Облыстық ҚОҒамдық-саяси газет – 1 0

«Ақ Жайық - ару мекенім»

Орал өңірі

Орал өңірі

Газет 1917 жылдың 28 шілдесінен 

бастап шығып келеді. 1968 жылы 

"Құрмет Белгісі" орденімен 

марапатталған

ОБЛЫСТЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САяСИ ГАЗЕТ

– 1 

0

С

– 3 

0

С

СЕНБІ,

25 қараша 2017 жыл

№141 (20550)

www.oraloniri.kz

www.facebook.com/oraloniri

oral_oniri@inbox.ru

www.facebook.com/zhaikpress  

 

twitter.com/zhaik_press 

 

www.instagram.com/zhaikpress

www.zhaikpress.kz

Бөрлі­дегі­  көш  

сәті­мен  жүзеге  асуда

5

9

4

«Евразийская көшесі­ 

жобаға енбей қалды»

НАЗАР  САЛЫҢЫЗ!

«Тек  энциклопедиялық  

бі­лі­ммен  жаңа  

әлемнен  орын 

табу  қиын»

Латынша  шыққан  кітаптар  көрмесі  

Кеше қаламыздағы Салтанат сарайын-

да «Qazaq kitaptari 1929-1940 жылдар» 

тақырыбында латын қарпі­нде жарық 

көрген кі­таптар көрмесі­ ашылды.

Әлеуметтік  еңбек  саласын 

үлкен  өзгерістер  күтіп  тұр

Кеше өңі­рі­мі­зге 

і­ссапармен келген ҚР Еңбек 

және халықты әлеуметті­к 

қорғау министрі­ Тамара 

Дүйсенова Орал қалалық 

жұмыспен қамту және 

әлеуметті­к бағдарламалар 

бөлі­мі­не қарасты жұмыспен 

қамту орталығының жұмыс 

барысымен танысты.

Осы  орталық  басшысының 

орынбасары  Айнұр  Қазмұқанова 

Астанадан  келген  министрге 

ағымдағы  жұмыс  жөнінде  есеп 

берді.  Оның  айтуынша,  биыл  жұ- 

мыспен  қамту  орталығына  9  мың- 

нан  астам  адам  жолығып,  оның  

2800-і  тұрақты  жұмыспен  қам-

тылған.  Ал  әлеуметтік  жұмысқа 

-  124,  жастар  тәжірибесіне  -  685, 

қоғамдық  жұмыстарға  1300-ге 

жуық  тұрғын  орналастырылған. 

Сонымен қатар «Нәтижелі жұмыс- 

пен  қамту  және  жаппай  кәсіп-

керлікті  дамытудың  2017-2021 

жылдарға  арналған  бағдарлама» 

бойынша  1002  адам  қысқа  мер- 

зімдік  оқуға  жолданса,  ал  2018  жы- 

лы 1780 жанұяны атаулы әлеумет- 

тік көмекпен қамту жоспарланған. 

Электронды  кезектің  тиімділі-

гін  тексерген  Тамара  Қасымқызы 

компьютерлік  базаны  жүргізудің 

дұрыстығына да мән берді.

(Жалғасы 2-3-беттерде)

«Қазақстан  –  2050»  жалпыұлт-

тық  қозғалысы  мен  облыстық  тіл-

дерді дамыту басқармасы бірлесіп 

ұйымдастырған  шараға  мемле-

кеттік  құрылым,  ҮЕҰ  және  зиялы 

қауым өкілдері қатысты.

