(қолы) (А.Ж.Т.)
МАҚҰЛДАНДЫ:
ЖжӘҚБ бастығы _____________ Варакута А.А. 20__ж. «____» ________
(қолы)
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды
20__ж. «___»______________ №____ хаттама
Кіріспе
Әдістемелік нұсқауда токарлы, бұрғылау, жоңғылау, ажарлау станогының негізгі тұзілімдері және басқаруы қарастырылған. Әр түрлі кескіштердің типтері келтірілген, станоқтардың өндеу технологиялық мүмкіндіктері қарастырылған.
050724 – «Технологиялық машиналар мен жабдықтар» мамандықтарының студенттеріне «Машина жасау технологиясы» пәні бойынша осы зертханалық жұмыс арналған.
№1 зертханалық жұмыс
Токарлы өндеудің технологиялық мүмкіндігі
Жұмыс мақсаты: жону - әмбебап білдегінде дайындама өңдеуінің технологиялық мүмкіндіктерін оқып білу.
Керекті құрал-жабдық, аспатар мен айлабұымдар:
1.Моделі 16К20 әмбебап жону-бұрамакескіш білдегі;
2.Үшжұдырықты қысқы;
3.Жону кескіштері.
Жону әдісінің сипаттамалары
Жону дайындаманың бетінің сырт пішін құрудың технологиялық әдісі – екі қозғалыспен сипатталады: дайындаманың айналу қозғалысы (кесу жылдамдығы) және кесу құралының ілгерлімелі қозғалысы (беріліс қозғалысы). Беріліс қозғалысы дайындаманың айналу өсіне параллельді (бойлық қозғалыс), Дайындаманың айналу өсіне перпендикулярді (көлденіңен беріліс), дайындаманың айналу өсіне бұрышпен (қиғаш беріліс) жүзеге асырылады.
Жону түрлері: сыртқы жону – сыртқы беттерді өңдеу, күйлей жону – жазық (шет жақты) беттерді өңдеу; кесу – дайындаманы бөлшектерге бөлу немесе шыбықты илем дайындамасынан дайын тетікті кесу.
Жону қабылданған классификация бойынша бірінші топқа жататын жону білдегінде орындалады.
Метелкескіш білдектердің классификациясы.
Металкескіш білдектерінде орындалатын технологиялық операциялардлың түрлеріне байланысты машина жасау өнеркәсібінде топтарға бөлу жүйесі қабылданған. Барлық білдектерді 10 топқа бөледі:
0.резервтік топ
1.жоңғу
2.бұрғылау және кеңейжону
3.ажарлау, әрлеу және жетілдіру
4.біріктіру
5.тіс өңдеу және кескіш өңдеу
6.жоңғылау
7.сүргілеу,қашау және тарта өңдеу
8.тіліктеу
9.әртүрлі
Сонымен қатар білдектерді автоматтау дәрежесі борйынша бөледі: білдектер–автоматтар, жартылай автоматтар, басқарушы бағдарламамен,білдектердің автоматтық сызығы және т.б.
Өнделетін тетіктердің өлшемдерінің дәлдігінің дәрежесіне байланысты білдектер қалыпты және жоғры дәлдікті білдектер болып бөлінеді. Орындалатын жұмыстың сипаттамасы бойынша – сыдырылатын және тазалайтын.
Конструктивті белгісі бойынша (айналдырықтың орналасуына байланысты) + көлденіңен жіне тігінен. Мысалы: жоңғыш-көлденіңен жартылай автомат.
Әр топтың білдектері 9 топшаларға бөлінеді және модельдер конструктивті және технологиялық ерекшеліктермен байланысты, арнайы бағытқа бағыттау дәрежесі және т.б.
Білдек моделін сәйкес нөмірмен белгілейді. Бірінші сан білдектің тобын анықтайды, екінші сан берілген топтың шамасындағы топшасын (түрі,моделі), үшінші – (ұшінші немесе төртінші) – білдектің негізгі технологиялық ерекшеліктерін сипаттайды (мысалы: білдекте өнделетін тетіктің ең үлкен диаметрі, үстел өлшемі және т.б.).Бірінші саннан кейінгі жазбаша әріп білдектің жетілдіруіне сілтейді. Мысалы:жону тобының білдектеріне бірінші әріп 1,ал екіншісі: 1және 2 – автоматтар және жартылай автоматтар; 3- револьверлі; 6 – жону-бұрамакескіш және т.б.
Моделі 16К20 жону білдегі – центрлер биіктігі 200 мм жону – бұрамакескіш. Жону (ереже бойынша) бірінші топтың жону білдектерінде жүргізіледі.
Жону тобының білдектерінде дайындамаларды өңдеу.
Жону білдектері машинажасау зауытының білдектер құрамының 50% құрайды.
Жону білдектерінің 9 түрі бар:
1.Бір айналдырықты стоматтар және жартылай автоматтар;
2.Көп айналдырықты втоматтар және жартылай автоматтар;
3.револьверлі;
4.кесу-бұрғылау;
5.айналма устелді;
6.окарлық және маңдайлы;
7.көп кескіш;
8.арнайы дайындалған;
9.әртүрлі.
Жону білдектерінің түрлері 1 суретте көрсетілген.
Әр топтың ішінде білдектер өлшем мен конструкциясымен ерекшелінеді.
Жону-бұрамакескіш білдектердің негізгі техникалық сипаттамасы, олардың технологиялық мүмкіндіктерімен анықталатын өнделетін дайындаманың ең үлкен радиусын анықтайтын тұғыр астындағы центрлер биіктігі,сонымен қатар тұғырда орналастыруға болатын, өнделетін дайындаманың ең үлкен ұзындығын анықтайтын центрлер арасындағықашықтықты анықтайды.
Моделі 16К20 білдегінің құрылғысы мен сипаттамасы, оның технологиядық сипаттамасы.
Бағыттауыш тұғыр үстінде орналасқан дайындаманың максимал диаметрі 400 м, ал суппорттың үстінгі бөлігінде 220 мм, өнделетін дайындаманың максимал ұзындығы шамамен 1300 мм. Электрқозғаушы жетектің қуаты 10 кВт, бұл дайындаманың жону кезінде көптеген әдіптерді шешуге мүмкіндік береді.
Айналдырықтың үлкен айналым саны 2000айн/мин кесудің жоғары жылдамдықпен жұмыс істеуіне мүмкіндік береді.Білдек 0,075-тен 4,46 мм/айн дейін 48 бойлық беріліс және көлденіңен 0,038-ден 2,23 мм/айн бар. Бұранданың барлық түрлерін кесуге мүмкіндік береді.Білдекте ішкі және сыртқы цилиндрлік және конустық беттерді сырт жону және күйлеуге, оларға бұранданы кесуге, БИД әдістерімен, бұрғылау, бұрғылап кеңейтуге, центрлеу, ұңғылау,тесіктерді ұңғылау (сыртқы жону және беттік сығымдау),цилиндрлік және конустық беттерін сыртқы жону және беттік сығымдау, дайындаманы тіліктеу және кесу, жырашықты жону,арнайы техникалық жабдық қолданғанда сұлбалы және көпжақты беттерді өңдеуге болады.
Бойлық және көлденіңен беріліс бағытында білдектің өндетілген орын ауыстыру механизмі бар. Моделі 16К20 білдегінде 2сурет келесі бар:
Достарыңызбен бөлісу: | 
