Методические рекомендации «читательская деятельность школьника»

136 
 
не  есте  қаларлық?  Олар  нені  дәлер  ретінде  көрсетеді?  Қандай  ойлар  мен 
сезімдер  білдіруде?  Автор  революциялық  оқиғаларды  дамытуда  қандай  рөл 
атқарады? 
2)  М.Горький  революциядан  не  қалады  және  күтуде?  Горькийдің 
революцияға  деген  көзқарасы  қандай?  Жазушы  мен  Ленин  арасындағы 
айырмашылық қандай? 
3) Ақпан және Қазан айларындағы оқиғаларды оқыңыз және сипаттаңыз? 
4)  «
Несвоевременные  мысли»  қай  газетте  жарияланды,  газет  қанша 
уақытқа созылды? 
5) Зерттеу оқушылар топтары арасында бөлінген ұқсас тапсырмалардың 
қатарын  қамтыса,  онда  жүйедегі  тапсырманың орналасуы көрсетіледі,  зерттеу 
қадамдары  және  сұрақ-тұжырымдар  (жеке  және  жалпы)  көрсетіледі. 
Жазушылардың  ақпан  және  қазан  төңкерісіне  деген  көзқарасын  талдаңыз. 
Жазушылардың  (қазан  төңкерісі)  жаңа  билікті  қабылдамаудың  себептері 
туралы дәптерге жазыңыз. 
6)  Тезистер  ұсынылады,  олар  дәлелденуі  тиіс  немесе  теріске  шығару 
керек  (талдаудың  қадамдары  таныс  әрекеттерді  қолданғыңыз  келсе  немесе 
қажетті сабақ сабақта өткізілсе, шақыруға болады, ал ұсынылған тезис тек қана 
ықтимал қорытынды болып табылады). 
Алгоритмдердің  типі  бойынша  тәрбие  тапсырмалары  оқушылардың 
кешенді аналитикалық есептерін өздігінен шешуге мүмкіндік береді, сонымен 
қатар  оқушылар  көркемдік  материалды  бақылауда  тәжірибе  жинақтайды,  ал 
олар  шығармашылық  жүйе  туралы  толық  білімді  дамытады,  ғылыми-зерттеу 
мүмкіндіктерін  дамытады.  Осылайша,  оқушылардың  логикасына  салынған 
сұрақтар  мен  міндеттер  жүйесі  оқушылардың  тек  қана  сыныпта  ғана  емес, 
сонымен  бірге  кітаппен  өз  бетімен  жұмыс  жасаған  кездегі  негізгі  ұстанымы 
болып  табылады.
 
Мысалы,  жазушылар  А.  Куприннің,  И.  Буниннің, 
М.Горькийдің,  А.Блоктың  көзқарастарын  салыстыру  және  сұрақтарға  жауап 
беру:  Ақпан  және  қазан  революциясының  жазушылары  революциядан  бас 
тартудың себептерін қалай қабылдады? [8] 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

137 
 
Қосымша 3 
 
Макро-тренинг сценариі 
Тақырыбы:  «PISA  халықаралық  зерттеуі  аясында  оқитын 
оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту» 
Макро-тренингтің мақсаты мен міндеттері: 
- 
сауатты  оқу  дағдыларын  дамыту,  оқушыларды  PISA  тапсырмаларын 
орындауға а дайындау; 
- 
сауатты оқу компоненттерін бекіту; 
- 
белсенді  оқу  стратегиясын  қолдана  отырып,  мәтіндегі  оқу 
компоненттерін анықтау қабілетін дамыту; 
- 
Сократтық  әдісті  сабақта  эвристикалық  және  проблемалық  оқытудың 
бөлігі ретінде қолдану. 
Оқыту әдістері: 
Белсенді  оқыту  әдістемесі  және  бірлескен  мәселелерді  шешу:  дәріс-
әңгіме,  «Карусель»,  «Сократтық  семинар»,  «Екі  жұлдыз,  бір  тілек»,  «Плюс-
Минус - қызықты» белсенді оқыту әдістерін қолдану. 
Күтілетін нәтиже. 
1.  Оқушылар  сауатты  оқуға  арналған  белсенді  оқыту  стратегияларын 
қолдана алады. 
2.  Олар  проблемаларды  шешу  жолдарын  талдап,  білдіруге  және  табуға 
қабілетті. 
Құрал-жабдықтар: презентация, маркерлер, жапсырмалар, таратылатын 
материалдар, аудио және бейне материалдар. 
Макро-тренинг құрылымы: 
1. Релаксация. Орманға виртуалды саяхат. 
2. Кіріспе. Теориялық материал.  
3.  Топтарға  бөлу.  «Сізге  ұнайтын  гүлді  таңдаңыз»  (раушан,  қызғалдақ, 
лалагүл) 
4.  Практикалық  бөлім.  Мәтінмен  жұмыс  «Сын  и  нарисованный  лев» 
(Эзоп) 
а) сауатты оқудың үш компонентін табыңыз. 
b) «Карусель» стратегиясы 
c) «Сократ семинары» стратегиясы 
5. «Екі жұлдыз, бір тілек» әдісі бойынша топтардың өзара бағалауы 
6. Рефлексия. «Плюс - Минус -Қызықты» 
7.Кері байланыс. Өз тілектеріңізді жапсырмаларға жазыңыз. 
Макро-оқытудың мазмұны: 
1. Релаксация. Орманға виртуалды саяхат. (бейне) 
2. Кіріспе. Теориялық материал. Слайд көрсетілімі. 
Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың халықаралық бағдарламасы 
PISA (International Student Assessment Program) - 
жалпы орта, техникалық және 
кәсіптік  білім  берудің  15  жастағы  оқушыларының  оқу  және  ғылым 
саласындағы  математикалық  сауаттылықты  және  сауаттылықты  бағалау 
бойынша  халықаралық  зерттеу  3  жылдық  циклдарда  (2000,  2003  жж.) 

