бөлімдер ұзақ болмауы керек;
бөлімде техникалық қателіктері болмауы керек және хабарлау ісі енгізілмеуі керек;
бөлімде дискриминация болмауы керек.
Ресурстік материалдар 11.1
Алдын алу шараларын оқытуда қолданылатын бағалау құралдары.
Кіріспе: Оқушылар әдеттегідей тесттен қорқады. Қай жағынан алсақ та, тест сұрақтары
білім негізінде және оқу материалы негізінде құрылады да, таңдау тәсілі мониторинттік бағалау
және оның әдістемелік құрылымына байланысты болады. Төменде бағалаудың жалпы
құрылымы мен әдістері көрсетілген.
Арнайы критерий бойынша тестілеу бұл бағалау әрекеті, құрылымы жоғары білім
негізінде және біліктілік негізінде құрылған. Мұндай тест оқушының қабілетін бағалау үшін және
көздеген мақсатына жету үшін құрылады. Бұл тесттің типі «тапсырмаға дағдылану» немесе
«арнайы критериялар бойынша тестілеу» деп аталады. Ол оқушылардың жеке тұлғалық
мақсатына жетуіне және сыртқы қарым-қатынасына бағытталып құрылған, бірақ та басқа
тестке қатысушылардың балымен есептелмейді (тапсырмаға дағдыланған әдіс).
Арнайы критерий бойынша тестілеу және тапсырмаға дағдыландырған тестілеу бірдей
болып көрінуі мүмкін, бірақ «ұқсас жауапты тестілер» және «дұрыс және дұрыс емес жауаптар»
олардың арасында принциптік айырмашылық болады, ол қорытынды кезінде анықталады.
Бұл жағдайда оқушының қабілеті мақсатқа жетуіне байланысты бағаланады, алайда тест
оқу материалы негізінде құрылуы керек. Оқушылар тапсырма мен бағалау арасында байланыс
бар екенін түсінеді. Осылай келе, бағалау әдісі және қолданылатын мониторинг және баға
көптеген мақсаттарға әсер етеді, сонымен қатар бағаны түзетуге мүмкіншілік болады.
Мониторинг пен бағалаудың өзара байланыс әдістері мынадай болуы мүмкін:
Ұқсас нұсқалы жауаптары бар тест
«Дұрыс және дұрыс емес» тесті
«Түсірілген сөзді қой» тесті
Салыстырмалы түрдегі тест
Қысқа жауаптар
Эссе
Мониторинг пен бағалауға көзқарасты мысалдар:
әңгімелесу;
бақылау;
қарым-қатынас шкаласы;
сұрақтар;
қысқаша тарихы;
анкета;
Біліктілікті бағалаудың әдістеріне мысалдар:
проблеманы шешу;
қайтарылған қағаз;
баға шкаласы;
бақылау;
пікір алмасу;
сұрақтар;
Білімді бағалау мониторингі, көзқарас және біліктілікке мысалдар:
проекттер;
ситуацияның анализі;
170
МОНИТОРИНГ
ЖӘНЕ
АЛДЫН
АЛУ
ШАРАЛАРЫ
ТУРАЛЫ
БІЛІМ
БАҒДАРЛАМАСЫН
БАҒАЛАУ
Құжаттар;
баға;
Бағалаудың мақсаты:
Тапсырмалардың тиімді болуы.
Оқушыларды қызықтыру.
Оқушылардың жылдамдықтарын арттыру.
Оқушылардың үлгерімін бағалау.
Құндылықтарды және оқушылардың тәртібінің өзгеруіне мазмұнның ұйқастығы сай
болуын анықтау.
Қажетті шараларды қолдану.
Бағалау құралдарын (тәсілдерін) жасау принциптері:
Құралдарға нақты және сабақтың үлгісі кіруі керек.
Құралдар нақты тестің анықтау сұрақтың мазмұнын алу керек.
Тестің сұрақтары түсінікті болуы керек, ешқандай белгісіздік болмауы керек.
Тестің сұрақтары студенттер мен оқушыларды шатастырмауы керек.
Құралдар анық әрі нақты нұсқау және басқару үлгісін беруі керек.
«Бағалау құралдарын пайдаланудың тиімділіктері мен кемшіліктері» 11.1а ресурстік
материалына және «Тест құрудың ережелері» 11.1б ресурстік материалына көңіл
бөліңіздер.
Білімді бағалау: Білім алу оқыту мен көптеген деңгейлерді танудың негізі. Бұл деңгейлер:
білім, түсіну, қолдану, анализ, синтез және баға. Етістік, қимыл іс-әрекетті білдіреді, төменде
келтірілген есептерде, мүмкін болатын тест сұрақтары жұмыстарды ұйымдастыру.
Есептер
Тестілер
Анықтау
Мүмкін болатын жауаптар нұсқаларының тізімі.
Тізім құру
Тізімге жазып, атап өту.
Баяндау
Эссе
Шешу
Жауаптарды санау
Жетілдіру
Бағалау шкаласы, мазмұн тізімі
Алдын-ала болжау
Мүмкін болатын жауаптардың нұсқалары
Бақылау және көз-қарасты бағалау: Сезім, байлық және ой-пікірді жеке мінез-құлыққа
байланысты бағалау өте қиын. Олар туралы пікір айту, тек оқушылардың іс-әрекеттеріне және
сөздеріне байланысты. Алайда оқушылардың жауаптары сезімдерімен дәлме-дәл келмеуі
мүмкін, оқытудың нәтижесі пәннің және курстың аяқталуы кеш көрінуі мүмкін. Төменде
көзқарасты бағалаудың кейбір әдістері көрсетілген:
Көзқарасты бағалау қорытындысы оқудағы өзгеріс дәрежесінен көрінеді.
Оқыту деңгейі оқушылардан сұрау жолымен, пәнге деген сүйіспеншілігімен
немесе оны қаламауынан анықталады.
Көзқарасты бағалау алдын алу шараларын оқытумен тығыз байланысты. Ол адамдардың
бір-біріне қалай қарайтынын түсіндіреді. Әдетте эмоцияның бір бөлігі құндылықтар мен
түсініктерді анықтайды, оларды объективті тестпен бағалау оңай емес. Көзқарасты бағалау
үшін мынадай құралдарды пайдалануға болады, көзқарасты бағалаудың шкаласы, сюжеттерді
тіркеу, сұрақтар, сұрау және интервью.
Қарым-қатынас шкаласы, оқушылардан бір дұрыс нұсқаны таңдап алуын талап етеді.
Мысалы: дайын жауаптар шкаласы, иә/жоқ немесе келісемін/келіспеймін. Бұл нұсқа кез келген
сұраққа екі дұрыс жауапты ұсынады.
Сызық толық нұсқалармен қарым-қатынасқа байланысты жағдайларды қарастырады.
171
МОНИТОРИНГ
ЖӘНЕ
АЛДЫН
АЛУ
ШАРАЛАРЫ
ТУРАЛЫ
БІЛІМ
БАҒДАРЛАМАСЫН
БАҒАЛАУ
Достарыңызбен бөлісу: |
