77
(мәтінмен және иллюстрациялық материалдармен жұмыс, сыныптағы жұмыс);
4) сабақтың мазмұны жөнінде қысқаша тұжырым («Қорытынды
шығарамыз», сыныптағы жұмыс);
5)
бақылау-бағалау қызметін ұйымдастыруға арналған сұрақтар мен
тапсырмалар (өзін өзі бақылауға арналған сұрақтар);
6) үй тапсырмасын беру (үй жұмысы және шығармашылық тапсырмалар).
Сонымен, оқу жұмысын ұйымдастыру мен жоспарлаудың жоғарыда
келтірілген қағидаларын мектептегі білім мазмұнын жаңарту тәжірибесінде
қолдануға болады.
Құрылым элементтері бойынша сабақты талдау төмендегілерді
айқындайды:
1) сабақтың өзектілік сапасы, өздігінен орындайтын жұмыс қаншалықты
табысты орындалды, білім алушылар қандай физикалық ұғымдарды тереңдетті,
қандай жаңа ұғымдарды меңгерді, қандай дағдыларды игерді, бұрынғы білімнің
қаншалықты көлемін қайталады, білім алушылардың жауаптарының
толықтығы қандай, білім алушылардың сабақты айтып беруі, материалдың
көлемі білім алушылардың мұғалімге қоятын сабақтарының мазмұндылығы
және қайталана беретін қателерді талдау үшін жағдай жасалды ма, білім
алушылардың ойлау жұмыс белсенді болды ма, т.б;
2)
білім алушылардың өздігінен орындайтын жұмысына арналған уақыт
жеткілікті ме, мұғалім түсіндіргенде ұғымдар толық ашылды ма, жаңа
материалдың бұрын оқып үйренген материалмен байланысы болды ма, білім
алушылардың ішінен кім және қаншалықты ілгері басты, кім материалды әлсіз
меңгерді және келесі сабақта кім көмекті қажет етеді;
3)
білік пен дағдыларды қалыптастыру – білім алушылардың өздігінен
орындайтын жұмысының сапасы, кімде қандай табыстар, сәтсіздіктер болды,
білім алушылар үй тапсырмасын орындауға әзір ме, т.б;
4)
сабақтың қандай элементттері білім алушыларға неғұрлым көп
тәрбиелік ықпал жасады, келесі сабақта нені күшейтіп, қосымша қандай нақты
материалдар келтіру керек, тағы басқалар
Одан әрі мұғалім сабақтың барысында қандай кемшіліктер болғанын,
қандай мүмкіндіктерді пайдалана алмағанын нақтылап, әдістемелік және
дидактикалық қортынды жасайды.
Оқыту тиімділігі критериалды бағалауды ұйымдастырудың сапасына,
толықтығына, өз уақытында жүруіне, тереңдігі мен объективтілігіне тікелей
байланысты.
Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау – бұл білім алушылардың
жоспарланған оқу мақсаттары мен шынайы нәтижелерінің сәйкестік
деңгейлерін орнату.
Критериалды бағалау – алдын ала белгілі критерийлерге сәйкес, білім
алушының жеке оқуын түзетуге мүмкіндік беретін, оқу мақсаттарына сәйкес
күтілетін нәтижеге жетуде білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау.
Критериалды бағалау білім алушылардың дағдыларын дамыту деңгейін
бағалауға мүмкіндік береді және сабақ беру, бағалау мен оқытудың өзара
байланыс принциптері негізінде дайындалады. Критериалды бағалаудың
78
Кіріктірілген үлгісі (моделі) (КБКМ) пәндер бойынша Кіріктірілген білім беру
бағдарламасына (КБББ) сәйкес білім алушылардың білім жетістіктерін
бағалауға бағытталған бірнеше бағалау түрлерінен тұрады. КБКМ білім беру,
оқыту және бағалау өзара байланысқан және білім алушының білім
жетістіктерін бағалауға негізделген біріңғай тәсіл деп қарастырылады. КБКМ
бойынша бағалау. (КБББ) -ның мақсатының орындалуын бағалауға негізделген.
Әр сыныптар мен пәндердің оқу бағдарламасының мазмұны бағалаудың КБКМ
негізделген барлық үш түрі жайлы ақпаратты қамтиды.
Оқу жылы көлемінде білім алушылардың білім сапасы және дамуы
(прогресі) туралы ақпарат жинақтау үшін бағалаудың үш түрі қолданылады.
-
Қалыптастырушы бағалау – әр тоқсанның көлемінде жүргізіледі;
-
Ішкі жиынтық бағалау – әр төрт тоқсанның аяғында жүргізіледі ;
Тоқсандық баға – тоқсан көлеміндегі қалыптастырушы және ішкі
жиынтық бағалау нәтижесі бойынша әр тоқсанның соңында бағаланады.
Қорытынды баға – төрт тоқсан көлеміндегі қалыптастырушы, ішкі
жиынтық бағалау және сырттай жиынтық бағалау нәтижесі бойынша жыл
соңында бағаланады [19].
Қалыптастырушы бағалау тоқсан бойы күнделікті сабақ беруде үнемі
жүргізіледі және сабақтың бөлінбейтін бөлігі. Қалыптастырушы бағалау білім
алушылардың білім деңгейін өлшеу үшін қолданады және сабақты жоспарлауда
көмек көрсетеді.
Ішкі жиынтық бағалау жыл аяғы және тоқсан аяғында білім алушының
прогресі туралы ақпаратты мұғалімдер мен білім алушыларға беру үшін
дайындалады. Ішкі жиынтық бағалау тоқсан бойында өтетін оқу мақсаттарына
негізделген және мұғалімдерге әр білім алушының жетістіктерін қадағалауға
мүмкіндік береді.
Білім алушылардың оқу бағдарламасындағы оқу мақсатына жетуі білім
алушылардың дағдыларының дамуына мүмкіндік тудырады.
Дағдыларды нақты бағалау біліктілігі критериалды бағалаудың маңызды
аспектісі. Берілген кестеде оқу бағдарламасына енгізілген, қалыптастырушы
және ішкі жиынтықтық бағалауда дағдылырдың қалыптасқанын немесе даму
деңгейінің бағалауы көрсетілген (13 кесте).
13 кестеДағдылырдың қалыптасқанын немесе даму деңгейінің бағалау
Дағдылар
Сипаттамасы
Білу
Нақты деректерді, ақпараттарды білу және еске түсіру және оларды
баяндау.
Түсіну
Ақпараттарды түсіну арқылы дұрыс жеткізу, болжау немесе түсіндіре
білу.
Қолдану
Алған білімдері мен ақпараттарды таныс немесе таныс емес
жағдайларда, контексте қолдану.
Сыни ойлау
Ақпарат пен идеялардың маңыздылығы мен сенімділігі туралы шешім
қабылдау немесе әртүрлі көзқараста болу.
Анализ
Жалпы ереженің негізін дәлелдеу үшін және/немесе ой
қорытындысының әртүрлі шешімдерін ойлауда ақпараттарды жинақтап
тұжырымдарды бөлікке бөлуі және сол бөліктердің өзара сәйкестігін
Достарыңызбен бөлісу: |
