Методическое сопровождение

жүктеу 2,3 Mb.

Pdf просмотр

бет	67/130
Дата	22.09.2022
өлшемі	2,3 Mb.
	#39363

1 ... 63 64 65 66 67 68 69 70 ... 130

metodycheskoe

6. Написание эссе
1. Изучите отрывок из работы Я.Коласа «Аб народным
вучыцелю»:
«Каб зніштожыць турму, збудуйце школу», – так сказаў староннік народнае асветы.
Усякі, хто мае на плячах галаву, а не гарбуз, скажа, што гэта праўда.
Толькі ў нас усё робіцца шыварат-навыварат, толькі ў нас жыццё ідзе не так, як у
людзей, а неяк рылам на патыліцу, і гэтыя праўдзівыя словы сябра народнае асветы ў нас
не знаходзяць пацвярджэння. Пры цяперашняй безлабершані нашага жыцця, свабодная
народная школа толькі можа пабольшыць турмаў. Ласне мала павыганялі лепшых
вучанікоў з усялякіх школ? Ласне мала вучыцялёў сядзяць па турмах? Ласне іх мала
пакутуе ў ссылках па далёкіх акраінах Расіі? А колькі вучыцялёў без працы ды заробку,
галодных, абношаных, змардаваных, без жаласці выкінутых у ахвяру нуды і пакуты?! А за
што? За тое, что вучыцель асмеліўся думаць іначай, як прыказвае яму цыркуляр
начальства; за тое, што ён памкнуўся праліць луч свету ў цёмную вёску, пасмеў выйсці з
вузкіх асадак міністэрскай праграмы, каторую сам міністр асудзіў у сваёй дэкларацыі; за
тое, што народ стаў верыць і любіць вучыцеля, – вучыцель хацеў падаць руку свайму
сляпому брату-мужыку; за тое, што вучыцель пазнаў у сабе чалавека і заявіў аб тых
правах чалавечных, каторыя бог даў кожнаму; за тое, што стаў абціраць свій заплёваны
твар …
А тыя, што жывуць яшчэ ў школах, тыя, каторых не змяла караючая рука дзікага
гвалту? Я не гавару аб тых, каторыя цалуюць папоўскія рукі, чыя галава нізка клоніцца
перад цэшкаю станавога прыстава, чыя рука моцна сціскае руку «каўняра» і чырвоных
шнуркоў, аб тых, у целе каторых свабодна жыве дух чарнасоценцаў – Крушавана і манаха
Іліадора. Я пытаю аб народных вучыцелях у шырокім значэнні гэтых двух святых слоў.
Як жывуць яны? – я пытаю.
Вучыцель ніколі не бачыў і не бачыць дабра. Усё яго жыццё – адна пакута. І хто
над ім не мае волі? Колькі ў яго начальства ўсякага! Поп, пісар, старшына, стараста,
ураднік, стражнік … Цьфу! Аж гаварыць брыдка, ды і язык зломіш, пакуль іх пералічыш. І
кожнае гэта начальства лічыць сваім правам так ці іначай скубянуць вучыцеля, а то і
ўкусіць яго. І вучыцеля скубуць і кусаюць, а яго доля – маўчы і цярпі. А вырвецца крык
болю з глыбіні змучанай душы, ніхто яго не пачуе, нічыйго сэрца ён не зачэпіць.
Калі ж дачакаеш ты лепшай долі, пакутнік-вучыцель, чорны волік на пустой ніве
народнае асветы?
(Печатается по изданию: Колас, Я. Збор твораў у чатырнаццаці тамах. Том. 12.
Публіцыстычныя і крытычныя артыкулы 1947 – 1956 гг. і «Методыка роднай мовы» /
Я.Колас. – Мінск: Маст. Літ., 1976. – С. 307 – 308.).

жүктеу 2,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 63 64 65 66 67 68 69 70 ... 130