-  Елбасымыздың  «Болашаққа 

бағдар:  рухани  жаңғыру»  атты 

мақаласы  жарияланғаннан  бері 

қоғамымызда  үлкен  рухани  сер-

піліс  сезілуде.  Осы  мақаланың 

үлкен бір бағыты – тіліміздің жаң-

ғыруы,  яғни  латын  тіліне  көшу 

жайы.  Мемлекет  басшысының 

«Қазақ  тілі  әліпбиін  латын  қарпі-

не  көшіру  туралы»  Жарлығына 

батысқазақстандықтар  да  өз  қол-

дауын  білдіріп,  түрлі  шаралар 

ұйымдастыруда.  Бүгін  де  осы  үр-

діс  жалғасын  тауып,  Тұңғыш  Пре-

зидент  күні  қарсаңында  «Қазақ- 

стан  –  2050»  жалпыұлттық  қоз-

ғалысы  Ұлттық  кітапхананың  қол-

дауымен  тағы  бір  мәні  зор  шара 

өткізіп  жатқанына  қуаныштымыз, 

–  деді  көрменің  ашылу  салтана-

тында  облыс  әкімінің  орынбаса- 

ры  Ғабидолла  Оспанқұлов.  Осы- 

нау  шараға  арнайы  келген  ҚР  

Мәдениет  және  спорт  министр-

лігінің  Тілдерді  дамыту  және  

қоғамдық-саяси  жұмыстар  коми-

теті  төрағасының  орынбасары 

Ғалымжан  Мелдешовтың  айтуын- 

ша,  латын  қарпіне  оралуда  

мұндай  көрменің  маңызы  зор. 

Бұл  көрмеге  қойылған  қазақ  зия-

лы  қауым  өкілдерінің  1929-1940 

жылдары  шыққан  еңбектерінде 

ұлтымыздың  бірлігі,  ел  болып  

қалыптасуда  өткен  жолы  тура-

сында  көп  жазылған.  Сол  се-

бепті  бұл  шығармаларды  оқу- 

дан сырт қалмаған жөн.

-  Қазақ  елі  1929-1941  жылдар 

аралығында  латын  қарпін  пай-

даланды.  Осы  уақытта  көптеген 

еңбектер,  оқулықтар  шықты.  Біз 

Ұлттық  кітапханамен  бірлесіп, 

сол  кездері  латын  қарпінде  шық-

қан  1,5  мыңнан  аса  кітапты  тап-

тық.  Бүгін  сол  кітаптардың  100-

ден  астамын  әкеліп  отырмыз. 

Батысқазақстандық  аға,  орта  жә-

не  жас  буын  бәрі  де  Салтанат  са-

райына  келіп,  1  желтоқсанға  дейін 

осы  көрмені  тегін  тамашалап, 

кітаптарды  оқып,  жан  дүниелерін 

байытады  деп  ойлаймын,  -  деді 

«Қазақстан  -  2050»  жалпыұлттық 

қозғалысының  төрағасы  Мұхтар 

Манкеев.

Сәкен  ӘБІЛХАЛЫҚОВ

ХАЛЫҚ  ПЕН  БИЛІк

2

Cенбі,  25  қараша  2017 жыл

Әлеуметтік  еңбек  саласын 

үлкен  өзгерістер  күтіп  тұр

(Соңы. Басы 1-бетте)

–  Жыл  басынан  бері  2600  ме- 

кеме  12  мың  жұмыс  орнын  ұсын-

ған  болатын.  Бүгінде  300-ден  ас- 

там  мекемеде  1500  бос  жұмыс 

орны  бар.  Олардың  көпшілігі 

мемлекеттік  мекемелер.  Жұмыс 

жасауға  дайын  азаматтар  өздері-

мен  бірге  жеке  куәліктерін,  ең- 

бек  кітапшаларын  және  диплом-

дарын  алып  келулері  тиіс.  Кейін 

олармен  әлеуметтік  келісім  жа-

сап,  жұмысқа  орналастыруға  ты-

рысамыз.  Егер  отбасында  анасы 

бала  тәрбиесімен  отырған  болса, 

отағасын  жұмысқа  орналастыра-

мыз. Олардың балаларын ескеріп, 

шартты  әлеуметтік  келісім  жаса-

самыз, осылайша атаулы әлеумет-

деді  осы  жиында  облыс  әкімі  

Алтай  Көлгінов.

Кездесу  барысында  министр 

жоғарыда  айтып  өткен  облыс  кә- 

сіпорындарындағы  кадрлар  ағы-

нын  басқару  және  Жол  картасы- 

на байланысты ахуалмен танысты.

Айта  кетейік,  2018  жылдың  1 

қаңтарынан  бастап,  Елбасының 

«Ұлт жоспары – 100 нақты қадам» 

идеясы  мен  халыққа  Жолдауы- 

нан  туындайтын  тапсырмаларды 

жүзеге  асыру  мақсатында  әлеу-

меттік  еңбек  саласын  жетілдіру- 

ге  бағытталған  кешенді  шаралар 

жүзеге  асатын  болады.

ҚР  Еңбек  және  халықты  әлеу-

меттік  қорғау  министрі  Тамара 

Дүйсенова,  Мемлекет  басшысы 

биылғы  Жолдауында  үшінші  жаң-

лейді.  Батыс  Қазақстан  өңірінде 

жұмысшылыр  саны  500-ден  аса- 

тын  23  ірі  кәсіпорын  болса,  бү- 

 гінде  солардың  тоғызымен  Жол 

картасына  келісім  жасалған.  Бү- 

гінгі жұмыс сапарымыздың да бас-

ты  мақсаты  –  осы  жобаның  өңір- 

де  атқарылуы  мен  сіздердің  ұсы-

ныс-пікірлеріңізді  тыңдау  бола-

тын, – деді Тамара Дүйсенова.

–  Біздің  кәсіпорында  900-дей 

адам  еңбек  етсе,  соның  600-і  – 

қатардағы  жұмысшылар.  Олар-

дың  орташа  еңбекақылары  173 

мың  теңгені  құрайды.  Ағымдағы 

жылдың  қазан  айынан  бастап 

зауытқа  түсетін  тапсырыс  көлемі 

азайып кетті. Әзірге зауыт жұмыс- 

шыларын еңбекпен қамтып отыр-

мыз.  Желтоқсан  айынан  бастап 

биржасы  мен  enbek.kz  сайтын 

әзірлегендігін  айтты.

Министр  алда  тұрған  мақсат-

тарды  ескере  отырып,  жұмыспен 

қамту  орталықтарын  күшейту  ар- 

қылы  жұмыспен  қамту  мен  әлеу- 

меттік бағдарламалар бөлімдерін-

де  қосымша  жұмыс  орындарын 

ашып,  материалдық-техникалық 

жабдықталуы  мен маман даярлау 

ісіне  аса  мән  беру  керек  екенін 

атап өтті.

*    *    *

Өңірімізге  іссапармен  келген 

ҚР  Еңбек  және  халықты  әлеумет-

тік  қорғау  министрі  Тамара  Дүй- 

сенова  облыстық  мәслихаттың 

үлкен залында қала, аудандар жә-

не    ауылдық  округ  әкімдерімен, 

жұмыспен  қамту  және  әлеуметтік 

бағдарламалар  бөлімдерінің  же-

текшілерімен  жүздесті.  Жиынды 

облыс  әкімі  Алтай  Көлгінов  жүр-

гізді.

Министр  басқосуда  еліміздің 

әлеуметтік  еңбек  саласына  енгізі-

летін  өзгерістерге  жан-жақты  тоқ-

талды.  Атап  айтқанда,  2018  жыл- 

дың  бірінші  қаңтарынан  бастап 

атаулы  әлеуметтік  көмектің  жаңа 

форматы  жүзеге  асырылмақ.  Сон-

дай-ақ ендігі жылдың бірінші қаң-

тарынан  әйел  затының  зейнет 

жасын  көтеру,  бірінші  шілдесінен 

базалық зейнетақыны өзгерту мә- 

селелері  айтылды,  өтініштер  тың-

далып,  сауалдарға  жауап  берілді.

–  Біз  осыған  дейін  мемлекет 

тарапынан  атаулы  әлеуметтік  кө-

мек  көрсету  барысында  аталмыш 

көмекке  мұқтаж  отбасылардың 

көптеген жылдар бойына кіріс та- 

бысы  мардымсыз  жағдайда  қа- 

луына  аса  мән  бермей  келдік. 

Мүмкін  ол  жанұяларда  қандай  да 

бір  себеппен  білім  ала  алмауына 

байланысты  жұмысқа  орналаса 

алмай жүргендері немесе мүмкін-

дігі  шектеулі  жандар,  әлеуметтік 

мәнге  ие  науқастар  аурулар  бар 

шығар.  Сондықтан  ендігі  атаулы 

әлеуметтік  көмек  қаржылай  си-

патта  ғана  емес,  жан-жақты,  ке-

шенді  түрде  жүргізілуі  тиіс,  -  деді 

Тамара Қасымқызы.

Министрдің  айтуынша,  жаңа 

сипаттағы  атаулы  әлеуметтік  кө-

мектің  нәтижесінде  жанұялар  ке- 

дейліктен  құтылып,  тұрмыстарын 

түзеп  алуы  керек.  Келер  жылдан 

бастап  көрсетілетін  атаулы  әлеу-

меттік  көмек  екі  түрде  жүргізіле-

ді.  Біріншісі  –  отбасында  жұмыс- 

 қа  қабілетті  жандар  болмаған 

жағдайда  немесе  мүгедектер,  ту-

беркулез  секілді  әлеуметтік  ау- 

ру-сырқатқа  шалдыққан  адамдар-

ға  сөзсіз  бұрынғыдай  қаржылай 

көмек көрсетіледі. Ал егер жанұя-

да  жұмысқа  қабілетті  адам  бол- 

са,  олармен  әлеуметтік  келісім-

шарт  жасалып,  нәтижелі  жұмыс-

пен  қамту  бағдарламасы  аясын- 

да көмек көрсетілуі керек. Атаулы 

әлеуметтік  көмекті  алатын  адам 

алты  айлық  қаражатын  бірден 

алып,  өзінің  жеке  шаруашылы-

ғын  дамытуына  немесе  жаңадан 

іс  бастауына  да  болады.  Мұндай 

жағдайда  алты  айлық  көлемдегі 

атаулы  көмекке  ие  болған  адам 

оны  шартта  көрсетілгендей  мақ-

сатты  түрде  жұмсамаса,  алған  қа- 

ражаты  кері  қайтарылмақ.  Жиын-

да  жыл  аяғы  таяп  қалуына  бай-

ланысты  атаулы  әлеуметтік  кө-

мекке  мұқтаж  жандармен  жаңа 

сипаттағы  әлеуметтік  келісімшарт 

жасау жұмысын жеделдету керек-

тігі айтылды.

