жүзеге асыруға мүмкіндік береді:
1.
Білім беру қызметінің сапасын арттыруға жағдай жасайтын
объективті және анық бағалау жүйесін іске асыру;
2.
Халықаралық тәсілдер мен стандарттарға сәйкес сапалы және
бірыңғай бағалау механизмін қалыптастыру;
3.
Бағалау әрекетіндегі мұғалімдердің құзыреттілігін арттыру;
4.
Өз бетінше білім алу дағдыларын дамыту үшін жағдай жасау және
білім алушылардың өз оқуына деген жауапкершілігін арттыру;
5.
Үлгерімі төмен білім алушылармен жұмысты жетілдіру;
6.
Білім алушылардың күтілетін нәтижелерге, соның ішінде жоғары
деңгей дағдыларына (талдау, жинақтау, бағалау) жетуін бағалауға
мүмкіндік беретін тапсырмалар үлгілерінің қорын құру;
7.
Объективті, үздіксіз және нақты:
-
білім алушыларға олардың оқуының сапасы туралы;
-
мұғалімдерге білім алушылардың ілгерілеуі туралы;
-
ата-аналарға оқу нәтижелерінің жетістік деңгейі туралы;
-
басқару органдарына ұсынылған білім беру қызметінің сапасы
туралы ақпаратты беру;
8.
Электрондық журналды жинау үдерісін оңтайландыру және
ақпараттар ұсыну үшін қолдану;
9.
Әр білім алушының, жеке мектептің, барлық аудан, облыс және
мемлекет деңгейіндегі мектептердің бөлім және тақырыптар аясында оқу
бағдарламасын меңгеру мониторингін қолдану;
10.
Стандарттарды, оқу бағдарламаларын жетілдіру үшін талдау
жүргізу және басқа да басқарушылық шешімдер қабылдау.
Пәндер мен сыныптарға байланысты бағалаудың ұсыныстары
қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағында, жиынтық
бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстарда қосымша берілген.
5
1 ТЕРМИНДЕР МЕН АНЫҚТАМАЛАР
Аталған құжатта төмендегідей терминдер қолданылады:
Дескриптор – тапсырмаларды орындау кезіндегі нақты
қадамдарды көрсететін сипаттама.
Бағалау критерийі – білім алушының оқу жетістіктерін бағалауға
негіз болатын белгі.
Модерация – бағалаудың анықтығы мен дәлдігін қамтамасыз ету
үшін қойылған балдарды стандарттау мақсатында тоқсандық жиынтық
бағалау бойынша білім алушылардың жұмыстарын талқылап
қарастыратын үдеріс.
Кері байланыс – белгілі бір оқиға немесе әрекетке жауап беру, үн
қату, пікір білдіру.
Оқытудың күтілетін нәтижелері – білім алушының оқу үдерісі
аяқталған кезде нені біліп, түсініп, нені көрсете алатынын айқындайтын
құзыреттіліктер жиынтығы.
Түрлі деңгейдегі тапсырмалар – білім алушының қабілетін есепке
ала отырып, дифференциациялық оқытуды ұйымдастыру үшін
қолданылатын күрделілігі түрлі деңгейдегі тапсырмалар.
Рефлексия – қайта ойлауға және өз әрекетінің нәтижелеріне
талдау жасауға, өзін-өзі тануға бағытталған ойлау үдерісі.
Рубрика – бағалау критерийлеріне сәйкес білім алушылардың оқу
жетістіктері деңгейлерін сипаттау тәсілі.
Оқу бағдарламасы – әр оқу пәнінің мазмұнын және меңгеруге
тиісті білім, білік, дағды, құзыреттілік көлемін анықтайтын бағдарлама.
Ортақ тақырып – нақты пән бойынша оқу мақсаттарына жету үшін
түрлі пәндер аясында білімі мен білігін біріктіретін құрал ретінде
пайдаланылатын мазмұны бірыңғай ортақ компонент.
Тоқсандық жиынтық бағалау спецификациясы – тоқсандық
жиынтық бағалаудың мазмұны мен құрылымын құрастыруға және оны
өткізуге қойылатын талаптар.
Жиынтық бағалау – оқу бағдарламасындағы бөлімдер/ортақ
тақырыптар бойынша белгілі бір оқу кезеңі (тоқсан/триместр, оқу жылы)
аяқталғанда өткізілетін бағалаудың түрі.
