Өңдеу Мамандығы: «Мейірбике ісі» Курсы: 3 Семестрі: 6

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады

Н-1, 6 – бөлім , 332 – 349 бет

1.Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, Құспанова А.Р, Ахметова К.А. – Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  Егде және ересек жастағы ауруларды күтудегі практикалық дағдыларын меңгерту.
  
• 
  Осы жастағы адамдардың арасындағы жиі кездесетін ауруды байқау.
  
• 
  Жасанды тамақтандырылатын тамақты үйымдастыру.
  
• 
  Егде және ересек адамдардың жеке басының гигиенасы.
  
• 
  емдік дене шынықтыру
  
• 
  Бақытсыз жағдайды, сыныкты емдеу.
  
• 
  Гериатрикалық науқастардың өкпе қабыну ауруының алдын алу.
  

Жоспар:

• 
  реанимация түсініктемесі
  
• 
  клиникалық және биологиялық өлім белгілері
  
• 
  тыныс алу жолында кедергі кездескендегі белгілер
  
• 
  жүргізілетін реанимациялық шаралардың тиімді әсерлері
  
• 
  қарапайым жүректік, өкпелік реанимациялық көлемі және реттілігі
  

Өлім – ағзаның тіршілік әрекетінің тоқтауы. Танатология (tanatos - өлім) - өлім кезіндегі ағзада болатын клиникалық, биохимиялық және морфологиялық өзгерістердің механизмі оқытатын ілім. Өлімге алып келетін себептер мен әсерлер танатогенез деп аталады. Өлімнің негізгі себептері: ағза мүшелерінің қызметінің бұзылуы, көп мөлшерде жоғалту, миға қан құюлу, улану, жүрек және тыныс алу жүйелерінің қызметінің жестіпеушілігі.

Клиникалық өлім – ағзаның өмір сүру әрекетінің уақытша тоқтауы. Бұл кезде ішкі мүшелер мен ұлпалар өз қызметін тоқтатпайды. Клиникалық өлім 5-6 минутқа созылады. Осы уақыт аралығында реанимациялық шаралардың көмегімен ағзаның тіршілік әрекетін қалпына келтіруге болады. Клиникалық өлім кезінде көмек көрсетілмесе биологиялық өлімге ұшырайды. Ағза түгелдей тіршілігін тоқтатады. Қайта тірілтуге болмайды. Клиникалық өлім мерзімін дене температурасын (8-12С) төмендету арқылы 1-1,5 сағатқа созуға болады.

Клиникалық өлім белгілері: Ірі қан тамырларының (ұйқы, сан, иық) соғысының болмауы, Есін жоғалту, Қарашықтың кеңеюі, тырысу, тыныстың тоқтауы,

1. 
   науқастың жалпы күйін (ақыл –есін, дене температурасын, жүрек соғысын, демалысын) бағалау
   
2. 
   тыныс алуын қамтамасыз ету
   
3. 
   жасанды тыныс алуына көмектесу
   
4. 
   жүрекке тікелей емес массаж жасап, қан айналымын жақсарту
   

1. 
   Науқасты көлденеңінен жатқызып, жауырының астына жастықша қою керек, тар киімдерін шешіп, ауыз қуысын ашу керек. Төменгі жағын төменге – алға түсіріп, жасанды болса алу керек.
   
2. 
   Науқастың басын барынша шалқайту (сол қолмен маңдайыннан, оң қолмен мойынан ұстау арқылы)
   
3. 
   Жақ аралығына бинт не желім (пластмасса) тығынды қою
   
4. 
   Жұтқышшақтың ауыз бөлігінен бөгде заттарды алып тастау. Бөгде заттарды сұқ саусақпен алады. Ол үшін науқастың басын бір жағына қисайтып, аса сақтықпен бөгде затты алады. Ауыз қуысын электр сорғышпен тазалаған дұрыс. Тыныс жолдарынан құсық массасын, кілегейлерді алу үшін науқасты ішімен не қырымен жатқызып алады. Бұл әдісті омыртқа жотасы зақымдағанда қолдануға болмайды.
   

• 
  бөгде затты саусақпен алу
  
• 
  бірнеше рет жауырын тұсынан ұру
  
• 
  алдынан артқа, төменнен – жоғары бағытында кіндік айналасынан 5 рет соққы беру. (Гейнлих әдісі). Жүкітіліктің соңғы айларындағы әйелдер мен толық адамдарға соққыны төстің ортаңғы бөлігінен береді. Кейіннен науқастың тыныс алуын анықтау керек. Қажет болса 3-5 минут көлемінде 3-5 науқасқа дем беру керек.
  

1. 
   «Ауыздан ауызға», «ауыздан мұрынға» дем беру тәсілдері:
   

2 – тәсіл – қолмен науқастың ауызын ашып, дем жібереді

3 – тәсіл – бұл тәсілде науқастың аузы жабық тұруы керек.

Ауаны мұрынға енгізу минутына 10-12 рет болуы керек.

Сильвестров тәсілі бойынша өкпеге альтернативті жасанды дем беру тәсілі. Егер жоғарыдағы тәсілдері қолдануға болмаса, онда:

• 
  кеуде қуысындағы төменгі қабырғаларды ырғақты сығу керек
  
• 
  жауырын астына 15-20 см жастықша қою
  
• 
  науқастың қолын жоғары көтеріліп, дем беріп, қолын кеудесіне қойып демді шығару керек.
  