–  Аудан,  қала,  ауыл  әкімдері-

мен,  сондай-ақ  іргелі  мекеме,  кә- 

сіпорын,  өкілдерімен  кездесіп, 

2018  жылдың  бірінші  қаңтарынан 

бастап  енетін  әлеуметтік  еңбек 

саласындағы  өзгерістерді  айтып, 

осы  мәселеге  қатысты  үкіметтік 

емес  ұйымдардың  пікірін  білуге 

келдік.  2018  жылдың  бірінші  қаң- 

тарынан  бастап  жаңа  форматта- 

ғы  атаулы  әлеуметтік  көмек  енгі-

зілмек.  Мұның бұрынғы әлеумет-

тік  көмектен  өзгешелігі  –  бұрын 

атаулы  әлеуметтік  көмек  ақша-

лай  көрсетілсе,  алдағы  уақытта 

көмекке мұқтаж отбасында еңбек-

ке  қабілетті  жанұя  мүшесі  болса, 

оны  жұмысқа  орналастыру  не- 

месе  оқуға  жіберу,  шағын  несие-

лер беру, мүмкіндігі шектеулі жан- 

дарға  әлеуметтік  қызмет  көрсету 

мәселелері  де  қоса  қарастырыл-

мақ. Өңірде 750-ден астам жанұя-

ны  қабылдап,  олармен  әлеумет- 

тік  келісімшарт  жасалған.  Жұмыс-

пен  қамту  орталықтары  сондай 

отбасы  мүшелерін  қабылдауға, 

оларға  қажетті  әлеуметтік  жәр- 

демнен  басқа да қызмет түрлерін 

көрсетуге  даяр  болуы  керек.  Са- 

парымыздың барысында  Орал қа- 

лалық  жұмыспен  қамту  орталы- 

ғында  болдық.  Атқарылған  жұ-

мыстар  бар.  Бірақ  көмекке  мұқ- 

таж  отбасылардың  әрбір  мүшесі-

мен  жұмыс  жүргізу  жағы  әлі  де 

жетіспейді. Жұмыспен қамту орта-

лықтарында  азаматтарға  сапалы 

қызмет  көрсететін  алаңдар,  авто- 

маттандырылған  базалар  болуы 

тиіс.  Тағы  бір  үлкен  мәселе,  жұ-

мыс  берушілер  жайында  болып 

отыр.  Қазіргі  таңда  ірі  ауқымды 

технологиялық  модернизациялар 

үрдісі    жүріп  жатыр.  Осыған  бай- 

тік  көмек  көрсетіледі.  Ал  әйелі 

бала  бағып,  отағасы  мүгедек  бол-

ған  жағдайда  шартсыз  әлеумет- 

тік  көмек  беріледі.  Ел-жұртпен  

жұмыс  жасау  қолайлылығын  арт- 

тыру  мақсатында  барлығын  ком-

пьютерлік  базаға  енгізіп  отыра- 

мыз,  –  дейді  Айнұр  Мұхамбет-

қалиқызы.

Сала  мамандарының  қызметі-

мен  барынша  танысқан  министр  

оларға жұмыстың  тиімділігін  арт-

тыра  беруді тапсырды.

*    *    *

ҚР  Еңбек  және  халықты  әлеу-

меттік  қорғау  министрі  Тамара 

Дүйсенова  облысымызға  жұмыс 

сапары барысында «Орал «Зенит» 

зауытында»  болып,  өңірдегі  ірі  

мекеме-кәсіпорын 

басшылары- 

мен кездесті.

–  Бүгін  біз  Елбасы  Жолдауы-

нан  туындайтын  тапсырмаларды 

жүзеге  асыру,  соның  ішінде  әлеу- 

меттік  еңбек  саласын  жаңғырту-

дағы  кадрлар  ағынын  басқаруды 

талқылау  мақсатымен  жиналып 

отырмыз.  Өңіріміздегі  ірі  кәсіп-

орындармен  Жол  картасын  жа-

сақтау  да  күн  тәртібіндегі  өзекті 

мәселе.  Елбасымыз  халыққа  Жол- 

дауында  экономиканы  жаппай 

цифрландыру  тұтас  саланың  жо- 

йылуына  және  мүлде  жаңа  сала-

ның пайда болуына алып келетін-

дігін  айтқан  болатын.  Біздің  өңір 

еліміздегі  өнеркәсіптік  аймақтар-

дың  бірі  болғандықтан,  кадрлар 

ағынын  басқару  жобасы  ендіріл-

ген  еді.  Бүгінгі  таңда  өңірдегі  жү- 

йе  қалыптастырушы  кәсіпорын-

дармен  Жол  қартасын  жасақтау 

жұмыстары  жүргізілуде.  Осы  ба-

ғыттағы  жұмыстарды  ұйымдасты-

ру  мақсатында  облыста  өңірлік 

штаб  құрылып,  қызмет  жасауда,  – 

ғырту  кезеңіне  көшу  қажеттігін 

жариялағанын  атап  өтті.  Қазақ-

станның  әлемдегі  дамыған  30  ел- 

дің  қатарына  қосылуды  қамтама-

сыз  етуді  көздеген  бұл  қадам, 

әлеуметттік  еңбек  саласындағы 

бірқатар  міндеттерді  шешуге  де 

септігін тигізбек.

