Орындаған: Токтаруали Аяулым ,1курс
1 тапсырма. Кестені толтыру:
Материалдық өндіріс
|
Материалдық емес өндіріс
|
Өнеркәсіп, ауылшаруашылығы, материалдық-техникалық жабдықтау, сауда, қоғамдық тамақ саласы, құрылыс, су шаруашылығы және т.б.
|
Денсаулық сақтау, білім беру, көлік, байланыс, мәдениет, несиелік мекемелер, қоғамдық мекемелер, басқару органдары.
|
Экономикалық ғылымның дамуының негізгі кезеңдерін толтыру
№
|
Экономикалық мектеп
|
Кезең
|
Негізгі өкілдері
|
Зерттеу пәні және негізгі мазмұны
|
1
|
Меркантилизм
|
16 ғасырда пайда болып, 18 ғасырдың аяғына дейін дамыды
|
А. Монкретьен, ағылшын экономисі
Томас Мэн (1571-1641), Уильям Стаффорд (1554-1612), француз
экономисі Жан Батист Кольбер (1619-1683), орыс экономисі Иван
Посошков (1652-1726) с
|
Экономикалық теориядағы алғашқы
мектеп – меркантилизм. Бұл бағыт ұлттық табыстың негізгі көзі
деп байлық ретінде саналатын алтын мен күмісті жинау мәселесін
қарастырды. Бұлар байлықтың көзі тек саудада деп түсінді, яғни
сырттан бағалы металлдарды арзанға сатып алып елге жинай беру
және оларды басқа елдерге қымбатқа сату.
|
2
|
Физиократия
|
XVIII ғасыр
|
Франсуа Кенэ (1694-1774) мен Анн Тюрго (1727-1781)
|
физиократизм – бұл
пайда табудың жолы, ең алдымен, ауыл шаруашылығы саласында
қалыптасатын және өндіріс аясын зерттейтін экономикалық
теорияның бір бағыты.
|
3
|
Классикалық саяси экономика
|
4 кезеңді қамтиды
1.17-ғасырдың аяғы мен 18-ғасырдың ортасы
2. 18-ғасырдың аяғында
3. 19-ғасырдың алғашқы жартысында
4. 19-ғасырдың 2-жартысында
|
ағылшын экономистері Уильям
Петти (1623-1687), Адам Смит (1723-1790), Давид Рикардо (1772-
1823), Джон Стюарт Милль (1806-1873), француз экономисі Жан
Батист Сэй (1762-1832)
|
классикалық саяси экономия – бұл еңбекті барлық
тауарлар мен қызметтердің соңғы құны деп санайтын және еңбек
құнының тұжырымдамасы арқылы қоғамның барлық топтарының
табыс көздерін анықтауды қарастыратын экономикалық теорияның
ең басты бағыттарының бірі.
|
4
|
Марксизм
|
19 ғасырдың 40-жылдары
|
неміс экономистері Карл Маркс
(1818-1883) пен Фридрих Энгельс (1820-1895)
Кейіннен,
марксизм теориясын В. Ленин мен Г. Плеханов дамытты.
|
Маркс «капитализм»
ұғымын қалыптастырды. Бұлардың ойынша, тек жалдамалы
жұмысшылардың еңбегі ғана қоғамның байлығын жасайды. Ал
капиталистердің пайдасы жұмысшылар табының төленбеген еңбегін
білдереді. К. Маркс экономикалық теорияға қоғамдық-экономикалық
формация, ұдайы өндіріс, экономиканың циклдік дамуы, жалдамалы
жұмысшылардың еңбегі, рента теориясы, социализм, тауарға сіңген
еңбектің екі жақтылығы, т.б. жаңалықтарды алып келді
|
5
|
Неоклассикалық мектеп
|
1890 жыл
|
ағылшын экономисі
Альфред Маршалл (1842-1924) мен Артур Пигу (1877-1959)
|
ХІХ ғасырдың екінші жартысында экономикадағы барлық зерттеулер жекелеген нарықтық
субъектілердің нақты қарым-қатынастарын қарастыруға бағытталады.
Ғалым-экономистер шектеулі ресурстарды тиімді пайдалану
мәселелерін зерттеуге талпыныс жасай бастайды. Осыған байланысты
экономикалық ғылымның аты өзгерді: «саяси экономия» термині
«экономикс» ұғымымен алмастырылады. Экономикалық ғылым өзінің
жаңа атауын ағылшын экономисі Альфред Маршаллдың 1890 жылы
шыққан «Экономикс принциптері» еңбегіне байланысты өзгертті.
|
6
|
Кейнсианизм
|
1929–1939
|
Джон Мейнард Кейнс (1883-
1946)
Кейнстің макроэкономикалық теориясын Элвин
Хансен, Пол Самуэльсон, Джон Хикс, Евсей Домар және Рой
Харрод сияқты ғалымдар әрі қарай дамытып, неокейнстік бағыттың
негізін қалады.
|
Кейнстің басты идеясы болып экономиканы
мемлекеттік реттеудің қажеттілігі табылады. Өйткені таза нарық
жағдайында экономиканың күрделі мәселелері, атап айтсақ,
жұмыссыздық, инфляция, экономиканың кезеңдік ауытқуы, әлеуметтік қамсыздандыру, халықтың әл-ауқаттылығын жақсарту сияқты
күрделі мәселелер өздігінен шешілуі мүмкін емес, осыларды реттеу
үшін мемлекет нарыққа міндетті түрде араласады. Кейнс ең алдымен,
экономиканың қозғаушы күші деп ұсынысты емес, сұранысты бірінші
орынға қояды, олай болса, ол жиынтық сұранысты көтеру және
қолдау үшін мемлекеттің бюджет-салық және ақша-несие саясаттарын
жүргізуді ұсынды.
|
7
|
Классикалық емес синтез (қазіргі экономика)
|
|
Альфред Маршалл (1842-1924) мен Артур Пигу (1877-1959)
|
Бұл бағыт негізінде экономикалық теория шектеулі ресурстарды тиімді пайдалану ғылымы ретінде қарастырылады. Маршаллдың басты назарында тұтынушылар мен өндірушілер өздерінің әл-ауқаттылық дәрежелерін қалайша арттыратындығы туралы мәселелерді талдау жағдайы тұрды. Оның ойынша, әл-ауқаттылықты максималдау тек еркін бәсекелестік жағдайында ғана болуы мүмкін және осы тұрғыда ғана нарық тепе-теңдікке келе алады.
|
8
|
Институционализм
|
XX ғасырдың 90-жылдар
|
американдық
экономистер Торстейн Веблен (1857-1929), Джон Коммонс (1862-
1938), Уэсли Митчелл (1874-1948), Джон Гэлбрейт (1908 жылы
туылған)
|
институционализм – бұл адамдардың
экономикалықтан басқа, әлеуметтік, мәдени, саяси, адамгершіліктік,
құқықтық құндылықтарын зерттейтін ерекше бағыт.
18
Институционализм теориясынан негізгі екі бағыт тарайды:
неоинституционализм және қоғамдық таңдау теориясы.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
