Өзін-өзі бақылау сұрақтары

1. Менеджмент туралы түсінік?

2. Менеджер және оның міндеттері?

3. Менеджменттің даму кезеңдері?

1. Ахметов Қ.Ғ. Мнеджменттің негіздері (Оқу құралы), А.: «Білім», 4-17б

2. Виханский О.С, Наумов А.И. Менеджмент. Учебник для экон. спец. вузов М.: Высш. школа, 1994г

##??4
##??5

№2 Дәріс. Тақырыбы: Әлеуметтік басқарудың теориялық негіздері

1.Экономиканы басқару тиiмдiлiктері

2.Менеджер және менеджмент өнері.

3.Фирманы басқару органдары

Соңғы жылдары біздің тілде «менеджмент» сөзі жиі қолданылып жүр («менедж»-басқару). Қазақстанның ЖОО-да «Менеджмент және маркетинг негіздері» пәні оқытылып жүр. Бұрынғы Кеңестік лагердің елдеріндегі экономикалық басқарудың бұрыстығы Батыс елдерінің тәжірибесіне көңіл аударуға тура келді.

Экономиканы басқару тиiмдiлiктері елдiң тұрғынының әл-ауқат деңгей болып табылады. Қазақстанның Кеңестік жүйеде болған экономикалық 90 жылдардың ортасында болған жағдайы ең төменгі деңгейде тұрып қалды, ал оның тұрғындарының өмір сүру деңгейінің баяулығын Италияның 1948 жылғы деңгейімен салыстыруға болады.

30 жылдарғы америка экономикасы мен кеңестік халықшаруашылық жүйесінің тыныштық күйін ортақ деуге де болады: саяси және экономикалық өмірінің бюрократизациясы, өзін - өзі тыныштандыруы, кейбір шаруашлық ұйымдарға қандай да бір артықшылық күш беру арманы, монополизм және контрольдың қысқартлуы. Әрине кеңестік өмірдің көптеген спецификалық көзқарастары және себептері бар, олардан құтылу ұзақ және қиын болмақ.

Алғашқы жылдары халық шаруашылығын басқаруды қайта құру барысында көргеніміз - Қазақстан экономикасының шаруашылық өмірінің монопольді жүйесі, өндірісті өндіруді барлық жағынан мемлекеттендіру жиналған мәселені шеше алмайды. Оған қоса бұл жүйе көптеген мәселелерді тудырды. Мысалы, әртүрлі кризистік әрекеттерді, шаруашылық кәсіпорын құруды тоқтату, көптеген тоқырау мен жоғалтулар туды.

Соңғы жылдары экономикада жаңа өндіріс ұйымдары – Концерн, Ассоциация, т.б., жалға беру және ассоциациялық кәсіпорын құру үшін көптеген жағдайлар жасалуда, кәсіпорындардың жұмыстарының табыс әкелуі және тиімділігінің шарттары құрылып жатыр. Нарықтық басқаруда жаңа стратегия құруда туындайтын көптеген сұрақтарға жауап алу үшін біз батыстың алдыңғы қатарлы кәсіпорындары жасап жатқан және жасайын деп жатқан істеріне көңіл аударуымыз керек.

Біздің экономикамыз ішкі экономикалық байланыстарды қайта ұйымдастыру алдында тұрғанын атап өткім келеді. Капиталистік дамыған елдердің тәжірибесі, бізді халықаралық еңбек бөлінісінің қолдануға шектеу қою, заманауи ішкі экономикалық байланыстарды қолданудағы тоқтатылым жасамау керектігін үйретеді.

Экономикалық өсудің нәтижелілігі, ғылыми техникалық прогрестің әлемдік нарықта бақталастық және бәсекелестіктің іс жүзінде құрылуы.

2. Менеджер және менеджмент өнері.

Шетел мамандарының ойынша, кәсіби спорттық менеджер техникалық білімі бар адамдармен жұмыс жасау және жағдайды түсіну сияқты білімі керек.

Техникалық білім дегеніміз – менеджердің өзінің іс – саласы бойынша әдістерді, процедуралар мен техниканы игеруі. Жалпы техникалық білімге менеджердің қаражат білімін жатқызуға болады. Бұл білім менеджердің жұмыс саласына байланысты болмайды.

Спорттық тауарларды өндіруде жұмыс жасайтын менеджер қызмет көрсету саласында жұмыс жасайтын менеджерлердің спецификалық техникалық білімі:

-біріншіден – нақты өндірістік білім;

-екіншіден – спорттық инвентарды қолдану, денеге күш салу арасындағы байланысты орната білу.

Адамдармен жұмыс жасау біліміне өзі бірге істейтін адамдармен өзара қарым қатынасымен қоса, басқа да кәсіпорын қызметкерлерімен тіл табыса білу қасиетін жатқызамыз. Егер техникалық білімге заттармен жұмыс жасай білу қасиетін жатқызсақ, адамдармен жұмыс жасау біліміне әріптестерімен жұмыс жасау қабілетін айтамыз.

Жағдайды түсіне білу қасиеті қиынырақ болып табылады және жағдайды барлық жағынан көре білу және көріністі байланыстыру қасиеттерін ұштастыра білуі қажет. Бұл қасиетке байланысты менеджер барлық және жеке компоненттердегі өзара қатынастарының өзгеруін- өндірістік, саясаттық, экономикалық және әлеуметтік нақты жағдайлардың өзгеруін алдын ала болжай алады.

Осы үш қасиетті игерген менеджер «байланыстыру» іскерлігін меңгерген, менеджмент саласында жақсы жұмыс жасайды.