77
–
оқыған мәтіннің негізгі мазмұнын белгілеу, қойылған сұраққа мәтіннен
жауап табу және мәтіннің мазмұнын баяндау;
–
танымдық мақсаттарды жүзеге асыру үшін ақпараттың жаңа
технологияларын, өз бетінше іздеу, талдау және іріктеп алу үшін түрлі ақпарат
көздерін пайдалану;
–
монологтік және диалогтік сөйлеуді дамыту, өз ойын жеткізу және
сұхбаттаушысын тыңдай білу білігі, оның көзқарасын түсіну, басқа адамның
ойларын қабылдау мүмкіндігі;
–
ерекше жағдаяттарда қажет болатын әрекет түрлерін, проблемаларды
шешу әдістерін және эвристикалық әдістерді меңгеру;
–
әлеуметтік түрлі рөлдерді орындау арқылы топта жұмыс істеу білігін
қалыптастыру, оқыту және өз көзқарасын және пікірін қорғау, пікірталас
жүргізу [14].
Мұғалімдер:
–
оқытудың сапалы нәтижесіне жеткізетін критерийлер құрастыру;
–
білім алушылардың жас және психологиялық ерекшеліктерін есепке ала
отырып, әр оқушыға арналған критерийлер немесе тапсырма түрлерін
жоспарлау;
–
бағалаудың әртүрлі әдістерін пайдалану;
–
білім алушылармен және олардың ата-аналарымен кері байланыс орнату
мүмкіндігі.
Ата-аналар:
–
өз баласының білім жетістіктерін бақылау;
–
білім сапасының және нәтижесінің сапасымен танысу;
–
оқуына қолдау көрсету бағытын білу мүмкіндігі.
Мұғалім критериалды бағалау жүйесін қолдану үшін сыныптағы білім
алушылардың дайындық деңгейін және ерекшеліктерін ескере отырып, пәннің
оқу мақсаттарына сәйкес «білу және түсіну», «қолдану», «сыни ойлау және
зерттеу», «коммуникация және рефлексия» және т.б. критерийлері бойынша
дескрипторлар әзірлеуі тиіс. Әр критерий оқушының тапсырманы орындауын
жүйелі бағалануына мүмкіндік беретін дескрипторлардан тұрады, сонымен
қатар білім алушылар осы дескрипторларға сүйене отырып өз жұмысының
нәтижесін бағалай алады.
«География» оқу пəнінің ерекшеліктерін ескере отырып бағалау
критерийлері мен дескрипторларының үлгісін ұсынамыз (34-кесте)
34-
кесте – «География» оқу пәнінің бағалау критерийлері мен
дескрипторларының жалпы мазмұны
Ойлау
әрекетінің
деңгейлері
Дескрипторлар
Бағалау критерийлері
Білу
және
түсіну
Негізгі орта білім беру
деңгейінің «География» оқу
-
Жердің
формасы
мен
өлшемдерін;
78
пәнінің
бағдарламасының
мақсаттарына сәйкес келетін
нақты
фактілерді,
терминдерді, ақпараттарды,
анықтамаларды,
сипаттамаларды білу және
түсіндіру. Алынған ақпаратқа
талдау, болжау жасау арқылы
түсінгендігін көрсете білу
-
«полюс»,
«экватор»,
«бастапқы
меридиан»,
«тропик», «поляр шеңбері»,
«карта», «шартты белгілер»,
«масштаб» т.б. ұғымдарды;
-
Жердің құрылысын;
-
рельефтің
негізгі
формаларын;
-
Дүниежүзілік
мұхиттың
бөліктерін;
-
құрлық
суларының
түрлерін;
-
ауа райы өзгерістерінің
себептерін;
-
климаттың түрлерін;
-
желдердің түрлерін және
олардың
пайда
болу
себептерін;
-
мұхит сулары қозғалысың
түрлерін;
бағдарламада қарастырылған
географиялық
нысандарды
біледі және түсіндіреді
Түсіндіру
Түрлі
дереккөздерінен
алынған
географиялық
ақпаратты дұрыс түсіндіру
-
географиялық
ақпараттарды түсінеде
және түсіндіреді
Қолдану
Алдыңғы сыныптарда және
басқа пәндерден алынған
ақпараттарды,
білімдерді
және дағдыларды күнделікті
өмірде
кездесетін
жағдаяттарда,
сабақ
барысында оқу мақсаттарына
жетуде пайдалану
оқу
және
тәжірибеге
бағытталған міндеттерді шешу
үшін географиялық ақпарат
көздерін:
-
карталарды;
-
глобустарды;
-
тұсбағдарды;
-
жергілікті жердің планын;
-
анықтамалықтарды;
әр түрлі қосымша әдебиетті
т.б.
практикалық
жұмыс
орындау,
диаграммалар,
кестелер
құру,
кескін
картамен
жұмыс
істеу,
географиялық
есептер
шығару,
жобалар
жасау
барысында қолданады
Сыни
ойлау Тұрмыста және қоршаған - өзінің және жанындағы
79
және зерттеу
ортада
денсаулық
пен
экологиялық
тәртіп
нормаларын сақтау үшін
күнделікті
өмірдегі
географиялық
құбылыстар
туралы ақпаратты талдауды,
бағалауды, зерттеуді жүзеге
асыру. Білім көзінен алған
талдау, синтездеу, бағалау
арқылы
пікірлер
қалыптастыру.
Жекелеген
сыныптар
мен
пәндер
көлемінде
оқу
бағдарламасының мақсатына
сәйкес келетін ақпараттар
мен нәтижелерді жинақтай
алу және оларды талдай алу
қабілеттілігін
көрсету.
Ұсынылған
болжамдарды
дұрыс ақпараттар жинақтау
және деректерді пайдалану
арқылы зерттеп, бағалап, өз
бетімен қорытынды жасау.
Әр сыныптар мен пәндер
көлемінде
оқу
бағдарламасының мақсатына
сәйкес келетін жасалған
қорытынды жайында ой
қозғау қабілеттілігін көрсету
адамдардың
денсаулығын
сақтау үшін;
-
қоршаған
ортада
экологиялық
тәртіп
нормаларын
сақтау
үшін
географиялық
құбылыстар
туралы ақпаратты талдайды,
бағалайды, зерттейді;
-
әр түрлі дереккөздерден
алынған
ақпараттарды
талдайды;
әр
түрлі
дереккөздерден
алынған ақпараттарға сын
тұрғысынан баға береді
Талдау
Зерттелетін
үдерістің
құрамдас бөліктерін талдау
арқылы
ақпарат
немесе
нәтижелер алу және оны
түсіндіру
-
табиғат
құбылыстарын
және табиғат нысандарын;
-
географиялық
зерттеулердің кезеңдерін;
-
тақырыптық карталарды ;
-
аумақтарының
табиғат
жағдайын,
ресурстарын,
шаруашылығын және т.б.
Синтез
Модель құру үшін алған
білімдерін біртұтас біріктіру,
нақты
үдерістерді
сипаттайтын
модельдерді
түсіндіру;
дереккөздерден
шығатын
ой-пікірлерді
қалыптастыру
Достарыңызбен бөлісу: |