Балл қою кестесі – тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларына
балл қою бойынша бірыңғай норманы белгілеу үшін мұғалімдер
қолданатын кесте.
Ойлау дағдыларының деңгейлері – әрбір деңгейі ойлау
дағдыларын анықтауды қалыптастыруға бағытталған оқу мақсаттарының
иерархиялық өзара байланыстағы жүйесі.
6
Білім алушының оқу жетістігі деңгейі – бағалау критерийлеріне
сәйкес білім алушылардың оқу жетістігін дамыту деңгейі.
Қалыптастырушы бағалау – оқу үдерісін дер кезінде түзетуге
мүмкіндік беретін, білім алушы мен мұғалім арасындағы кері байланысты
қамтамасыз етіп, үздіксіз жүргізілетін бағалаудың түрі.
Оқу мақсаттары – оқу бағдарламасына сәйкес пән бойынша оқу
курсы аралығында білу, түсіну және дағды жетістіктеріне қатысты
күтілетін нәтижелерді қалыптастыратын тұжырым.
Бағалау нәтижелерін тіркейтін электрондық журнал – жиынтық
бағалау (бөлім/ортақ тақырыптар, тоқсан) нәтижелерін тіркейтін және
тоқсандық, жылдық, қорытынды бағаларды автоматты түрде есептеуді
жүзеге асыратын электрондық құжат.
7
2
КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУДЫҢ ҚАҒИДАТТАРЫ (ПРИНЦИПТЕРІ)
Критериалды бағалау төмендегідей қағидаттарға (принциптерге)
негізделеді:
•
Оқыту мен бағалаудың өзара байланысы. Бағалау оқу
бағдарламасындағы мақсаттармен, күтілетін нәтижелермен тікелей
байланысты оқытудың ажырамас бір бөлігі болып табылады. Демек, неге
және қалай оқытады, білім алушының қажеттілігі қандай және бағалау
тәжірибесінде жүзеге асыруға қажетті нәтижелерге жетуге қалай
көмектесуге болады деген сұрақтарға жауап іздеу.
•
Шынайылық, анықтық және валидтілік. Бағалау дәл және
сенімді
ақпаратты
ұсынады.
Қолданылатын
критерийлердің,
құралдардың оқу мақсаттарына жетуге, күтілетін нәтижелерді
бағалайтынына сенімділік бар.
Объективтілік, анықтық, валидтілік жиынтығы бағалаудың сапасын
анықтайды. Барынша мазмұнды сипаттаманы бағалауды қаншалықты
дұрыс өткізетінімізді және нақты нені өлшейтінімізді бағалаудың
валидтілігі ұсынады. Аталған қағидатты жүзеге асыру:
-
нені бағалау қажеттігін нақты түсіну және анықтауды;
-
бағалау критерийлерін құрастыру және негіздеуді;
-
тапсырмаларды құрастыру және рәсімдерді жоспарлауды
көрсетеді.
•
Ашықтық және нақтылық. Бағалау түсінікті, айқын
ақпараттарды
ұсынады,
сондай-ақ,
барлық
оқу
үдерісіне
қатысушылардың қызығушылығын, жауапкершілігін арттырады.
Аталған қағидат мақсаттар мен бағалау рәсімдерінің түсінікті,
нұсқаулықтың анық және нақты, нәтижелердің пайдалы және қолжетімді
болуын болжайды. Бағалау үдерісінде оның мақсаттылығы мен
дұрыстығы еш күмән тудырмауы тиіс. Өз кезегінде білім беру үдерісіне
қатысушылар арасындағы өзара әрекет пен сенімге қол жеткізу олардың
қызығушылығын арттыру және оқу нәтижесіне оң әсер етуге ықпал етеді.
•
Үздіксіздік. Бағалау білім алушылардың оқу жетістігінің
ілгерілеуін дер кезінде және жүйелі қадағалап отыруға мүмкіндік беретін
үздіксіз үдеріс болып табылады. Бағалау үдерісінің тұрақтылығы
рәсімдер арасындағы өзара байланысты негіздейтін және бірыңғай білім
беру жүйесін құратын қалыптастырушы бағалау, балл қою кестесі
механизмін қолдану және жиынтық бағалаудың кестесін белгілеу
әрекеттері арқылы қамтамасыз етіледі.
8
Достарыңызбен бөлісу: | 