Жүрекке тікелей емес массаж жасау арқылы қан айналымын қайта қалпына келтіруге болады. Науқасқа массаж жасауды ертерек бастау, оның тіршілік әрекетінің қайта қалпына келуіне ықпал етеді. Массажды жүрек тоқтағаннын кейінгі 4-5 минут аралығында жасау керек. Бұл тәсілді ұйқы артериясының соғуы тоқтағанда тыныс тоқтағанда, қарашық кеңейгенде, қарашыққа жарық әсер еткенде қолданады.

• 
  науқасты арқасымен қатты жерге (еден, жер) жатқызыңыз
  
• 
  науқасқа массаж жасайтын орынды белгілеңіз (төстің төменгі 1/3-і)
  
• 
  бір қолдың үстіне 2 қолдың алақаның қойып, науқасқа массаж жасайды.
  
• 
  Жүрекке массажды минутына кемінде 60 рет жасау керек.
  

• 
  әр бір сығудаң кейін артеричның соғуы
  
• 
  қарашықтың тарылуы
  
• 
  тыныс алудың қалпына келуі
  

Егер реанимациялық көмекті 2 адам атқарып жаста, онда минутына кеуде қуысын 80 рет сығып, өкпееге 12 рет жасанды дем беру керек (5-6 сығудан кейін 1 рет дем жіберу). Егер массаж ырғағымен ірі қан тамырлары соқса, тыныс пайда болса, көгеру жойылсы, қарашық кішірейсе массаж жасау тиімді болды деп есептеледі. Егер жоғарыдағы аталған белгілер 30-40 минуттан соң байқалмаса массаж тиімсіз делініп, тоқтатылады.

• 
  дененің сууы
  
• 
  дененің төменгі бөлігінде өліктік пайда болуы
  
• 
  дененің сіресіп қалуы
  

Сырқаттың өлімін дәрігер белгілейді. Ол ауру тарихына өлімінің уақытын дәл жазады. Мәйітті шешіндіріп, аяқ – қолын созып, шалқасынан жатқызады. Аяқтарын байлап, көзін жауып, ақ жаймамен жабады да 2 сағаттай төсекте қалдырады. Тек өлім дақтары пайда болғаннан кейін ғана медбике мәйіттің санына оның аты – жөнін, ауру тариханың нөмірін, диагнозын, өлген мерзімін жазады. Ал мәйіттің аяғына мәйіт туралы мәліметтердің қайда жазылғаны туралы бағыттама жапсырады. Туыстарына қайтыс болғаны туралы хабарлайды, бағалы заттарын туыстарына не кезекші дәрігерге береді.

Өлікті сойып тексеруге патологиялық – анатомиялық бөлімшеге тек мәйіттің дақ пен сіресу пайда болғаннан 1 сағаттан соң жіберіледі.

Егер үйде қайтыс болса, онда бөлімшелік дәрігер келіп, клиникалық диагноз бен өлімнің себебі туралы анықтама жазып беоеді.

Жасанды тыныстандыру және жүрекке жанама массаж жасау техникасын, өлімді анықтауды, мәйітпен жұмыс жасау ережелерін үйрену

Оқушылардың білім денгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

1. шок кезінде Альговер индексі:

а) систолалық АҚ : ОВҚ

б) тыныс жиілігі : ОВҚ

с) жүректің жиырылу жиілігі : ОВҚ

д) жүректің жиырылу жиілігі : систолалық АҚ

е) систолалық АҚ : жүректің жиырылу жиілігі

а) Крайль

б) Кохер

с) Павлов

д) Блелок

е) Пирогов

а) бауыр мен бүйректің

б) ұйқы безінің

с) ми, жүрек және өкпенің

д) өкпе, бүйрек үсті безі мен бүйректің

е) ұйқы безі, бауыр мен бүйректің

б) 15

е) 30

с) ауызды ашу

а) науқасты жылыту

б) массажды қатты жазықтықта орындау

с) аяқтарды 23 – 40 градусқа көтеру

д) плазма алмастырушыларды венаға енгізу

а) шөп дәрісін пайдалану;

с) тазалау клизмасын жасау

е) науқастьщ қимыл белсенділігін арттыруы.

8. Қарқынды емдеу бөлімінде:

а) порционник құрастырады

б) электрофорез қолданады

с) емдік дене шынықтыру сабақтары өтеді

д) рентгенологиялық зерттеу жүргізіледі

Ситуациялық есептер:

№1. Қабылдау бөлімшесіне жедел жәрдем көлігімен науқас келіп түсті. Тексергенде ұйқы артериясында тамыр соғысының сәл анықталады, көз қарашығы кішірейген, жарыққа реакциясы сәл анықталады, тыныс алуының тоқтауы, есін білер-білмес, еріндері көгерген, жүрек тондары сәл сезіледі. Сіздің диагнозыңыз?

Жауабы. Клиникалық өлім.

№2. Клиникалық өлім (ұйқы артериясында тамыр соғысының сәл анықталады, есін білер- білмес , жүрек тондары сәл сезіледі) кезіндегі сіздің іс-әрекетіңіз:

Жауабы:

1. 
   Тыныс алу жолдарынан ауаның өтуін қамтамасыз ету;
   
2. 
   Өкпеге жасанды тыныс алдыру ол үшін ауызға және мұрынға дем беру
   
3. 
   Жүрекке тікелей емес массаж жасау 1:30 рет
   

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады