепараторда
сұйықтықтың
ұсталу
уақыты
τ
ұ
:
сепараторда сұйықтың ұсталу уақыты көп болған сайын,
сепаратордағы мұнай қамтыған газ көпіршіктің көп саны
босатылады.
3. Мұнай және газдың физика-химиялық қасиеттері:
көпіршік түзетін қабілеті бар беттік керілу тұтқырлығы. Көбік
түзу қабілеті жоқ мұнай үшін ұстау уақыты 1-ден 5 мин
арасында. Көбіктенетін мұнай үшін 5-тен 20 мин дейін.
Сепарацияның әртүрлі жағдайындағы нақты ұстау уақытын
таңдау тек қана сұйық және газдың алып кетуін зерттеу
нәтижелерімен анықталады. Газ шекарасында беттік керілу аз
болған сайын мұнай газсыздану процесіне азырақ барады.
4. Сепаратордың құрылымдық ерекшелігі: ұңғыма өнімін
енгізу әдісі, сөренің болуы, тамшы ұстағыш сұғындырма және т.б.
5. Сепаратордағы сұйық деңгейі, ол мұнайды жинау
секциясында газ үшін гидробекіту болады және оның мұнай
жинау коллекторына түсуінен сақтайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
