Н. С. Сейітов г-м.ғ. д., профессор Оқулықта «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау»

жүктеу 8,17 Mb.

Pdf просмотр

бет	141/168
Дата	08.12.2022
өлшемі	8,17 Mb.
	#40519
түрі	Оқулық

1 ... 137 138 139 140 141 142 143 144 ... 168

Бурение

11.1 Дірілмен бұрғылау технологиясы.
Дірілмен бұрғылау технологиясы бұрғы аспабын түсіру, забойды тереңдету,
аспапты көтеру және оны тау жыныстарынан тазарту сияқты циклдарды жүргізу болып
табылады. Бұрғылаудың тиімділігі діріл қоздырғыштың параметрлеріне байланысты –
дебаланстардың айналу моменті мен жиілігі, ал дірілбалғасын қолданғанда оның
массасымен, соғу жиілігі. Бұл параметрлер бұрғылау процессінде реттелмейді.
Сазды топырақтарды бұрғылағанда дебаланстардың моменті үлкен және жиілігі
төмен батырғыш қолдануға кеңес беріледі. Құмды топырақтарда жоғары жиілікті
дірілдеме батырмалар қолданып бұрғылау қажет. Құрғақ тығыз тау жыныстарында
дірілдеткішке қарағанда діріл бағасын қолданған тиімдірек.
Дірілмен бұрғылауда рейстің оңтайлы ұзындығы ұңғыма тереңдігіне тікелей
тәуелді және ұңғы тереңдігі 3 метрге тең болғанда екі метрден ұңғы тереңдігі 20 метр
болғанда 0,6 метрге дейін өзгеріп отырады. Ұңғыманың бастапқы интервалдарын үлкен
диаметрлі зондтармен бұрғылау қажет, ал ұңғыны тереңдеткен сайын кішірейте берген
жөн. Қолданылатын зондтардың диаметрлері 219,168,146,127,108 мм. Мұндай технология
зондтың ұңғыма қабырғасындағы тау жыныстарымен қысылып қалмаз үшін қажет.
Дірілмен бұрғылаудың таза уақытты 25% құрайды. Сондықтан қосымша
жұмыстарда механизациялауға аса көңіл бөлу қажет. Дірілмен бұрғылаудың өнімділігі
ұңғы тереңдігіне тікелей байланысты. Мысалы: ұңғыма тереңдігі 10 метр болғанда. 3,4
категориялы тау жыныстарындағы бұрғылау жылдамдығы 50-60 метр/ смена құрайды, ал
тереңдігі 20 метр болғанда жылдамдық екі есе азаяды.
Дірілмен бұрғылау сапалы геологиялық ақпарат алуды, керннің шығымын 100%
қылуды және бұрғыланатын тау жыныстарының геологиялық қимасын дәл құрауды
қамтамасыз етеді. Дірілмен бұрғылаудың кемшілігі – қолдану аймағының аздығы (жұмсақ

234
тау жыныстары) және ұңғының аз тереңдігі. Бұрғылау тереңдігін жоғарлату үшін жыныс
талқандағыш үстінен тікелей орнатылатын ұңғылық дірілдеткіштер жасап шығару қажет.
ҚОРЫТЫНДЫ
1.
Шнекті бұрғылау талқандалған тау жыныстарын винтті транспорт көмегімен
шығаратын айналмалы тәсілдің бір түрі.
2.
Шнекті бұрғылау бұрғыланғыштық категориялары
1-V
ке
дейінгі тау
жыныстарында және тереңдігі 70-80 метрге дейін ұңғыларды бұрғылауға
арналған.
3.
Шнекті бұрғылаудың пайдалану аймағы гидрогеологиялық – инженерлік -
геологиялық , іздеме және сейсмикалық ұңғыларды бұрғылау.
4.
Шнекті бұрғылаудың артықшылықтары – бұл ұңғыны жуудың болмауы
есебінен бұрғылаудың жоғары өнімділігі, кемшіліктері – шінекті тізбекті
айналдыруға қажетті қуаттың өсуіне байланысты бұрғылау тереңдігінің аздығы.
5.
Шнек қалыңдығы 5-6 мм винтті сызық бойымен қаптал беттеріне пісірілген
болат таспалары бар құбыр немесе стержень болып табылады.
6.
Керн алып бұрғылау үшін магазинді шнек қолданылады.
7.
Бұрғылаудың
технологиялық
тәртібінің
негізгі
параметрлері
қашауға
түсірілетін өстік күш және оның айналу жиілігі.
8.
Дірілмен бұрғылау бұрғы аспабына жоғары жиілікті тербелістер немесе
соққылар беруге негізделген.
9.
Жыныс талқандағыш аспап ретінде виброзондтар, виброжлонкалар және
ұңғыны сақиналы забоймен бұрғылайтын грунт ұстағыштар пайдаланады.
10.
Дірілмен бұрғылау технологиясы бұрғы аспабын түсіру, забойды тереңдету,
аспапты көтеру және оны тау жыныстарынан тазарту сияқты циклдарды
жүргізу болып табылады.
11.
Дірілмен бұрғылаудың таза уақытты 25% құрайды. Сондықтан қосымша
жұмыстарда механизациялауға аса көңіл бөлу қажет.
12.
Дірілмен бұрғылау сапалы геологиялық ақпарат алуды, керннің шығымын 100%
қылуды және бұрғыланатын тау жыныстарының геологиялық қимасын дәл
құрауды қамтамасыз етеді.

жүктеу 8,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 137 138 139 140 141 142 143 144 ... 168