арасында ауытқиды.
Шығындағы мұндай
айырмашылықтар түрлі облыстарда ұсынылатын
қызметтердің стандарттары мен сапасына
қатысты мәселелерді көтереді.
2.5. Қазақстандағы
мүгедектігі бар
балаларға арналған
мемлекеттік
бағдарламалар
Қазақстандағы мүгедектігі бар балаларға
арналған бағдарламалар негізінен білім
беру және оңалту іс-шараларынан тұрады.
Мүгедектігі бар балаларға арналған әлеуметтік
оңалту «Арнаулы әлеуметтік қызметтер ту-
ралы» Қазақстан
Республикасының Заңына
негізделеді және оны әлеуметтік қорғау
жүйесінің әлеуметтік ұйымдары жүзеге асы-
рады. Қазіргі кезде Қазақстан Республикасы
мүгедектігі бар балаларға қызмет көрсететін
әлеуметтік және білім беруші мекемелердің
тұрақты жүйесіне сүйенеді. Мүгедектік
деңгейінің ауырлығына қарай балалар
мамандандырылмаған, инклюзивті немесе
арнаулы мектепке дейінгі мекемелерге және
мектептерге немесе әлеуметтік мекемелер-
ге жіберіледі.
Мамандандырылған мекемелер
желісі тірек-қозғалыс жүйелерінің бұзылыстары
бар мүгедектігі бар балаларға арналған 4 ин-
тернат үйден; психикалық-жүйке ауруларымен
ауыратын балаларға арналған 17 интернат
үйден; 16 оңалту орталығынан; 29 күндіз күтім
жасау орталығынан; 165 мүгедектігі бар бала-
ларды қоса алғанда, мүгедектігі бар адамдарға
арналған үйде әлеуметтік көмек көрсету
бөлімінен тұрады.
2.5.1. Мүгедектігі бар балаларға
арналған психологиялық-
педагогикалық және логопедтік
қызметтер
Бүкіл Қазақстан бойынша мүгедектігі бар
балаларға және олардың отбасыларына/патро-
нат ата-аналарына қолдау көрсетуге арналған
129 психологиялық-педагогикалық кабинет бар.
13-суретте бүкіл ел бойынша психологиялық-
педагогикалық түзеу кабинеттерінің бөлінісі
көрсетілген. Психологиялық-педагогикалық
түзеу кабинеттерінің бөлінісі мүгедектігі бар
балалардың бөлінуімен үнемі сәйкес келе
бермейді (3-суретті қараңыз). Қызметпен ең
13-сурет. 2012 жылы Қазақстан Республикасындағы психологиялық-педагогикалық түзеу
кабинеттерінің саны
11-16
7-11
4.5-7
2-4.5
Дереккөз: ҚР Білім және ғылым министрлігі берген деректер негізінде,
2012 ж.
ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН
ОБЛЫСЫ
БАТЫС ҚАЗАҚСТАН
ОБЛЫСЫ
СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
ОБЛЫСЫ
ОҢТҮСТІК
ҚАЗАҚСТАН
ОБЛЫСЫ
АЛМАТЫ
ОБЛЫСЫ
ЖАМБЫЛ
ОБЛЫСЫ
ҚАРАҒАНДЫ
ОБЛЫСЫ
ПАВЛОДАР
ОБЛЫСЫ
АҚМОЛА ОБЛЫСЫ
ҚОСТАНАЙ
ОБЛЫСЫ
ҚЫЗЫЛОРДА
ОБЛЫСЫ
АҚТӨБЕ
ОБЛЫСЫ
АТЫРАУ
ОБЛЫСЫ
МАҢҒЫСТАУ
ОБЛЫСЫ
40
аз қамтылған облыс – Қарағанды облысы бо-
лып табылады, мұнда тек 3 орталық бар, ал
бұл облыстағы мүгедектігі бар балалар саны
бәрінен көп (18 жасқа дейінгі мүгедектігі бар
балалар саны - 4 669).