–  Алдымызда  тұрған  үлкен  мә-

селе  –  елімізде  Үшінші  жаңғыру 

стратегиясын  жүзеге  асыру  негі-

зінде  жаңа  технологияларды  ен-

гізу  болып  отыр.  Ал  ол  дегеніміз, 

кәсіби  мамандарды  талап  ететін 

болады. Еліміздегі жаңғырту стра-

тегиясы,  бір  жағынан,  жаңа  зама-

науи  мүмкіндіктерге  қол  жеткі- 

зіп,  жұмыс  сапасын  жақсартса, 

екінші  жағынан,  жұмыс  күшін  көп 

талап  етпейді.  Ірі  кәсіпорындар 

жаңа технологияларды енгізгенде 

бірқатар  жұмысшылар  еңбектен 

босатылуы  мүмкін.  Тиісінше  жаңа 

заманауи  құрылғыларды  меңгер- 

гендер  жұмысқа  алынады.  Сон-

дықтан жақында  мыңдаған кәсіп-

орындарда жүргізілген сауалнама 

нәтижесінде  олардың  48  пайызы-

ның  жаңғыртылатындығы  анық- 

талды.  Жаңғыртылатын  кәсіп-

орындар  жұмыс  жасайтын  адам-

дарды  жұмыстан  босатуға  немесе 

қайта  даярлықтан  өткізуге  мәжбүр 

болатындықтарын  айтып,  мемле- 

 кеттен  қолдау  сұраған  болатын. 

Осы  мақсатта  еліміздің  барлық 

өңірлерінде ашылған штабтармен 

ақылдаса  келе,  Жол  картасын 

жасақтадық.  Сол  арқылы  жаңғыр-

тылуға  байланысты  қысқартуға 

ұшыраған  жұмысшыларды  қайта 

даярлықтын  өткізу  көзделіп  отыр. 

Кәсіпорын  белгілі  бір  адамды  

қайта  оқуға  жолдаса,  оның  оқу 

шығынының  70  пайызын  мемле-

кет  өтейді.  Қалған  30  пайызын 

аталған  кәсіпорынның  өздері  тө-

тапсырыс  түсіп,  жағдайымыз  оңал-

маса,  260-тай  адамды  жұмыстан 

қысқартуға мәжбүр боламыз. Осы 

жағдайдың  алдын  алу  үшін  об- 

лыста  алғашқылардың  бірі  бо- 

лып,  Жол  картасын  қолдадық. 

Бүгінгі таңда жұмысшыларды қай- 

 та  даярлықтан  өткізіп,  заманауи 

құрылғыларды  еркін  меңгертіп, 

қызмет  бағытын  өзгертудің  нә- 

тижесінде жұмыс орындарын сақ- 

тап  қалу  үшін  бірқатар  шаруа  ат-

қарылуда,  –  деді  министр  қатыс- 

қан  жиында  сөйлеген  «Орал  «Зе- 

нит»  зауыты»  АҚ-ның    бас  дирек- 

торы  Вячеслав  Валиев.  Сонымен 

қатар кездесуде «Батыс Қазақстан 

машина  жасау  компаниясы»  АҚ 

бас  директорының  орынбасары 

Наталия  Фадина,  «Батыс  су  арна-

сы»  ЖШС-ның  директоры  Есен- 

жан  Шунаев,  «Батыс  Қазақстан 

электр  желілерін  тарату  компа-

ниясы»  АҚ-ның    бас  директоры 

Қуат  Мусин  өздері    басқаратын 

өнеркәсіп  ошақтарындағы  қазіргі 

ахуал  туралы  баяндап,  көкейкесті 

сауалдарына    министрдің  жауа-

бын  естіді.

–  Жол  картасы  бірінші  кезекте 

жаңғыртулар  нәтижесінде  туын-

дайтын  әлеуметтік  қатерлерден 

қорғайтын  жақсы  құрал  болады 

деп  санаймын.  Мемлекет  орта-

лық  және  жергілікті  деңгейлер-

де  қысқартулар  және  кадрларға 

қосымша  қажеттіліктер  болған 

жағдайда қолдау көрсетуге дайын. 

Жұмысшыларға  да,  қажет  ететін 

кәсіпорындарға  да  нақты  қолдау 

көрсетілетін болады, – деді Т. Дүй- 

сенова.  Сондай-ақ  министр  ха- 

лықты  жұмыспен  қамту  тақыры-

бына  да  тоқталды.  Бұл  бағытта 

министрлік жұмыс берушілер мен 

жұмыс іздеушілер үшін үлкен алаң 

бола  алатын  Электронды  еңбек