Өндірістегі мұнай, газ, суды дайындау және тасымалдау
241
диэтиленгликоль, триэтиленгликоль, 30%-дық хлорлы кальций
ерітіндісі қоса қолданылады.
Ингибиторлар су буымен әрекеттеседі және оның құрамына
кіреді.
Газ құбырына қажетті реагенттер мөлшері жұмыс
жағдайын
ескеріп
анықталады.
Орташа
метанол
үшін
тасымалданатын газдың 1000
м3
үшін 0,1-0,25 кг арасында
өзгеріп тұрады.
Газ құбырдағы гидраттарды жою үшін ингибитор шығыны
мына формуламен анықталады:
g= [(W
1
– W
2
)*C]/(C
1
-C
2
), (6.18)
W
1
және W
2
– ингибиторлар енгізгенге дейінгі және кейінгі
газдағы ылғал құрамы; С
1
және С
2
– жаңа және қолданылған
ингибиторлардың сәйкес массалық концентрациясы.
Ингибиторлар енгізгенге дейін және кейінгі газдағы ылғал
құрамын график бойынша анықтайды.
Газ
ағынына
кіретін
ингибитордың
оптималды
концентрациясы С
1
гидрат пайда болуына қажетті температура-
ның төмендеу деңгейіне байланысты және газдан шығатын
ылғал мөлшеріне байланысты.
Ингибиторлардың минимальды шығыны ең жоғары С
1
концентрация болған кезде болады. Метанол үшін бұл
концентрация массаның 93-95 % құрайды.
Гликоль үшін мүмкін концентрация С
1
негізгі екі
фактормен анықталады: температура төмендеуінен болатын
тұтқырлық, су қорларының қату температурасы. Хлорлы
кальций үшін СаСl
2
мүмкін концентрация әдетте массаның
30%-дан
аспайды.
Бұл
ингибитордың
болуы
30%-дан
аспағандықтан газдан алынатын ылғалдың көбеюіне әсер
етпейді.
А.А. Исмаилов, Т.Н. Жарқынбеков, Г.Ж. Смаилова
242
7. КӘСІПШІЛІК МҰНАЙ-ГАЗ САҚТАУ
Кәсіпшілік резервуарлар әртүрлі өлшемді қоймалары бар
және жинау, қысқа мерзімде сақтау және өндірістік, тауарлы,
шикі мұнайды есептеуге арналған өндірістік кәсіпорындардың
мұнай сақтау фондтарының негізгі бөлігі. Бір жерде жиналған
резервуарлар тобын резервуарлар паркі немесе жинау пункті
(МЖП) деп атайды. Тағайындалуына байланысты МЖП аралық,
өндірістік (технологиялық) және тауарлық деп ажыратады.
Мұнайды жинау және сақтауға арналған, құрғату мен
тұзсыздандырудан өткен резервуарлар паркін тауарлы парк деп
атайды.
Мұнай резервуарлары жанбайтын материалдардан жер
үстінде, жартылай жерастында және жерастында тұрғызылады.
Олар жер үстінде, жер деңгейіне тереңдетілген және жартылай
тереңдетілген, металдан немесе темір бетоннан жасалуы
мүмкін.
Тереңдетілген
және
жартылай
тереңдетілген
резервуарлар тек қана темір бетоннан жасалады.
Өндірістік резервуарлардың сыйымдылығы 100-ден 10000 м
3
дейін болады. Болат резервуарларды тұрақты немесе айнымалы
қалыңдықпен корпус қабырғасына орнатады. Резервуардың
биіктігі мен көлеміне байланысты оларды қалыңдығы 4-тен
10 мм дейін жапырақты болаттан жасайды. Технологиялық
жағдайларға байланысты (пісіру) қалыңдығы 4 мм-ден аз болат,
есептелген қабырға қалыңдығы аз болса да қолданылмайды.
Резервуар корпусын орнату кезінде болат белдіктер үш әдіспен
орналасуы мүмкін: сатылы, телескопиялы және аралық
(встык). Тік цилиндрлі резервуарлардың қабырғалары артық
қысым болмаған кезде сұйықтың үстіңгі бетінде сұйық деңгей
бағанының биіктігіне байланысты қысым пайда болады.
Мысалы, резервуар қабырғасының (һ) тереңдігіндегі ішкі
қысым (Р) мынаған тең:
Р=h*ρ*g,
(7.1)
мұндағы һ – сұйық деңгейінен қарастырылып отырған
резервуар белдігіне дейінге биіктік; ρ – сұйық тығыздығы, кг/м
3
;
g – еркін түсу үдеуі, м/с
2
;
Өндірістегі мұнай, газ, суды дайындау және тасымалдау
243
Резервуар қабырғасының қалыңдығын мына формула
арқылы анықтайды:
= ℎ ∙
∙
∙ /2 −
,
(7.2)
мұндағы D – резервуар диаметрі; R
z
– Мартен болатқа
негізделген созылуға қажетті кернеу (R
z
=1400-9.8 10
4
H/м
2
).
Гидравликалық қысым фундаментке әсер ететіндіктен,
резервуар түбінің болат қалыңдығын есептемейді және 5 мм-ден
артық болмайтындай етіп қабылдайды. Резервуарлардың
төбелері 2.5 мм-ден аспайтын жапырақты болаттан жасалады.
Олар: конусты, сфералық және жазық түрде болады. Өндірісте
көбінесе жеңіл фракциялардың аз жоғалуын қамтамасыз ететін
жазық төбелі резервуарлар қолданылады.
Болат резервуарлар стандартталған, яғни геометриялық
өлшемдері (биіктігі, көлемі, диаметрі) жапырақты болаттың
минимальды шығындалу жағдайына сай анықталған және бір-
бірімен байланысты (7.1-кесте).
7.1-кесте
Бiр үлгiдегi резервуарлардың өлшемi
Резервуардың
аталуы
Негізгі өлшемдері, м
Резервуардың
жалпы массасы, т
Диаметр, м Биіктік, м
РВС-100
5.33
5.51
4.98
РВС-200
6.67
6.87
7.51
РВС-300
8.00
6.87
9.93
РВС-400
8.00
8.24
11.05
РВС-700
10.67
8.24
16.87
РВС-1000
12.00
9.60
21.57
РВС-2000
14.67
12.32
36.07
РВС-3000
18.68
12.32
54.54
РВС-5000
22.68
12.27
78.37
РВС-7500
28.02
12.27
125.56
РВС-10000
33.35
12.27
174.44
Достарыңызбен бөлісу: |