2012 жылы 13 506 бала психологиялық-
педагогикалық түзеу қызметін пайдаланды (ҚР
Білім және ғылым министрлігі, 2012 ж.). 14-су-
ретте көмек алатын халықтың географиялық
бөлінісі көрсетілген.
Суретте Алматы облы-
сын қоспағанда (қызмет көрсетілетін бала-
лар саны кабинеттер санына сәйкес келетін)
басқа облыстарда мұндай қызметтерге
мұқтаж балалар санымен салыстырғанда
жағдай неғұрлым қолайсыз болып табыла-
ды. Дей тұрғанмен, мұндай кабинеттерде
жұмыс істейтін қызметкерлердің саны туралы
деректер болмағандықтан, біз ұсынылатын
қызметтердің сапасының арасалмағын
көрсетіп/көрсетпейтінін
егжей-тегжейлі айта
алмаймыз.
ҚР БжҒМ мүгедек балалардың қоғамға етене
араласуы үшін арнаулы білім беру қызметтерін
ұсынады. ҚР Білім және ғылым министрлігі
ұсынған деректерге сәйкес, бүкіл еліміз бой-
ынша 558 логопедтік кабинет (сөйлеу кемістігін
емдеу) 17 057 мүгедектігі бар балаға қызмет
көрсетеді. Деректер логопедтік кабинеттердің
бөлінісі мен
осы қызметті пайдаланатын ба-
лалар санының бір-біріне сәйкес келетінін
көрсетеді (15 және 16-суреттер).
2.5.2. Мүгедектігі бар балаларды
мектепке дейінгі және мектепте
білім беру жүйесіне қабылдау
ҚР БжҒМ деректері бойынша, 2012 жылы «да-
муында мүмкіндіктері шектеулі» 152 370 бала
(18 жасқа толмаған) есептелді. Жас ерекшелігі
бойынша топтардың бөлінісі олардың 5%-ы 3
жасқа толмағанын, 23%-ы – 3 жастан 6 жасқа
дейінгілер және 72%-ы – 7 жастан 18 жасқа
дейінгілер екенін көрсетеді. 17 және 18-су-
реттер оқу орындарындағы (мектепке дейінгі
мекемелер мен мектептер) мүгедектігі бар
балалардың пайыздық үлесін көрсетеді.
Көруге
болатынындай, «дамуында мүмкіндіктері
шектеулі» 3 жастан 6 жасқа дейінгі балалардың
67%-ы мектепке дейінгі мекемелерге бармай-
ды, «дамуында мүмкіндіктері шектеулі» 7 жа-
стан 18 жасқа дейінгі балалардың 46%-ы мек-
тептерде оқымайды. Тек тиісті жас ерекшелігі
бойынша топтардағы «дамуында мүмкіндіктері
шектеулі» балалардың 5 және 21 пайызы
инклюзивті балабақшалар мен мектептерге ба-
рады. 19 және 20-суреттер 2012 жылы мектеп-
16-сурет. 2012 жылы логопедтік кабинеттердің қызметін пайдаланған мүгедектігі бар балалардың
бөлінісі
1746-4028
665-1746
88-665
0-88
Дереккөз: ҚР Білім және ғылым министрлігі берген деректер негізінде,
2012 ж.
ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН
ОБЛЫСЫ
БАТЫС ҚАЗАҚСТАН
ОБЛЫСЫ
СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
ОБЛЫСЫ
ОҢТҮСТІК
ҚАЗАҚСТАН
ОБЛЫСЫ
АЛМАТЫ
ОБЛЫСЫ
ЖАМБЫЛ
ОБЛЫСЫ
ҚАРАҒАНДЫ
ОБЛЫСЫ
ПАВЛОДАР
ОБЛЫСЫ
АҚМОЛА ОБЛЫСЫ
ҚОСТАНАЙ
ОБЛЫСЫ
ҚЫЗЫЛОРДА
ОБЛЫСЫ
АҚТӨБЕ
ОБЛЫСЫ
АТЫРАУ
ОБЛЫСЫ
МАҢҒЫСТАУ
ОБЛЫСЫ
42
