Монография / Аида Сағынтаева, Әсел Қамбатырова, Лаура Қарабасова

жүктеу 2,34 Mb.

Pdf просмотр

бет	109/149
Дата	10.03.2023
өлшемі	2,34 Mb.
	#41684

1 ... 105 106 107 108 109 110 111 112 ... 149

Bilim-beru-zertteulerine-kirispe

Толық ақпараттандырылу
толық ақпараттандырылған
келісімді білдіреді, дегенмен іс жүзінде зерттеушілердің
адамдарға ақпаратты толық (мысалы, статистикалық дерек-
терді өңдеу) жеткізуге мүмкіндігі бола бермейді.
Түсіністік
Түсіністік
қатысушылардың зерттеу үдерісінің күрделілігі-
не, қауіптілігіне қарамастан оның мәнін толық түсінулерін
танытады. Зерттеудің әлеуетті қатысушылары өздері қаты-
сатын зерттеу жұмысын толық түсінуі үшін түрлі шарттар-
ды қамтамасыз етуі қажет деген ұсыныстар бар. Мәселен,
зерттеуші қандай да бір қиын жағдайға немесе зерттеу мақ-
сатына байланысты зерттеу жобасына тек жоғары білімді
адамдарды ғана тарта алады. Зерттеудің мақсатын, орын
алатын тәуекелдерін және әдіс-тәсілдерін түсіндіру кезінде
зерттеуші кеңесшілердің көмегіне жүгінеді немесе зерттеуді
жобалауда оған қатысуға деген сұраныс пен шешім қабыл-
даудың арасындағы уақыт аралығын қарастыра алады.
7.2-кесте
Ақпаратты келісімнің төрт элементі (Cohen et al., 2011, 78-б.)

171
Назарбаев Университеті Жоғары білім беру мектебі
Ақпаратты келісімнің негізгі мақсаты – жеке тұлғаны алдағы
зерттеумен таныстыру үшін барлық мүмкіндіктерді қарастыру,
оның ішінде зерттеу туралы барлық ақпаратты зерделеуге жеткілік-
ті уақыт беру. Зерттеуші жеке тұлғадан зерттеуге қатысу жөніндегі
өтінішіне байланысты «ақпаратты келісім» емес, «ақпараттан бас
тарту» алуы мүмкін екенін, яғни зерттеу жұмысының тигізуі мүм-
кін зияны жайында алдыңғы зерттеулерден оқып-танысқан адам-
ның зерттеу жұмысына қатысудан бас тартуы мүмкін екенін есте
ұстауы қажет (Cohen et al., 2011, 78-б.). Жоғарыда талқыланған
әдеп принциптерінің негізінде (7.1.1 және 7.1.2-бөлімшелерді қа-
раңыз) жеке тұлға зерттеу басталғаннан кейін де одан қатысудан
бас тартуға немесе зерттеу жұмысынан шығуға құқылы. 8-тарауда
сапалық зерттеуді ұйымдастырудың мысалдарын келтіру арқылы
ақпаратты келісімнің құрылымын толығырақ қарастырамыз.

жүктеу 2,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 105 106 107 108 109 110 111 112 ... 149