138 
 
жүргізіледі  (2006,  2009,  2012,  2015).
 
Әрбір  циклде  басты  назар  (сынақ 
уақытының  үштен  екісі)  зерттеу,  оқу,  математика  немесе  жаратылыстану 
ғылымдарының  біріне  беріледі.  PISA  зерттеуінің  негізгі  мақсаты  15  жастағы 
оқушылардың  қазіргі  өмір  жағдайында  қажетті  функционалды  білімдер  мен 
дағдыларды иеленуін анықтау болып табылады. 
PISA деген не? Тарихи карта. 
1948 ж. Еуропалық экономикалық ынтымақтастық ұйымы (ОЭЭК) 
Жоспарды  іске  асыру  мақсатында:  Екінші  дүниежүзілік  соғыстан  кейін 
Еуропаға көмек көрсету бағдарламасы. 
1961ж.  Экономикалық  ынтымақтастық  және  даму  ұйымы  (ЭЫДҰ)  20 
мүше:  18  Батыс  Еуропа  елдері  +  Канада  мен  Америка  Құрама  Штаттары 
экономикасы мен жұмыспен қамтудың жоғары тұрақты өсуіне қол жеткізу және 
аз  дамыған  елдерге  көмектесетін  стратегияларды  әзірлеу  үшін  қатысушы 
елдердің өмір сүру деңгейін арттыру. 
70-
ші жылы Білім және инновацияны зерттеу орталығының құрылуы (CERI) 
1997 жылы оқушылардың жетістіктерін халықаралық бағалау бағдарламасы   
(PISA) 
2000 жылы PISA алғашқы сынағы. 
Консорциумның жұмысына педагогикалық зерттеулердің Австралиялық Кеңесі 
(The Australian Council for Educational Research –  ACER
)  жетекшілік  етеді. 
Консорциумға  сондай-ақ  Нидерландтардың  педагогикалық  өлшеуінің  ұлттық 
институты (Netherlands National Institute for Educational Measurement – CITO), 
АҚШ  педагогикалық  тестілеу  қызметі  (Educational Testing Service, ETS), 
Жапония  білім  беру  саласындағы  зерттеулердің  ұлттық  орталығы  (National 
Institute 
for Educational Research
, NIER
), АҚШ Вестат (WESTAT) кіреді. 
Оқушылардың бағасы бойынша жетістіктерін бағалау бағдарламасы 1997 жылы 
құрылды. Алғашқы зерттеуі 2009 жылы өткізілді. 
PISA 
үш бағыт бойынша жүргізіледі: 
-
оқу сауаттылығы 
-
математикалық сауаттылық 
-
жаратылыстану ғылымдары бойынша сауаттылық.  
PISA 
зерттеуі үшжылдық циклмен жүргізіледі. Әр циклда жоғарыда аталған үш 
бағыттың біреуіне ерекше назар (тестілеу уақытының үштен екі бөлігі) 
аударылады.  Қазақстан PISA халықаралық зерттеуіне алғаш рет 2009 қатысты. 
2009 жылы негізгі бағыт –оқу сауаттылығы болды. 
Оқу  сауаттылығы  -  адамның  өз  мақсаттарына  қол  жеткізу,  олардың 
білімдері мен қабілеттерін кеңейтіп, қоғамдык өмірге қатысуы үшін жазбаша 
мәтіндерді  түсіну  және  пайдалану,  олар  туралы  ойлау  және  оқумен 
айналысуы. 
PISA-
2012 
халықаралық 
салыстырмалы 
зерттеуінде 
басым 
бағыт 
математикалық  сауаттылық  болды.  Математикалық  сауаттылық-  адамдарға 
өздері  мекен  еткен  жер  бетінде    математиканың  қажеттілігін  анықтауға  және 
түсінуге,    қазіргі  және  келешекті    ойлайтын  азаматқа  тән  қажеттілікті 
математикалық  түрде  ойлауға  және  тапсырмаларды  шешуде  еркін  әдістерді 
қолдануға бағдарланғандығын көрсетеді.