Монография \ «санат» а л м п и мп

ip орында турмайтынын, эркашан агыста, козгалыста болатынын баягы бабалар заманында Гераклит айткдн. “0Mip

жүктеу 12,37 Mb.

Pdf просмотр

бет	32/269
Дата	12.11.2023
өлшемі	12,37 Mb.
	#44239

1 ... 28 29 30 31 32 33 34 35 ... 269

kabdolov zeinolla soz oneri 2

6ip
орында турмайтынын,
эркашан агыста, козгалыста болатынын баягы бабалар
заманында Гераклит айткдн.
“0Mip,
дуние дегешц агып
жаткдн су екен” деген Абай адам баласыньщ етш жаткдн
уакыткд устемдж ете алмайтынын, кешей кунш буйнйге
кдйтару не кдйталату крлынан келмейтшш де айткдн:
Сагаттьщ шыкьшдагы емес ермек,
Немише eMip етпек — ол бшдармек.
Bip минут 6ip юсшщ
O M ip iH e
уксас,
Огп, елда, тагдыр жок, кдйта келмек.
Ал осындай унем
1
крзгалыстагы, кимыл устшдей ем
1
рде
й р ш т к етш отырып, кдмылсыз, крзгалыссыз кдлу, “сагат-
тыц шыкылдагын ермек” ету, жым-жырт тыныштьпдга жа-
тьш алу мумкш бе? Жок, мумкш емес. Кргамныц козгалы-
сьш,
uirepuieyiH
мойындасак, элйдей “азатшыларды” Н.Ша-
мотаныц “Творчестволык еркшдйс туралы” кггабында по-
йызга билетс1з мшген жолаушылармен салыстырьш, прог-
рестщ кез бояушы “кряндары” деп айыптауы орынды деп
журдис. Бул ретте де Лениннщ “ Кргамда
eMip
суре отырып,
кргамнан тыскдры бола алмайсыц” деген
niidpi
акикдттыц
акдкдты деп бщцгк. Ойткеш элп
6ip
эйгш макдласында
Ленин муны да мукцят тусйдаре келе, буржуазиялык, жеке-
шш мырзалардыц “абсолютпк бостандык,” туралы даурыкда
сездершщ
6api
еюжуздЫк деп айыптайды: “Акдханьщ
ектемдшне нейзделген кргамда, — дещц ол, — ецбекиплер
букдрасы жокдлильгк, керш, ат тебелшдей аз гана байлар
арамтамак, болып отырган к,огамда нак,ты жэне шын
“бостандык,” болуы мумкш емес” .
Одан
api
Ленин буржуазиялык когамда
eMip cypin
отыр
ган жазушы мырзаньщ буржуазиялык; баспадан, буржуазия
талабынан бостан бола алмайтынын, сол ат тебелшдей
38

акщалыларга кызмет ететшш, “буржуазиялык, жазушыньщ,
еуретипнщ, акгрисаньщ бостандыгы дегешшз бар болтаны
акдаалы калтага, сатйп алуга, тамак, асырауга деген буркеме-
ленген (не ейжуздшкпен буркемеленген) тэуелдшк” дей
келш, мундай е й жузда “бостан” эдебиетке “шын epiKri
пролетариатпен ашык, байланысты эдебиетп кдрама-карсы
кою аркьшы элп ейжуздшиш эшкерелеу” керекппн, “жалган
буркеншжй сыпырып тастау” керектшн ащартады.
Муны айткднда Ленин, сез жок, керкем эдебиеттщ
табигатын тани отыра, эдеби ютщ езше тэн ерекшелтн
бше тура, эдеби творчествоныц психологаясын нэзж тусшш
тура айтты. Сондыктан эдебиетке партиялык, басшылыкдъщ
кдндай болу керек екенш де атап erri: “Талас жок„ эдеби ic
бет алды тецеспрушткке, &ркелйлжке, кетшлжгщ азшы-
лыккд устемдж етугне онша кеп кене бермейдо. Талас жок»
бул icTe жеке бастын инициативасына, жеке адамньщ
кдбшетнлтне зор ерйндж болуын, ой мен киялга, пшпн
мен мазмунга ерйндж болуын сезаз камтамасыз ету кажет”.
Сонда суреткерден Лениннщ талап етш отырган партиялы-
лыгы оньщ белгш 6ip партия уйымыньщ есебшде туруы
емес, дуниетанымындагы партиялылык» e3i суреттеп отыр
ган eMip кубылысына кезкарасындагы партиялылык,,
суреткерлж шеберлж пен шыгарманьщ шынайы керкемдт
аркылы жинакталган идеядагы мелд
1
р тазалык, Партиялы
лык эр суреткердщ цпй творчестволык, кажеттшгше айна-
луы керек, творчестволык табигатына дарып-сщу1, оньщ
табиги кдсиетгне айналуы шарт. Сонда мундай суреткер
хальщтык творчествоньщ сара жолына туседа, eMipfleri куйй
норселерд1 емес, ец кесек, кунды, курдел! кубылыстарды
талгампаздыкден жинак,тап керсете алады. Муныц e3i
суреткердА натурализм батпагынан сактандырып, реализм
дацгылына апарады. Мундай суреткердщ ой-epici кец,
кекжиеп алые, тургысы биж, сез1ш шалкдр, талгамы жогары
болмак, Творчествоныц epKwdiai карга адымды, кораш
сезшдшердщ тдекалай мещандык кылтыц-сылтыцы емес,
ой-санасына шын мэншдеп халыктыктан ecin-ep6in
шыккан партиялылык тацгы таза ауадай тараган дарьшды
суреткердщ ез енершщ шыркау бицдавде, ашык, аспанында
ерйн парлауы, самгауы болып табюлады. Мше, мундай
суреткерлер творчествосымен байьш, дамытан эдебиет нагыз
“ерйн эдебиет болады, ейткеш оньщ кдтарына кептеген
жаца

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 28 29 30 31 32 33 34 35 ... 269